Page 24 - muze

paranın birimi, sikkenin basım yeri ve tarihi yazmaktadır. Arka yüzlerinde ise

kelime-î tevhidin ikinci kısmı ile sultanın unvanları, lakapları ve ismi yer
95
almaktadır. Bunların yanında üzerinde bitki, hayvan ve insan figürlerinin olduğu
96
sikkeler de bulunmaktadır. Tuğrul Bey’in sikkelerinde görülen Kınık Boyu’nun
97
simgesi olan ok ve yay tasvirleri dikkati çekmektedir. Selçuklu Sultanları, bazı özel
günler ve zaferlerin anısını yaşatmak için farklı paralar, madalyonlar bastırmış olup,
bu paralar özel ve sınırlı sayıdadır. Son Büyük Selçuklu sultanı Sencer’in

sikkelerindeki, sadece sultana ait unvanlarda tamamen Türkçe unvanların

98
kullanılması oldukça önemlidir.
26 Ağustos 1071 Malazgirt Savaşı ile Anadolu bir Türk yurdu haline gelmiş,

Bizans’ın etkisi azaltılarak Anadolu’da hızlı bir yayılma ve yerleşme hareketi
başlamıştır. Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu başta olmak üzere fethedilen

topraklarda başta Anadolu Selçukluları olmak üzere, aynı dönemde hüküm süren
99
beylikler Anadolu’nun Türk yurdu haline gelmesinde önemli rol oynamışlardır.

Türkiye (Anadolu) Selçukluları (1077-1308), Anadolu topraklarına geldiği ilk
yıllarda, kendi paraları olmadığı için Bizans ve diğer İslam devletlerinin sikkelerini

kullanmışlardır. 100 Bu dönem sikke darbında altın dinar, gümüş dirhem ve bakır fels
kullanılmış, I. Gıyâseddin Keyhusrev devrinde “Nısfiye” adı verilen yarım dirhemler

de kestirilmiştir. 101 Anadolu Selçuklu Sultanlarının ilk ikisi I. Rüknüddin

Süleymanşah ve I. Kılıcarslan’a ait herhangi bir sikke bulunamamıştır. Sikkesi
bulunan ilk hükümdar, sultan I. Mesud dönemine ait bakır felstir. Fakat bu sikke

üzerindeki basım yeri ve basım tarihi silinmiştir. 102 I. Mesud’a ait ilk bakır sikke

95 Çetin, "İran’dan Anadolu’ya Selçuklu Paraları (Selçuklu Sikkelerinin Özellikleri ve İran’dan
Anadolu’ya Görülen Değişiklikler", s. 187.
96 Bandyan, Irak Ulusal ve Erbil Medeniyet Müzelerin'deki İslami Dönem Sikkelerinden Örnekler,
s. 21.
97 Acıoğlu, Bandırma Arkeoloji Müzesi’ndeki İslami Dönem Sikkeler, s. 7.
98 Çetin, "İran’dan Anadolu’ya Selçuklu Paraları (Selçuklu Sikkelerinin Özellikleri ve İran’dan
Anadolu’ya Görülen Değişiklikler", ss. 183-189.
99 Betül Teoman ve Gültekin Teoman, “Malatya’da Basılmış Danişmendli ve Anadolu Selçuklu
Sikkeleri”, İnönü Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 5/1, 2016, s. 63.
100 Betül Teoman, “Konya Darplı Anadolu Selçuklu Sikkeleri”, Konya Kitabı XVI, ed. Prof. Dr.
Abdulkadir Buluş ve Prof. Dr. Caner Arabacı, C. I, Konya, 2018, s. 147.
101 Mustafa Yıldırım ve Ali Tekin, “Side Müzesi’ndeki Anadolu Selçuklu Dönemi Sikkeleri: II.
İzzeddin Keykavus, IV. Rükneddin Kılıçarslan, II. Alâeddin Keykubad Dönemi”, İstem Dergisi,
S. 31, 2018, s. 49.
102 Çetin, "İran’dan Anadolu’ya Selçuklu Paraları (Selçuklu Sikkelerinin Özellikleri ve İran’dan
Anadolu’ya Görülen Değişiklikler", s. 190.
15