Page 139 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 1

ifâkatyâb-ı akl [192] u şu'ûr eden Şamlar şeyhi meşhûr "Sâlih Efendi" hazretleri medfûndur.
Buna "Sâlih Baba" da denir.
25- "Cumûdâr Türbesi": Burma Minâre Câmi-i şerîfi’nin önünde minâre hizâsında olup
kapısı câmi-i şerîfin binâsından üç sene sonra siyâha mâ'il taşdan binâ edilmişdir. Türbenin
şekli Tâceddîn Türbesi gibi müseddes 172 ve oldukça muhteşem olup dört rub'u câmi-i şerîfin
hâricindedir. Derûnunda tahtânî ve fevkânî olmak üzere ufak iki hücre-i sengîn olup tahtânîde
vâki' hücre, türbe ve fevkânîde vâki’ hücre dahi kütübhâne ittihâz edilmişdir.
Tahtânîsinde kâ'in hücrede ba'zıları yekdiğeri üzerinde sekiz tâbût olup üzerleri yeşil
örtü ile örtülmüşdür. Ön tarafda bulunan iki tâbûtun içinde cesedi tam olarak Arab zann olunan
iki meyyite vardır. Diğerlerinin a'zâsı tam olmayıp kemikleri hey'et-i asliyesiyle durmakda
oldukları görülmekdedir. Bunların kim oldukları Amasya'ca mechûl olup, Mustafa Vâzıh
Efendi bunlar, Pervâne Bey’in köleleri ve câriyeleri olduklarını ve Avrupa müdekkikleri de
kurûn-ı ûlâdan kalma cesedleri mumya edilmiş adamlar olduklarını yazıyorlar. Bunların her
ikisi de tahmînâtdan ibâret olduğu şübhesizdir. [193]
Fakat icrâ edilen taharriyât-ı kuyûdiyyede bu türbe Tatar hükümdârı Hülâgû Hân’ın
hafîdi Anadolu nâzırı şehzâde "Cümûdâr bin Yaşmut bin Hülâgû Hân"ın türbesi olduğu
muhakkak ve nezdinde Amasya emîri "Abuşkay İşboğa Noyin" medfûn olduğu
anlaşılmakdadır. Bunların yanında ve ön tarafda bulunan tâbûtlar ile diğer iki tâbût
mukaddemen Fethiye Câmi-i şerîfi’nin altında mahzen içinde iken 1271 hudûdunda buraya
nakl edildiklerini bilenler el-yevm mevcûddur.
Mu'îneddîn Süleyman Pervâne Bey’in târîh-i şehâdeti olan 675 senesinde henüz câmi-i
şerîf bile yapılmamış olduğundan köle ve câriyelerinin buraya defn edilmesi ve o zamân bunlar
için koca bir türbe yapılması şâyân-ı kabûl olamaz. Ve kurûn-ı ûlâ müşriklerinin bir câmi-i şerîf
altında şimdiye kadar muhâfaza edilmesini kabûl etmek de hissiyât-ı İslâmiyye ile kâbil-i tevfîk
değildir. Kiliseyi câmi-i şerîfe tahvîl eden "Fetih Gâzi" ve oğlu "Mahmûd Gâzi"lerin ve
halîlelerinin yâhud kerîmelerinin cesedleri olması daha ziyâde ma'kûldür.
26- "Çelebioğlu Türbesi": Hoca Sultân civârında Taksîm önünde Uzun Yol
Mezârlığı’nın başında bir mevki'-i mahsûsdur. Orada ricâl-i Halvetiye'den "Çelebi Halîfe"
demekle meşhûr "Cemâlîzâde Cemâleddîn Mehmed Çelebi" hazretlerinin mahdûmu "Hoca
Sultân Tekkesi" şeyhi "Bedreddîn Mahmûd Çelebi" hazretleri medfûn ve ziyâretgâh-ı
meşhûrdur. [194]
27- "Hacı Hamza Efendi Türbesi": Bâyezîd Paşa Mahallesi’nde kâ'in "Hacı Hamza
Efendi Câmi-i şerîfi"nin şarkan ittisâlinde olup cesîm bir kubbeyi hâvî büyük bir hücredir.
Câmi-i şerîf ile bu türbe arasında bir demir parmaklık olup derûnunda kibâr-ı meşâyih-i
Hâlidiyye'den "Karabâğî el-Hâc Hamza-i Nigârî Efendi" hazretleri ve yanında mahdûmu
"Sirâceddîn İsmâ'îl Efendi" ve bunun yanında hulefâdan "Mîr Hasan Efendi" medfûnlardır.
28- "Hacı Hamza Bey Türbesi": Hacı Hamza Bey Mahallesi ortasında Hacı Hamza Bey
Mescid-i Şerîfi ittisâlinde kâ'in bahçe derûnundadır. Bu bahçe içinde ümerâ-yı Osmâniye'den
"el-Hâc Hamza Bey" ve mahdûmları "Ahmed, Mahmûd, Kâsım" Beyler ve meşâhîr-i ulemâdan
"Bâlî Beyzâde Abdurrahmân Çelebi" medfûn olduğu haber verildiği gibi "Hoca Sultân"
üzerinde bir bahçe içinde oldukları da söylenmekdedir. Lede't-taharrî "Bâlî Beyzâde
Abdurrahmân Çelebi" mescid-i şerîf bahçesinde olduğu seng-i mezârından anlaşılmış ve
diğerine dâ'ir bir kitâbe görülememişdir.
29- "Habîb-i Karamânî Türbesi": Mehmed Paşa Câmi-i şerîfi’nin şark tarafında kâ'in
Mehmed Paşa Türbesi’nin bahçesinde mevki'-i mahsûsdur. Orada kibâr-ı meşâyih-i
Halvetiyye'den "eş-Şeyh Habîb-i Karamânî" ve yanında hulefâdan "Seydî Ahmed Halîfe" ve

172 Bu iki türbeyi ziyâret edenler tedkîk-i nazar ederse şeklen ve hacmen her iki türbe arasında bir müşâbehet-i
tâmme olduğunu görürler. Ve bunların ya mi'mârı bir adam yâhud kayınpeder ve dâmâd olduğuna hükm ederler.
126
138