Page 386 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Binâ'en-aleyh Sultân Ebû Sa'îd Bahâdır Hân, Emîr Çoban'ın azlinden sonra Emîr
Timurtaş'ın isyân edeceğini tahmîn edib mûmâ-ileyhin istîsâli hakkında Anadolu ümerâsına
emir veriyor, hükûmet-i Mısriyye'den dahi ahz ve irsâlini iltimâs ediyor, Anadolu vâlî-i
umûmîliğine nasb olunan [481] Emîr Alî Pâdişâh tarafından Irlayıc (Iranc) Noyin Anadolu'da
vekîl-i emâret olarak i'zâm ediliyordu.
Sivas vâlîsi Emîr Timurtaş Bey'in azl ve istîsâli haberi Anadolu eyâletinde şâyi' oldukda
ona müntesib olan ümerâ telâşa düşüyordu. Bunlardan Amasya vâlîsi Nâsıreddîn Ahmed Bey
derhâl bütün emlâkini binâ eylediği medreseye bir an evvel vakf ve tahsîs ederek 727 saferinin
evâ'ilinde vakfiyesini tanzîm etmekle her türlü muhâtarâta karşı hâzırlanıyordu.
Ebû Sa'îd Bahâdır Hân'ın bu emrini bir ni'met add eden Karamânzâde Şücâ'eddîn Yahşî
Bey hükûmet-i Mısriyye'nin muzâherâtı üzerine derhâl kuvve-i mevcûdesini alıp ibtidâ
Kayseriyye'yi işgâl ederek oranın emîri Tâcî Kızıl oğlu Musliheddîn Mûsâ Bey'i def' etdikden
sonra Emîr Timurtaş'ın tahassun etdiği Dârende'yi muhâsara ve Tatar askeriyle Ankara Bey'i
Devletşâh Bey dahi mu'âvenet ediyordu.
Iranc Noyin de Erzurum üzerinden Sivas'a gelip Emîr Timurtaş'ın vekîl-i emâret
bırakdığı Aretna Noyin ile birleşerek Emîr Timurtaş'ı ahz ve katl etmek istiyor, fakat Aretna
Noyin bu fikre kalben muvâfakat etmediği cihetle Sivas'ı boş bırakamayacağını beyân ederek
Iranc'ı def' ediyor, bu cihetden bunların da araları açılıyordu.
Nihâyet Iranc Noyin, Emîr Alî Pâdişâh nâmına Sivas şehrini tesellüm için istîlâya kıyâm
etmekle Aretna Noyin Iranc'ı tanımıyor, Sivas etrâfında harb ederek şehre yanaşdırmıyor,
Sultân Ebû Sa'îd Bahâdır Hân [482] nâmına Sivas'ı zabt ediyor, diğer tarafdan Karamânzâde
Yahşî Bey Dârende'yi son derece tazyîk etmekle Emîr Timurtaş Mısır'a firâr etdikden sonra
Yahşî Bey dahi Dârende'ye cebren giriyordu.
Fakat Emîr Timurtaş'ın müsteşârı bulunan Gümüşlüzâde Mahmûd Bey ve rüfekâsı
Amasya'ya firâr ve tahassun etdikleri cihetle Karamânzâde Yahşî Bey Amasya üzerine yürüyor,
Tokat emîri Fahreddîn Muhammed Bey'in inkıyâdı üzerine Amasya'yı muhâsara ediyor,
Sivas'dan ümîdini kesen Iranc Noyin Amasya'ya döndüyse de yanında bulunan Tatar askeri
uğradığı yerleri gâret etmekle herkes Iranc'ın aleyhine kıyâm ediyordu.
Hulâsa Karamânzâde Yahşî Bey ve eniştesi Devletşâh Bey 439 Amasya'yı bir müddet
muhâsara etdikden sonra Amasya'yı müdâfa'a eden vâlîsi Nâsıreddîn Ahmed Bey'in 727
evâsıtında mecrûhan vefâtını müte'âkib halkın istîmânı üzerine Amasya'ya garb tarafından
girmişlerdir. Karamânîler'in üzerinde çadır kurup oturdukları ve oradan Amasya'ya girdikleri
dağa şimdiye kadar Karaman Dağı denmekdedir.
Karamânzâde Yahşî Bey Amasya'ya girdikden sonra Emîr Timurtaş'ın müsteşârı olan
Gümüşlüzâde Tâceddîn Mahmûd, bunun kethüdâsı olan Buşaklu Musliheddîn Kutlu, Türkmen
ümerâsından [483] Kedağralı Becas, Emîr Çelebizâde Taşan 440 ve Mahmûd Bey'in köleleri Pars
ve Laçin Beyler ile Emîr Timurtaş'ın diğer müsteşârı Babazâde Alâ'eddîn Alî Âşık Paşa ve
bunun ammizâdesi Cemâleddîn Fîrûz Bey'i Mısır'a i'zâm ederek Amasya eyâletini bi'l-istîlâ,
tarafından İnâc oğlu Seyfeddîn Banukşâh Bey'e tevcîh etmişdir.
Amasya'yı istîlâ eden Şücâ'eddîn Yahşî Bey bâlâda 441 nesebi mezkûr olan Karaman
Beyzâde Bedreddîn Mahmûd bin Şemseddîn Muhammed bin Karaman bin Nûreddîn bin
Sa'deddîn bin İbrâhim Hân'ın mahdûmu olup âbâ ve ecdâdı ümerâ ve mülûk-i Türkmâniyye'den
olduğu muhakkakdır. Ancak bu Karaman Bey'in nereli ve Türkmenler'in yirmi dört

439 Bu Devletşâh Bey, Ankara emîri ve Karamânzâde Mahmûd Bey'in dâmâdı olan Tâceddîn Devletşâh bin
Muhammed bin Sultân İsmâ'il bin Sultân Süleymân bin Devletşâh'dır.
440 Taşan, ba'zı tevârîh-i Arabiyye'de "Taşam, Taşnam, Tâşan" şeklinde mezkûr olup cümlesi de emîr-i meşhûr
Celâleddîn Taşân Bey'den ibâretdir.
441 Karamân Bey'in sülâlesi 358. sahîfenin notasında mezkûr olup fuzalâ-yı müverrihînden ve târîh encümeni
a'zâ-yı benâmından Âmid müverrihi Emîrî Beyefendi hazretlerinin delâlet-i üstâdâneleri sâyesinde
bulunabilmişdir.
684
385