Page 385 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 2

meşâhîr-i ulemâdan Necmeddîn Ömer bin Ahmed et-Tîsî'yi 436 dahi kâdı'l-kudât nasb ederek
bunların [478] akıl ve re'yinden istifâde, hâ'iz oldukları nüfûz ile tedvîr-i umûr etmekde idi.
Emîrü'l-ümerâ Çoban Noyin Sivas'da bu bîçâreleri bâ'is-i töhmet diye i'dâm ederek oğlu
bulunan Timurtaş Bey'in igfâl edildiğini ve itâ'at-ı pâdişâhîde ber-devâm olduğunu arz ve
afvıyla beraber makâmında ibkâsını istirhâm etmiş, matlûbu vechile Sultân Ebû Sa'îd Bahâdır
Hân'dan cevâb-ı muvâfakat aldıkdan sonra Amasya emîri Gümüşlüzâde Tâceddîn Mahmûd
Bey'i, Hânkâh-ı Mes'ûdî şeyhi Alâ'eddîn Alî Âşık Paşa'yı Sivas'a celb edib oğluna müşâvir nasb
ve Amasya emâretine Nâsıreddîn Ahmed Bey'i ta'yîn etmişdir.

Nâsıreddîn Ahmed Bey
Amasya havâlîsinde meskûn olan Türkmen beylerinden "Atallu" demekle meşhûr Ömer
Bey'in mahdûmu olup 722 rebî'ulâhirinde Amasya vâlîsi olmuşdur. Vesâ'ik-i atîkada
"el-emîrü'l-kebîr el-atabegü'l-hatîr Nâsıru'd-devle ve'd-dîn Ahmed bin Ömer el-Atâlî" ve
amcası "Şerefeddîn Hüseyin bin Ahmed el-Atâlî" göründüğüne nazaran "Atallu" oymağından
olduğu anlaşılır. Sultân Mes'ûd ile oğlu Sultân Altunbaş'ın atabegleri olduğu cihetle "Atabeg"
demekle meşhûrdur. 437 [479]
Bu esnâda Amasya a'yân-ı ümerâsından İnâc oğlu Seyfeddîn Banukşâh bin Tuğrul Bey,
Durak oğlu Şihâbeddîn Şâdî Bey bin İzzeddîn Balabân ve ulemâdan Şemseddîn Muhammed
en-Nahcivânî ve kibâr-ı müderrisînden Şerefeddîn Ya'kûb bin ez-Ziyârî pek meşhûr olup
Fahreddîn Ebû Tâlib Muhammed bin Şerefeddîn Alî bin es-Seyyid Tâceddîn Muhammed
el-Isfahânî Tokat emîri, kibâr-ı ümerâdan Şerefeddîn Osmâncık Bey bin Mahmûd es-Sorkûnî 438
Osmâncık emîri ve emîr-i meşhûr Sirâceddîn Toganşâh bin Savcı Bey Niksâr emîri oldu.
Kedağra emîri Tutaş oğlu Bedreddîn Mahmûd Çelebi a'yân arasında "Emîr Çelebi"
demekle meşhûr olup Acaytu Hân bin Cumûdâr Hân Varay kazâsında ikâmet etmekde idi.
Hânkâh-ı Mes'ûdî meşîhatı Elvân Çelebi elinde ve Mevlevî-hâne meşîhatı da meşâhîr-i
ulemâ-yı Mevleviyye'den Hüsâmeddîn Hasan Çelebi uhdesinde idi.
Amasya vâlîsi Nâsıreddîn Ahmed Bey, birkaç seneden beri binâsına devâm etdiği
medresesini 725'de ikmâl edib müderrisliğini meşâhîr-i ulemâdan Cemâleddîn İbrâhim
el-Aksarâyî uhdesine tevcîh ve 726 evâ'ilinde Sultân Muzaffereddîn Osmân Hân hazretleri
Bursa'da irtihâl-i dâr-ı na'îm ve şehzâdeleri Sultân Şücâ'eddîn Orhân taht-ı âlî-i Osmâniye'ye
cülûs etmişdir. Ba'zı tevârîhde müşârün-ileyhe "Osmâncık Bey" denmesi, [480] bu târîhde
Sorkun beldesi ya'nî şimdiki Osmâncık kasabası emîri bulunan Şerefeddîn Osmâncık Bey'den
galat olmalıdır.
Lâkin Sultân Ebû Sa'îd Hân'ın emîrü'l-ümerâsı Çoban Noyin, son derece nüfûz ve
istiklâle mâlik olduğu cihetle rukabâ-yı ikbâli pek ziyâde hased ediyorlardı. 726'da diğer oğlu
Hâce Dımışk'ı vezîr nasb etmekle sultânı bile şübheye düşürmüş idi. Sene-i mezbûrede Çoban
Noyin, Horasân'a gitdikde Sultân Ebû Sa'îd Bahâdır Hân, bütün ümerâyı kendi tarafına celb
edib Emîr Çoban'ı ve bütün etbâ'ını 727 evâ'ilinde azl eylediği esnâda eyâlet-i Rûmiyye vâlîsi
olan oğlu Emîr Timurtaş'ı da azl ederek dayısı Emîr Alî Pâdişâhı nasb etmişdir.
Sivas vâlîsi Emîr Timurtaş Bey'in nezdinde mukîm olan kayınbirâderi Aretna Noyin
zamân-ı sabâvetinden beri sarây-ı İlhânî'de hâdim-i sultânî olduğu cihetle Ebû Sa'îd Bahâdır
Hân'ın ve Emîr Çoban'ın i'timâdını kazanıp Sivas'da nâzır-ı eyâlet şeklinde bulunmakda ve
Emîr Timurtaş'ın muhâlifi olan ümerâ tarafından da emîr-i mûmâ-ileyhin tekrâr isyân edeceği
Bahâdır Hân'a ismâ' olunmakda idi.

436 Necmeddîn et-Tîsî, Niksâr'ın Tis karyesinden olup mahdûmu kibâr-ı kudâtdan İmâdeddîn Abdülmelik
meşhûrdur.
437 Ahmed Bey'in sülâlesi efrâdına Amasya'da "Atabeg Oğulları" denmekdedir. El-Emîr Şücâ'eddîn İlyâs
el-Atabegî, el-Emîr Mu'îneddîn Abdullah el-Atabegî, bunun mahdûmu el-vezîrü'l-kebîr Celâleddîn Yörgüç
Paşa el-Atabegî bu sülâle a'yânındandır.
438 731 târîhli vakıf-nâmesinde "Osmâncık" nâmıyla mezkûr olup kasabasında Beyler Câmi'i bunundur.
683
384