Page 464 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

814 senesi zilka'desinde mu'allim-i sultânî Sofi İmâdeddîn Bâyezîd Çelebi vefât edib
Üçler Mahallesi'nde medfen-i mahsûsuna defn edildi. Oğulları Mahmûd, Hamza, Hüseyin
Çelebiler Sofizâdelik'le meşhûr oldular.
Bu sene Anadolu beylerbeyi Hasan Paşa bin Abdullah Bey Amasya'ya celb edilip yerine
Torumtayzâde Kaya Paşa Anadolu beylerbeyi olarak Ankara'ya gitdi. Sofi Bâyezîd'in yerine
de Halifetzâde İzzeddîn Hasan Çelebi mu'allim-i sultânî oldu. [188]
Yine bu sene meşâhîr-i şu'arâdan Mevlânâ Ahmedî Amasya'da vefât etdi. Dîvân-ı
hümâyûn kâtibi idi. Yerine Amasya şu'arâsından Mahmûd Gubârî Çelebi dîvân kâtibi oldu.
Hattât-ı meşhûr Yahyâ-yı Rûmî mahdûmu olup hem hattât hem de şâir idi.
814 senesi evâ'ilinde Rûmeli'ne giden şehzâde Mûsâ Bey, birâderi aleyhine Edirne
havâlîsine kadar geldi. Meşgûl-i zevk olan birâderini mağlûb edib Edirne'de müstakillen i'lân-
ı saltanat ederek Sultân Salâheddîn Mûsâ Hân unvânını aldı. Amasyalı Şâh Melik Paşa'yı vezîr
ve meşhûr Bedreddîn Mahmûd Çelebi'yi kazasker nasb etdi.
Hâlbuki Mûsâ Bey, Edirne ve bütün Rûmeli bilâdını büyük birâderi Çelebi Sultân
Mehmed nâmına zabt ve istîlâya me'mûr idi. Hilâf-ı me'mûl i'lân-ı saltanat etmiş, bundan dolayı
Şâh Melik Paşa müşkil bir mevki'de kalmışdı.
Edirne'de Sultân Mûsâ'nın i'lân-ı saltanatı Çelebi Sultân'a pek girân geliyor, kendisi bu
kadar cân ve mâl fedâkârlığında bulunduğu hâlde kardaşının hulf-i va'd etmesi gücüne
gidiyordu.
Vezîr Yâkût Paşa Çelebi Sultân'ı tesliye edecek bir ordu hazırlamışdı. Bâyezîd Paşa
sabr ve te'ennî edilmesini beyân etdiği hâlde 815 senesinde Çelebi Sultân ile beraber
Amasya'dan kalkıp Rûmeli'ne geçdi.
Fakat Sultân Mûsâ'nın askeri çokdu. İstanbul civârında İncügez mevki'inde yapılan
muhârebede Yâkût Paşa telef oldu. Çelebi [189] Sultân'ın kendisi ve askeri büyük zâyi'âta
uğradı. Bi'l-mecbûriyye Amasya'ya geldi. 815 senesi zilka'desinde esbak Ankara beylerbeyi
Yazarlıoğlu Ya'kûb Paşa Amasya'da Beyler Sarayı civârında başlatdığı mu'azzam câmi,
medrese ve zâviyesi hitâm bulmağla emlâkini bu hayrâtına vakf etdi.
Bu vakfiyeyi tescîl eden Amasya kadısı "Sarı Kadı" demekle meşhûr Mevlânâ
Rükneddîn Mahmûd bin Muhammed el-Buhârî el-Bûrânî idi. Amasya'nın meşâhîr-i
ulemâsından Muslihzâde Kemâleddîn Abdulhay Çelebi bin Ahmed Çelebi bu esnâda Çelebi
Sultânın kazaskeri idi.
Yâkût Paşa'nın yerine on yıldan beri nişâncı sıfatıyla müdebbir-i memleket olarak akıl
ve dirâyetiyle temâyüz eden İmâmzâde Hacı Halil Paşa vezîr oldu. Bâyezîd Paşa Amasya
muhâfızı olup Gümüşlüzâde Şemseddîn Ahmed Çelebi de nişâncı oldu.
815 senesi gurre-i ramazânında Sofi Bâyezîd'in akrabâsından Niğdelioğlu Feyzullâh
Çelebi vefât etdi. Üçler Mahallesi'nde medfen-i mahsûsasına defn edildi. Seng-i mezârında
târîh-i vefâtı mahkûkdur. Defterdâr Hâce Celâl Çelebi de bu sene vefât edib yerine Osmâncıklı
Hâce Nizâmeddîn Mehmed Çelebi defterdâr oldu.
Sultân Mûsâ Edirne'de biraz cebbârâne hareket ediyor, Rûmeli beylerini kızdırıyordu.
Bunu tahkîk eden Hacı Halîl Paşa ile Bâyezîd Paşa Rûmeli beylerine mektûblar yazıp Çelebi
Sultân'a itâ'at etmelerini tavsiye ederek onlardan muvâfakat cevâbları almışlardı. [190]
816 senesi evâ'ilinde bu cevâblar üzerine tertîb edilen büyük bir kuvvetle Çelebi Sultân
ma'iyyetinde Hacı Halîl Paşa ve Bâyezîd Paşa Rûmeli'ne geçdiler. Rûmeli beylerinden çokları
Çelebi Sultân'a gelip arz-ı sadâkat etdiler.
Nihâyet Çamurlu sahrâsında yapılan muhârebede Sultân Mûsâ'nın askeri perîşân ve
kendisi de esîr oldu. Kendi yayının kirişiyle boğuldu. Çelebi Sultân Mehmed Hân 816
cumadelâhiresinde Edirne'de bütün Osmân İli'ne müstakillen pâdişâh oldu.
Çelebi Sultân Mehmed'in istiklâline, dolayısıyla Osmanlı Türklerinin arasında birliği
te'mîne pek fedâkârâne çalışan erlerin başında Amasya ve Tokat halkı ve a'yânı olduğu
muhakkakdır.

761
463