Page 465 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 3

Hâssaten Amasyalılar'ın Türklüğe îfâ etdikleri büyük hizmetleri, şanlı himmetleri
târîhen unutulmuz mesâ'î-i meşkûredendir. İkbâlin zirvesine kadar yükselmiş olan garb
Türkleri'ne Aksak Timur'un indirdiği darbe-i felâketi on bir yıl gibi pek kısa bir zamânda telâfî
ederek eski büyüklüğü canlandıran Amasyalılar'dır.
Çelebi Sultân Mehmed, Edirne'de garb hâkânlığı tahtına cülûs etdikde vezâret-i uzmâ
mesnedinde Amasya'nın yetişdirdiği İmâmzâde el-Hâc Hayreddîn Halîl Paşa'yı ibkâ edib 552
Rûmeli beylerbeyiliğine Amasyalı Bâyezîd [191] Paşa'yı, Amasya beylerbeyiliğine de
Amasyalı Yörgüç Paşa'yı ta'yîn etmişdir.

Celâleddîn Yörgüç Paşa
Amasya a'yân-ı ümerâsından Atabeyzâde Abdullah Bey'in oğludur. Pederi "Abdî Bey"
demekle meşhûr ve Atabey evkâfına mütevellî idi. 553 Amasya emîr-i kebîri Hacı Şâdgeldi
Paşazâde Mustafa Bey'in dâmâdıdır. 554
Yörgüç Paşa, Çelebi Sultân Mehmed'in hizmet-i hâssasında, lalalığında bulunarak Türk
birliğine cânsiperâne himmet eden erlerdendir. Mesâ'î-i meşkûresinin lâyık-ı mükâfâtı olarak
816 senesi cumadelâhiresinde Amasya beylerbeyi oldu.
Çelebi Sultân'ın nezrine binâ'en bu sene Haremeyn-i Şerîfeyn fukarâsına tahsîs ve irsâl
edilecek surre-i hümâyûn emânetine Yörgüç Paşa'nın küçük birâderi Hayreddîn Hızır Bey
ta'yîn edildi. Diğer birâderi Şücâ'eddîn İlyâs Bey mîrlivâ oldu. [192]
Amasya erkânı Rûmeli harbinde meşgûl olduğu esnâda Kubadoğlu Alî Bey'in
mahdûmu Cüneyd Bey, Samsun emîri Taşanoğlu Ahmed Bey üzerine ansızın hücûm ederek
öldürmüş, Samsun sancağını zabt etmişdi. Çünkü Ahmed Bey, Cüneyd Bey'in pederini
öldürmüşdü.
Cülûs-ı hümâyûn vukû'undan sonra Cüneyd Bey kusûrunu i'tirâf ederek Yörgüç Paşa'ya
ve afv-ı pâdişâhîye dehâlet etdiğinden Ahmed Bey'in veresesini irzâ etmek şartıyla afv edilerek
makâmında ibkâ edildi.
Kezâlik erkân-ı hükûmetin Rûmeli'nde meşgûliyetinden bi'l-istifâde Köpekoğlu
Hüseyin Bey Sivas'a hücûm edib Sivas beylerbeyi Mehmed Paşa'yı ifnâ ederek Kadı Burhân'ın
oğlu Zeynelâbidîn Alî Şâh'ı emîr yapmışdı.
817 senesi evâ'ilinde Sivas emâreti Mezîd Bey'e sâniyen tevcîh edilerek Amasya'dan
bir kuvve-i kâfiye i'zâm edildi. Mezîd Bey bu kuvvetle ansızın Sivas'a girip âsîleri perîşân etdi.
Zeynelâbidîn Bey'i tutup Amasya'ya gönderdi. Sivas a'yânından ba'zılarıyla Kal’a-i Bâlâ
zindânında habs edildi.
Köpekoğlu Hüseyin Bey, Sivas'dan kaçıp birâderi Suli Bey'le beraber Malatya
taraflarına gitmişlerdi. Sivas'ın hıncını çıkarmak için 817 senesinde Malatya havâlîsini vurup
yakdılar (İnbâ'u'l-ğumr).
817 senesi zilhiccesinde "Şeyh Cû'î" demekle meşhûr olan [193] Cemâleddîn Mehmed
Dede, ikâmet eylediği karyesinde binâ eylediği câmi ve mevlevî-hânesi mesâlihine emlâkini
vakf etmişdir.

552 Türkiye Târîhi'nde Çelebi Sultân'ın istiklâlinde ilk vezîr-i a'zamı Candarlı-zâde İbrâhîm Paşa gösterilmekdedir.
Bunun ne bir münâsebeti ne de bir mevki'i yokdur. 818 senesinde tanzîm edilen Umur Bey vakfiyesinde
vezâret mevki'inde Hacı Halîl Paşa ve şuhûd arasında İbrâhîm Çelebi bin Halîl Paşa görülmekdedir. Kezâlik
Hacı Halîl Paşa'nın vefâtından sonra tanzîm edilen 820 târîhli vakfiyesinde vezîr-i a'zam olduğu musarrahdır.
553 Yörgüç ve Bâyezîd Paşalar'ın gayr-i Türk bulunduklarına dâ'ir Solak-zâde'nin yalan yanlış rivâyetleri nass-ı
kâtı' sayılmasına hayret olunur. Yörgüç Paşa vakfiyesinde âbâ ve ecdâdının müslim olduklarına dâ'ir sarâhat-
i kat'iyye vardır. Kendisine "sülâletü'l-ümerâ" denmişdir. Câmi'inin kapısı üstünde "Yörgüç Paşa bin Abdullah
el-Atabegî" diye mahkûkdur. Babası her Abdullah olan gayr-i Türk olmaz.
554 Yörgüç Paşa'nın halîlesi adı Safiyye Hâtun olduğu vakfiyesinde mezkûrdur. Çelebi Sultân ile Yörgüç Paşa
arasında karâbet-i sıhriyye olduğu muhakkakdır.
762
464