Page 502 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Amasya beyi Mehmed Bey, Zünnûn muhârebâtında büyük yararlıklar gösterdi. Tokat
beyi Hüseyin Bey'le bezl-i mesâ'î ederek Zünnûn'u fevkalâde sıkışdırdı. Sonunda Divriği
taraflarına kaçırdı. Kendisi de dönüp Amasya'ya geldi.
928 senesi muharreminde Amasya kadısı Osmân Efendi'nin yerine sâbık Kürdistân
kazaskeri unvânıyla Diyârbekir kadısı olan Mü'eyyedzâde Abdulhay Efendi Amasya kadısı
olarak geldi. Cemâziyel-ûlâsında Mehmed Bey Alman harbine me'mûr olduğundan yerine
Sinan Bey Amasya beyliğine ta'yîn edildi.

Sinan Bey
Mîr-i alem Ya‘kûb Ağa'nın birâderi olduğu Veliyyeddîn Efendi Kütüphânesi'nde
mevcûd olan mecmû'a-i münşe'âtda görüldü. 928 senesi cumadelûlâsı [292] gurresinde Amasya
beyi olup geldi. Amasya sancağına emîr ta'yîn edilen gayr-i Türk beylerin ilkidir.
929 senesi şa'bânında sadr-ı a'zam Amasyalı Pîrî Mehmed Paşa isti'fâya mecbûr olup
gayr-i Türkler'den Rûmeli beylerbeyiliğiyle vezîr-i sâlis olan Fireng İbrâhim Paşa mesned-i
sadârete yükseldi. Vezâret kapısı Türkler'in yüzüne kapandı. Enderûn mektebinden Türklerin
ayağı kesildi.
929 senesi şevvâlinde Amasya müftüsü ve Sultâniyye müderrisi Muhyiddîn Mehmed
Efendi İstanbul'da Ayasofya müderrisliğine terfî' edildiğinden yerine "Üçbaş" demekle meşhûr
olan Nûreddîn Hamza Efendi Amasya müftüsü ve Sultâniyye müderrisi oldu. Bu esnâda
Amasya'da nakîbü'l-eşrâf kâ'im-makâmı es-Seyyid Mehmed Çelebi idi.
930 senesinde Celâlîler, yâhud Sultân Murâd'ın avenesi Sivas vilâyetini fenâ hâlde
sarmış, Sinan Paşa'yı pek ziyâde sıkışdırmışdı. Bunun için Trabzon beylerbeyi Amasyalı
İskender Paşa sene evâhirinde Sivas vâlîsi oldu. Sinan Paşa da ba'dehû emîrü'l-hacc olup
Hicâz'a gitdi. Müfessir-i meşhûr Amasyalı Bahşî Halîfe bu sene vefât etdi. "Akbilek" demekle
meşhûr idi.
931 senesinde Zünnûn Baba'nın avenesi de Amasya'nın her tarafında şiddetler
göstermeğe başladı. Bunların ta'kîbâtında Sinan Bey yaralandı. Yerine Bursa sancağı beyi Koçi
Bey ta'yîn olundu. [293]

Koçi Bey
Şeyhülislâm Kemâl Paşazâde Ahmed Efendi'nin amcazâdesi Halîl Bey bin Kemâl
Paşa'nın oğludur. Sultân Selîm'e intisâb edib dâ'iresinde tefeyyüz ederek 931 senesi recebinde
Amasya sancağı beyi olarak geldi.
Bana öyle geliyor ki ber-hayât olduğu anlaşılan Sultân Murâd tarafından icrâ edilen şî'a
teşkîlât-ı hafiyyesi bütün Anadolu'yu dâ'ire-i şümûlüne almış bir hâlde ihtilâl erbâbı 932
senesinde ve her tarafda birden harekete gelmişlerdi. Bu esnâda Bosna beylerbeyi Hüseyin Paşa
Sivas'a ve İskender Paşa Trabzon'a nakl edildi.
Sultân Süleyman-ı Kânûnî Macaristan seferinde olduğu esnâda ihtilâlciler, iki büyük
kumandanın idâresi altında birden kıyâm etmişlerdi. Bunlardan birincisi Zünnûn Şâh denilen
Varaylı Zünnûn Halîfe idi. İdâresi altında kırk bin kadar şî'ası vardı. 933 senesinde Yozgat ile
Tokat arasında icrâ-yı harekât etmekde idi. Bunun hedefi Konya ve Amasya idi.
İkincisi Hacı Bektâş evlâdından olduğunu iddi'â eden "Nefesoğlu" demekle meşhûr
Kalender Paşa bin Habîb Efendi bin İskender bin Balım Sultân bin Resûl Çelebi idi. İdâresi
altında otuz binden ziyâde şî'ası vardı. Ankara havâlîsinde icrâ-yı harekât etmekde idi. Hedefi
Üsküdâr'dı. [294]
Erbâb-ı ihtilâl yalnız bunlardan da ibâret değildi. Adana dâhilinde Velî Şâh denilen
adamın, Tarsus livâsında Yenice Bey'in açdıkları ihtilâl bayrakları altında binlerce şî'a da bu
sene kıyâm etmişlerdi. Her hâlde başlarında gâyet zî-nüfûz ve müdebbir adam vardı.

799
501