Page 529 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 3

Bir fırkası sipâhî kethüdâsı Murâd Çavuşoğlu Alî Ağa'nın, diğer fırkası Köprülü
Mü'ezzinoğlu Ahmed Ağa'nın başında toplandılar. Üçüncü fırkası da İbrâhim Bey'e uyup
kaldılar. Serdâr Nasûh Paşa, bu hâle vâkıf olduğu anda İbrâhim Bey'i azl edib yerine
Mü'ezzinoğlu Ahmed Ağa'ya Amasya sancağı beyliğini tevcîh ve İbrâhim Bey'i tenkîle me'mûr
etdi.

Ahmed Bey
Köprü Kedağra'da Orta Câmi mü'ezzini Mehmed Efendi'nin oğludur. Kardaşları Alî
Bâlî, Hasan Ağalarla beraber sipâhî iken erbâb-ı ihtilâle uydu. Fakat ihtilâlin şekâvete
inkılâbında hükûmet tarafdârı olup 1014 senesi şa'bânında Amasya beyi oldu.
Köprülü Ahmed Bey, diğer rü'esâya nisbetle oldukça âdil, munsif, ma'ârifden behredâr
idi. Amasya a'yânı Ahmed Bey'in ibrâz eylediği fermâna [367] itâ'atle İbrâhim Bey'e yol verip
Ahmed Bey'i kabûl ederek İbrâhim Bey'in uygunsuzluğuna meydân vermediler.
Amasya'nın sâbık kadısı Hayreddîn Efendi, alaybeyisi Sarı Mehmed Bey, şehir
kethüdâsı Hacı Pîrî Çelebi, Kale dizdârı Memî Bey, Topçular kethüdâsı Topçu Mehmed Ağa,
Sipâhî kethüdâyeri Alî Ağa, yeniçeri serdârı Çakaloğlu Hüseyin Ağa zî-nüfûz adamlardı. Hacı
ve Çelebi Efendiler bunlardan da üstündü.
Çünkü bu âna kadar Anadolu a'yânı ve Türkleri, yalnız Türklüğü, Türk hukûk-ı
medeniyyesini gayr-i Türkler'e karşı müdâfa'a etmek üzere kıyâm etmişlerdi. Sultân Ahmed'in
cülûsundan sonra Türk makâsıd-ı asliyyesi kabûl edilmiş, erkân-ı ihtilâle mansıblar verilmişdi.
Bunun üzerine ihtilâle artık hitâm vermek lâzım gelirken erbâb-ı ihtilâl arasına karışan
birtakım şerîrler ihtilâli şekâvete tahvîl ederek Anadolu'yu ve devleti fevkalâde ızrâr etmeğe
koyulmuşlar, eşkıyâ nâmını almışlar, Sivas beylerbeyi Mustafa Paşa'yı öldürmüşlerdi.
Çünkü Îrân hükümdârı Abbâs Şâh ceddi Şâh İsmâ'il kadar muktedir adamdı.
Âzerbaycân'ı Osmanlı Türkler'den istirdâd ederek muttasıl Anadolu'ya doğru yürüyor, Anadolu
derebeylerini kendisine celb ve imâle ederek icrâ-yı nüfûz ediyordu.
Bu derebeylerinin en dişlisi Ankaralı Kalenderoğlu Mehmed Paşa, Kilisli Canpoladoğlu
Alî Paşa ile Sivaslı Kara Sa'îd Bey'di. Bunların her biri binlerce eşkıyâya kumanda ediyorlardı.
[368]
İstanbul ricâli mesned kavgâsından, ta'yîn sevdâsından Anadolu ahvâlini lâyıkıyla
takdîr edemiyorlardı. Nasûh Paşa gibi zâbit, muktedir bir vezîri bozan eşkıyâ üzerine Deli
Ferhâd Paşa gibi bir abdâlı serdâr gönderdiler. Deli Paşa daha eşkıyâ ile henüz temâs ederken
bozulup kaçdı.
Bundan cür'et alan Yıldızlı İbrâhim Bey başına topladığı eşkıyâsıyla Amasya'yı ansızın
basıp 1015 senesi saferinin evâhirinde zabt etdi. Amasya sancağı bana verildi diye bir fermân
gösterip Ahmed Bey'i çıkardı.
İbrâhim Bey
Sâbık mîrlivâdır. Zûr-ı bâzûsuyla gelip 1015 senesi saferinin yirmi birinci günü Amasya
sancağı beyi olduğunu i'lân ve bir kıt'a fermân ibrâz etdi. Amasya erkânı âkıbet-i hâle intizâren
inkıyâda mecbûr oldu.
On gün sonra ya'nî rebî'ulevvelinin ikinci günü taraf-ı pâdişâhîden me'mûren
bostancıbaşı Hızır Ağa Amasya'ya geldi. Zât-ı şâhânenin Îrân harbine gideceğini ve Amasya'ya
geleceğini i'lân ederek Amasya sarâyını ta'mîre ibtidâr etdi.
Birkaç gün sonra da otuz beşinci bölükde mukayyed sipâhî meşâhîrinden Şeytânoğlu
İbrâhim Ağa Amasya kethüdâyeri ve iki yüz seksen birinci bölükde mukayyed sipâhî
müteneffizânından Murâd Çavuşoğlu Alî Ağa Kedağra [369] (Köprü), Havza ve Merzifon
sipâhîlerine kethüdâ olup geldi.

826
528