Page 565 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 4

Ramazânın yedinci günü kâ’im-makâm sadr-ı âlî Lâdikli Kurd Ağazâde Bayram Paşa
sadrâzam olduğundan kethüdâsı Geldiklânlı Köse Ali Ağa kethüdâ-yı sadr-ı âlî oldu. Sadr-ı
müşârün-ileyhin imâmı da Şeyh Muharrem Efendizâde Mustafa Efendi ve müteâkiben
Amasyalı Hacı Benîzâde Hüseyin Efendi reîsü’l-küttâb oldu.
Zilka’de evâilinde Sadr-ı a’zam Bayram Paşa, muazzam bir alay ile Amasya’ya gelip
oturdu. Tedârikât-ı seferiyeyi ikmâle çalışdı. Fakat mutasarrıf Mustafa Paşa’nın ve kethüdâsı
Sarı Mehmed Ağa’nın hareketlerini beğenmediğinden azliyle Amasya sancağını sâbık Batum
beylerbeyi Murtezâ Paşa’ya verdi.

Murtezâ Paşa
Zilelidir. Pîrî Ağa’nın oğludur. 1046 senesi zilka’desinin yirmi altıncı günü Amasya
mutasarrıfı olup vusûlüne kadar mütesellim-i sâbık [79] Şâtır Ali Ağa makamında kaldı.
Mustafa Paşa da pirliğine hürmeten ber-vech-i tekâüd Sultân Bâyezîd evkâfı mütevellisi ve
selefi Hoca Ahmed Paşa Trabzon beylerbeyi oldu.
Bayram Paşa, Amasya’ya uzak yerlerden su getirmek için yollar, çeşmeler yaptırdı.
İçerişehir’de Kadı Ali Çelebi Câmii yerine güzel ve kârgîr bir câmi-i şerîf ve şimdiki
mevlevîhâne yerine dilnişîn bir mevlevîhâne ve Aşağı Pazar’da el-yevm “Vakıf Han” denilen
cesîm bir han binâ etdirdi. Meşâhir-i zurefâdan Amasyalı Bâkî Dedezâde Ârif Mehmed Dede
Efendi’yi mevlevihânesi şeyhi yaptı.
Kezâlik Sığırpazarı civarında kâin Atabey Medresesi’ni yeni bir tarzda müceddeden
i‘mâr ve ortasına güzel bir şadırvan ihdas edib medresenin itibarını artırdı. Müderrisliğini
meşâhir-i udebâ ve fuzalâdan Küçük Hoca Mehmed Efendizâde Abdullah Remzi Efendi’ye
tevcîh etdirdi.
Zilhicce evâsıtında, Bayram Paşa, Amasya’dan kalkıp Tokat’a gitdi. Hayrâtının
birçoğunu kendisi Amasya’dan gitdikten sonra ikmâl etdirdi. Hülâsa Bayram Paşa, Naîmâ
Efendi’nin yazdığı gibi Amasya’da kırk bin kuruş kadar para sarf ederek büyük eserler vücûda
getirdi. Bunlarla Amasya’ya olan nisbet ve alakasını gösterdi.
1047 senesi muharrem evâhirinde Kadı el-Hâc Hızır Efendi’nin vefâtına binâen safer
gurresinde Himmetzâde el-Hâc Ramazân Efendi Amasya kadısı oldu. Rebîülâhir evâilinde
Sadr-ı a’zam Bayram Paşa ikinci defa Amasya’ya gelip kışladı. Yeniçeri ağasını ve orduyu
Merzifon’a [80] gönderdi. Bölük zabıtlarını Amasya’da yerleşdirdi.
Bu esnada Yörgüç Paşazâde Mehmed Bey bin Hasan Bey, Yörgüç Paşa evkâfı
tevliyetinden azledilip Hakalâcı Mustafa Beyzâde diğer Mehmed Bey mütevellî oldu.
Şa’bânda Sultân Bâyezîd Evkâfı Mütevellisi Hacı Efendizâde Mustafa Paşa vefât
eylediğinden çavûşân-ı dergâh-ı âlîden Gazzâz Ahmed Ağa bin Abdülbâkî evkâf-ı Sultâniyye
mütevellisi olup şevvâlde Müftü Dursunzâde Mustafa Efendi şikâyetlerle azledilip yerine
Amasya ulemâsından Kâsım Bey Müderrisi Yahya Efendi Amasya müftüsü oldu.
Zilhiccesi evâilinde Bayram Paşa Amasya’dan kalkıp Bağdat Seferi’ne azîmet eden
Sultân Murâd’ı istikbâle koşdu. Mutasarrıf Murtezâ Paşa da beraber gitdiğinden akrabasından
Zileli Hüseyin Ağa’yı Amasya mütesellimi nasb etdi. Sonra Amasya sancağı sâbık Trabzon
beylerbeyi Hoca Ahmed Paşa’ya tevcîh edildi.

Ahmed Paşa
Amasyalıdır. Amasya’da medfûn ve türbesi ziyâretgâh olan İğnecizâde eş-Şeyh
Safiyyüddîn Halvetî ahfâdından Mehmed Efendi’nin küçük mahdûmudur. Büyük biraderi
Hâce-i Sultânî Ömer Efendi’dir. 1048 senesi gurre-i muharreminde Amasya mutasarrıfı oldu.
Safer gurresinde Kadı Ramazân Efendi’nin yerine mevâlîden Amasyalı [81]
Hayreddînzâde İbrâhim Efendi Amasya kadısı ve Kuloğlu Mehmed Ağa kethüdâyeri oldu.
Hoca Paşazâde Mustafa Bey Amasya alaybeyi ve mütesellimi olup pederi Bağdat Harbi’ne
me’mûren gitdi.

862
564