Page 167 - 6-8

Amasya Tarihi Cilt: 6
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Ahmed Paşa-Hoca Paşa
Amasyalıdır. Amasya’da türbesi ziyâret-gâh olan Halvetîye küberâsından İğnecizâde
Hazreti Pîr Safiyyüddîn [527] Halvetî evlâd-ı kirâmından Mehmed Efendi bin Abdurrahman
Efendi bin Pîr Ahmed Çelebi bin Pîr Safiyyüddîn Mahmûd Çelebi bin eş-Şeyh Seyyüdiddîn
Ahmed Çelebi bin Pîr Şerefeddîn Hamza Çelebi bin Seyyüdiddîn Ahmed Çelebi bin İğneci
Mûsâ bin Hamza mahdûmu ve Hâce-i Sultânî Ömer Efendi’nin birâderidir. Bunlar
“İğnecizâdelikle” meşhûrdur.
Amasya’da meşâhîr-i fuzalâ ve üdebâdan Turabî Mustafa ve Harşeneli İbrâhim
Efendilerden ikmâl-i tahsîl edib ders-i âm ve Atabeg Gâzi müderrisi oldu. Teşrifât defterinde
görüldüğü üzere Atabeg müderrisliğinden 1027 senesi recebinde Sivas defterdârı 1028’de
Karaman Beylerbeyi oldu.
Çünkü büyük birâderi Ömer Efendi Sultân Osmân-ı Sânînin mu’allimi ve müsteşar-ı
saltanatı idi. 1029 recebinin yirmi dördünde Teke sancağıyla Haleb Defterdârı, 1030 senesi
rebîülevvelinde Batum ve 1031 senesi gurre-i muharreminde Trabzon Beylerbeyi oldu. Sene-i
mezbûre recebi evâ’ilinde zuhur eden hâ’ile de birâderinin devleti hitâma erdiğinden ma’zûlen
Amasya’ya geldi. [528]
1032’de Amasya ve Niksar’da kâin ba’zı hassalarla ikâmete me’mûr olup yedi yıl açıkta
kaldı. Bu esnâda bazen Bâyezîd Paşa ve bazen Hüseyin ve Firûz Ağalar vakfı tevliyetleriyle
kayırıldı. Fakat “Kehleli” şöhretini aldı.
1038’de Hüftadî Bey hâ’ilesinden dolayı Amasya a’yânıyla beraber İstanbul’a celb ve
Yedikule zindânında hapsedildi. Birkaç mah sonra sadr-ı a’zam Hüsrev Paşa’nın himmetiyle
afv ve itlâk edilip 1039’da sânîyen Batum Beylerbeyi oldu. 1042’de sânîyen Trabzon
Beylerbeyi olup 1043 senesi şevvâlinde ma’zûlen Amasya’ya geldi. 1045 senesi
cumâdelâhiresinde Dördüncü Sultân Murâd Hân Amasya’ya gelip müşârün-ileyhin konağına
indikte nâ’il-i iltifât-ı padişâhî olup Sultân Bâyezîd evkâf-ı tevliyeti uhdesine ihsân edildi.
1046 zilka’desi evâilinde Sadr-ı a’zam Bayram Paşa Amasya’ya geldikte sabıka-yı
ma’rifete binâ’en sâlisen Trabzon Beylerbeyi olup 1047 şevvâlinde ma’zûl ve 1048 senesi
gurre-i [529] muharreminde Amasya mutasarrıfı olarak Bağdâd harbine gidip zilka’desinde
mecruhen avdet ve 1050 senesi safer’inde ma’zûlen Amasya’da ikâmet etdi.
1052 senesi rebiülevvelinde Sivas ve 1053 zilka’desinde Mar’aş Beylerbeyi olup 1054’de
ma’zûlen Amasya’ya gelip yine evkâf-ı Sultânîye mütevellîsi ve 1057 saferinin evâ’ilinde
sânîyen Amasya mutasarrıfı ve 1058 muharremi evâ’ilinde naklen Trabzon vâlîsi olup gitdi.
1058 senesi şevvâlinin yirmi birinde sâlisen Amasya Mutasarrıfı olarak Girit harbine
me’mûr olup mahdûmu Amasya Alaybeyi Mustafa Bey’le gitdi. Zilhiccede mahdûmu şehîd ve
kendisi mecrûh olarak avdet etdi.
1059 recebi gurresinde Anadolu Beylerbeyi Köprülü Mehmed Paşa’ya Amasya Sancağı
has verildiğinden ma’zûl olup Amasya’da oturdu. 1062’de Sivas, 1064’de Erzurum vâlîsi olup
ba’de’l-azl İbşir Paşa’nın sadâreti evâsıtında 1065’de Kıbrıs Beylerbeyi ve muhâfızı oldu. 1066
senesi ramazânında Sivas Eyaleti uhdesine tevcih [530] edilen vezîr Seydi Ahmed Paşa’yı
iknâ’a me’mûr ve muvaffak olduğundan Anadolu Beylerbeyi oldu. 1067 recebinde ma’zûl ve
1068 senesi şa’bânında Abaza Hasan Paşa’ya uyar endişesiyle râbi’an Amasya mutasarrıfı oldu.
Abaza Hasan Paşa, kendisine vezâret va’d ederek Köprülü Mehmed Paşa aleyhinde
kıyâm ve isyâna iştirâk etmesini teklif etdiğinde cevab-ı red verdi. Bu teklifi duyan Köprülü
Mehmed Paşa tarafından sene-i mezbûre zilka’desi evâhirinde azledildi.
1069 senesi cumâdelahiresinde kuru bir töhmetle bîçârenin bütün emvâl ve emlâkı
müsâdere edildi. Hengâm-i Pîrî de bu felaketden fevkalâde müte’essir olup şa’bânın
yirmiyedinci günü dâr-ı naîme irtihâl etdi. Ceddi Pîr Safiyeddîn Halvetî Türbesi’nde
medfûndur.
Âlim, hesab işlerine aşinâ, kâtib, natûk, edebiyat ve muhâzarâta vâkıf, halîm, sahî, âl-i

162
166