Page 185 - 6-8

Amasya Tarihi Cilt: 6
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Mahdûmu İsmâil Efendi de ulemâdandır. Bunun mahdûmları Ahmed Efendi Mora
kudâtından olup 1164’de ve Es’ad Efendi de Şam ulemâsından olup 1183’de vefât etdiler.
Bunların sülâlesi Şam’da kaldı. Ahmed Paşa-Çalık Lâdiklidir. Oranın eşrâfından Sarı Ali
Beyzâde Mustafa Ağa’nın mahdûmudur. Buna “Sarı Ali oğlu” denir. İmâm-ı Sultânî Lâdikli
Ali Efendi’ye ve ba’dehû Şeyhülislâm Lâdikli Mehmed Efendiye intisâb ederek Enderûn
sarayına girdi.
Orada terbiye görüp 1099 muharreminde Sultân Mehmed Hân-ı Râbi’in hâl’ini müte’âkib
taşra çıkarıldı. Birkaç gün sonra yeniçeri ocağında elli birinci bölüğe kaydedildi. 1101’de
mezkûr bölük çorbacıbaşısı ve 1103’de Merzifonî Hacı Ali Paşa’nın sadâretinde kethüdâyeri,
1104 senesi evâ’ilinde muhzır ağası olarak dâhil-i katar oldu.
1105’de zağarcıbaşı, 1106’da kulkethüdâsı olup Çelebi Yûsuf Paşa yeniçeri ağası oldukta
azl ve [589] tekâ’üde sevk edilerek Şehzâdebaşı’nda Kemal Paşa Türbesi Mahallesi’ndeki
konağında ikâmet etdi. 1109’da Amcazâde Hüseyin Paşa’nın sadâretinde sekbânbaşı olup
68
1111’de Şeyhülislâm es-Seyyid Feyzullah Efendi’nin arzusuyla ikinci defa azl ve tekâ’üd
edildi.
Dört yıl kadar açıkta kaldığından Şeyhülislâma karşı fenâ bir intikâm hissiyâtını
beslemekte idi. Zâten bütün ulemâ ve ocaklı olanlarda bu hissiyât daha fazla idi. Bu esnâda
Sultân Mustafa Hân-ı Sânî sadr-ı a’zam Râmî Mehmed Paşa, Şeyhülislâm es-Seyyid Feyzullah
Efendi, Yeniçeri Ağası Hasan Ağa Edirne’de düğünlerle meşgûl idi.
1115 senesi rebîülevvelinde İstanbul kâ’im-makâmı Köprülüzâde Abdullah Paşa,
sekbânbaşı Haşimzâde es-Seyyid Murteza Ağa idi. Mâh-ı mezkûrun beşinci salı günü Ayasofya
civârında ibtidâ cebeciler sonra yeniçeriler kıyâm ederek ulûfe ve mevâcib istemek bahânesiyle
69
Şeyhülislâmın aleyhinde dehşetli bir cemiyet-i ittihâdiyye meydana çıktı. Kendilerine
mu’ârız olan sekbânbaşı es-Seyyid Murteza Ağa’yı şehîd etdi. [590]
Perde-i hafa arkasında bu cemiyyeti idâre eden Çalık Ahmed Ağa, rebiülevvelin
dokuzuncu günü meydana çıkıb kendisine teklif edilen Yeniçeri Ağalığını kabûl edemeyip
cemiyyet-i ittihâdiyye tarafından sekbânbaşı oldu. Bu sûretle cemiyyetin başına geçti. Beş, on
gün sonra da yeniçeri ağası oldu.
1115 senesi rebîülahirinin üçüncü günü taht-ı saltanâta cülûs eden Sultân Ahmed Hân-ı
Sâlis tarafından yeniçeri ağalığı mesnedinde ibkâ ve rütbe-i vezâretle taltîf edilerek kadr-ı i’lâ
buyruldu. Cumâdelûlânın yirmi üçüncü günü Ağa kapısına pâdişâhı davet edib teşrîf ve iltifât-
ı şâhâneye mazhâr oldu.
Musâhabe esnâsında cülûs-ı hümâyûnlarına ba’is-i müstakil olduğunu yâd ü tahmîl-i
minnet ederek mühr-i hümâyûna talebkâr olduğunu işrâb ve mesned-i sadâretin kendisine
tevcihini niyâz etdiğinden dolayı gayz ü intikâm-ı şâhâneyi için için kaynatmıştı.
Sadr-ı a’zam Nişâncı Ahmed Paşa, sâhib-i tercemenin mühr-i hümâyûnu istediğini
işittikte mevkî’ini te’mîn için telâşa düştü. [591] Padişâhın muvâfakatiyle kendi tertibi üzre
cumâdelâhirenin beşinci günü vüzerâyı Revân köşküne davet edib sâhib-i terceme geldiğinden
bir miktar sonra huzur-ı hümâyûnda Kıbrıs eyâleti uhdesine tevcih ve müte’âkiben Yalı Köşkü
önünde hazırlanan çekdiriye irkâb ve Kıbrıs’a vusûlünde i’dâm edildi.
Müdebbir, âli-cenâb idiyse de diktatör olduğu esnâda hayli mezâlime ruhsât vermişdi.
Mahdûmu el-Hâc Mustafa Bey 1155’de diğer mahdûmu Râcih Mehmed Bey de 1175’de vefât
etdi. Hacı Mustafa Beyzâde Ahmed Bey de 1157’de vefât eyledi.

68 1101 târîhli zimmet defterinde “Şehzâde kurbunda türbe-i Kemal Paşa Mahallesi’nde elli bir bölük Çorbacısı
Çalık Ahmed Ağa Yeniçeri” ve yeniçeri defterinde “Ahmed Mustafa Lâdik” ve bu künyesi bâlâsında “Çalık
Ahmed Ağa” yazılı görüldü.
69 İşbu vak’a “Râşid Efendi Vekayînâmesi”nin üçüncü cild-i matbu’-ı evâilinde mestûr ve pek mufassaldır.

180
184