Page 413 - 6-8

Amasya Tarihi Cilt: 7
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Mahdûmları Pîr Mehmed, Ali, Ahmed Çelebilerdir. Bunlar da meşâhîr-i kudâttan idiler.
Alâeddîn Alî Çelebizâde Bedreddîn Mahmûd Çelebi de kibâr-ı ulemâ ve kudâttan olup tevliyet
bunun evlâdına intikâl etmişdi. Bunlara Çakal Kadızâdeler ve kısaca Çakallar dendi.

Bedreddîn Mahmûd Çelebi-Muslihî
Sivaslıdır. Ahmed oğludur. Orada fuzâlâ-yı kurrâdan Mevlânâ Ziyâeddîn Yûsuf er-
Rûmî’den ilm-i kıraati ve Amasya’da [497] Mevlânâ Celâleddîn Abdurrahmân Çelebi bin
Musliheddîn Mûsâ Çelebi’den ulûm-i şer’iyye ve edebiyyeyi ahz edib müşârün-ileyhe dâmâd
oldu. İmzâsında Mahmûd bin Ahmed el-Muslihî yazardı.
Bir müddet neşr-i ulûma hizmet ederek ders-i âm oldu. Amasya’da ilm-i vücûh-i kıraat
bundan intişâr etdi. Ba’dehû Atabeg Gâzi müderrisi, Amasya nâibi olup kayın birâderi Amasya
kâdı’l-kudâtı Mevlânâ Şemseddîn Mehmed Şâh Çelebi’ye niyâbet ve 823 sâlinden sonra dâr-ı
bekâya rihlet etdi. Üçler’de kayın pederinin yanında medfûndur. Kibâr-ı ulemâdan şeyhü’l-
kurrâ bir zât idi.
Amasya’da zâviyesi ve imârethânesi olan ricâlden Bedreddîn Mahmûd Çelebi Ahî
Darbhâneci’nin terceme-i hâli yukarıda Ahî Darb-hâneci Bedreddîn Mahmûd Çelebi diye
yazıldı. Meşâhîr-i ulemâdan Osmâncıklı Bedreddîn Mahmûd Çelebi bin Alî de 886 sâline doğru
dâr-ı bekâya irtihâl etdi. Vâ’iz, fâzıl bir zât idi.

Bedreddîn Mahmûd Çelebi-Çakal Kadı
İçerişehir’de zâviyesi olan sâbıkü’t-terceme el-Hâc Bedreddîn [498] Mahmûd Çelebizâde
Alâeddîn Alî Çelebi mahdûmudur. Amasya fuzalâsından tahsîl-i ulûm edib ders-i âm ve
ba’dehû kasabâta kadı, 871’de Amasya’da kassâm-ı askerî, 883’de Amasya kadısı oldu. 890’da
vefât etdi.
Kibâr-ı ulemâ ve kudâttan latîf, tevârih ve muhâzarâta vâkıf, hoş-sohbet bir zât idi. Çakal
Kadı demekle meşhûr olup evlâdına Çakal Kadızâdeler ve tahfîfen Çakaloğulları ve Çakallar
dendi.
Sultân Bâyezîd-i Sânî ve şehzâdesi Sultân Ahmed’e Amasya’da tekarrüb edib mutâyebât
ve nevâdir-i asrında pek meşhûr idi. Mahdûmları el-Hâc Ali, Sâdullâh, Sinan Çelebilerdir. Hacı
Alî Çelebizâde Şemseddîn Ahmed Çelebi ve birâderi el-Hâc Mahmûd Çelebi meşhûr idi. Bunun
evlâdından Ahmed Efendi bin Vildân Çelebi mevâlîden idi.
Hacı Sinan Çelebi evlâdından Sinan Paşa bin el-Hâc Mahmûd Çelebi bin el-Hâc Alî
Çelebi bin el-Hâc Sinan Çelebi bin Çakal Kadı Beylerbeyilerdendir. Bunun mahdûmları
Mehmed [499] Mahmûd, Yûsuf Paşalar’dır. Bunların evlâdı münkarız olup tevliyet Rahtuvân
Mehmed Paşazâdelere intikâl etdi.

Bedreddîn Mahmûd Efendi-Akdağîzâde
Amasyalıdır. Kibâr-ı meşâyih-i kirâmdan Akdağlı Mevlânâ Muhyiddîn Mehmed Çelebi
bin Ahmed mahdûmudur. Amasya’da müderris-i meşhûr Mevlânâ Şemseddîn Ahmed Cendî
Çelebi’den ulûm-i edebiyye ve şer’iyyeyi ahz edib Mu’arrifzâde Mevlânâ Sinâneddîn Yûsuf
Çelebi hizmetinde ikmâl-i tahsîl etdi.
Amasya ve İstanbul’da müderris olup Sultân Bâyezîd-i Sânî nezdinde ma’rûfiyet kazanan
893’de İmâm-ı Sultânî Amasyalı Alî Efendi sefâretle Mısır’a gitdiği esnâda üstâdı
Mu’arrifzâdenin sevk ü ta’rîfiyle imâm-ı Sultânî oldu.
899 senesi ramazânında Bursa kadısı Kadızâde Mevlânâ Kâsım Çelebi vefât etdikde
Bursa kadısı oldu. On yıl Bursa’da kemâl-i istikâmet ile icrâ-yı hükûmet edib 909’da Anadolu
kazaskeri olarak İstanbul’a geldi.
İki yıl kazaskerlik edib 911’de azliyle [500] ikinci defa Bursa kadısı olup gitdi. 914’de
yevmî yüz akçe ulûfe ile mütekâ’id olduğu hâlde 915’de dâr-ı na’îme irtihâl etdi. Âlim, fâzıl,
şâir, kerîm, kâmil bir zât idi.

412