Page 127 - 6-8
P. 127
Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
evlâdı Sulûkîzâdeler olup bunlardan Mustafa Efendi ber-hayat idi. Hurrem Çelebizâde [407] Amasya’ya geldikde ba’zı zevâtın şefâatiyle afv edildi. Ba’dehû ağır zeâmet verilip 927’de
Mehmed, Ömer Çelebilerin de evlâdı vardır. Rodos harbinde mîr-livâ oldu. 937 sâlinden sonra vefât etdi.
Osmanlı tarihinde bu zâtın ne adı, ne vezâreti yokdur. Hâlbuki Çelebi Sultân Mehmed
Hân’a büyük hizmetler eden bununla Amasyalı Bâyezîd Paşa’dır. Müşârün-ileyhin istiklâlinde Halîl Çelebi-Kâdızâde
ilk vezîr-i a’zamı budur. Bundan sonra da Bâyezîd Paşa’dır. Amasyalıdır. Kibâr-ı kudâtdan Alaca Yahya Beyzâde Tâceddîn İbrâhim Çelebi bin
Ya’kûb Çelebi bin Alaca Yahya Bey’in mahdûmudur. Tahsîl-i ilm ü kitâbet ederek müderris,
Halîl Bey-Hacı Beyzâde Şeyh kâdı, ba’dehû ümenâdan olup Amasya vâlîsi Şehzâde Sultân Mustafa’ya takarrüb etmişdi.
Kedeğra (Köprü) lıdır. Ümerâdan Hacı Bey demekle pek meşhûr olan Gâzi Mehmed Bey 960’da Şehzâdenin şehâdetinde mün’adim oldu. Mahdûmları [411] Yûsuf, Abdî, Çelebilerdir.
bin eş-Şeyh Alâeddîn Ali bin İbrâhim eş-Şirvânî mahdûmudur. Amasya vâlîsi Yörgüç Paşa’ya
intisâb ederek Köprü’de Taşanoğulları’nın kesr-i nüfûzuna hizmet etdi. Halîl Çelebi-Gümüşlüzâde
831’de Koca Kayası Bey’i Taşanzâde Haydar Bey’in teslimi husûsunda Paşa’ya Amasyalıdır. Kutbu’l-aktâb Gümüşlüzâde eş-Şeyh Muhyiddîn Mehmed Çelebi
muavenetler etdiğinden Kedeğra Kazâsı emîri oldu. Bir sancâk beyi kadar nüfûz ve itibâr mahdûmudur. Ulemâdan ve hâssaten Bahşî Halife’den ikmâl-i tahsîl ederek ders-i âm ve
kazandı. müderris oldu. Ba’dehû ceddi Hazreti Pir İlyas vakfı mütevellîsi olup Şehzâde Sultân Mustafa
857’de İstanbul fethine yararlık gösterib mîr-livâ oldu. Sultân Bâyezîd-ı Sânî Amasya kurenâsından oldu.
vâlîsi [408] iken ma’iyyetine me’mûr olup 860 sâlinden sonra vefât etdi. Kibâr-ı ümerâdan idi. 960 senesi şevvâlinde şehzâde-i müşârün-ileyhin şehâdeti üzerine Kayseriyye kâdısı olup
Birâderi ulemâdan Safiyyüddîn Mûsa Çelebi’dir. Bunun mahdûmu Taceddîn Paşa’dır. Amasya’dan kaldırıldı. Orada beş yıldan ziyâde kâdı olup 966’da ma’zûlen orada mukîm
olduğu Bedreddîn Mahmûd bin Süleyman’ın vakfiyesinden anlaşıldı.
Halîl Çelebi-Mevlânâ Hayreddîn 967’de ilm ve sinnine hürmeten affıyla Amasya’ya gelip Mehmed Paşa Medresesi
Amasya civârında Gelgiras Nâhiyesi’nden İlyasoğlu’dur. Merzifon’da ve Amasya’da müderrisliğiyle tekâ’üd edildi. 978 sâline doğru vefât etdi. Âlim, kâmil, müeddeb, nâfizü’l-
tahsîl-i ulûm edib ders-i âm ve 856’da Merzifon kâdısı ve 867’de Amasya kassâmı ve 874’de kelîm, vakûr bir zât idi. Mahdûmları Abdullah, Mustafa Çelebiler’dir. Bunlar da kibâr-ı
Amasya nâibi görüldü. Ba’dehû fevt oldu. Kibâr-ı ulemâ ve kudâtdan idi. Hoca İvaz Çelebizâde kudâtdan idiler. [412]
Hoca Halîl Çelebi de meşâhîr-i tüccâr ve a’yândan olup 884 sâlinden sonra fevt oldu.
Halîl Bey-Âbâdoğlu
Halîl Çelebi-Mevlâna Atabegli Amasya civârında Hakala ümerâsından İbrâhim Bey bin Mirza Bey bin İbrâhim Bey’in
Amasya civârında Atabeg Karyesinden Abdullah oğludur. Buna Mevlâna Atabegi de mahdûmudur. Züamâdan iken Amasya Alaybeyi, ba’dehû Rûmeli muhârebâtında mîr-livâ olup
denirdi. Sultâniye-i Merzifon müderrisi Mevlânâ Şemseddîn Ahmed Kırîmî, Şücâeddîn İlyas 975’de Amasya’da ikâmet etdi. Ba’dehû Gürcistan ve Kafkas muhârebatına gidip 990
Merzifonî gibi zevâtdan tahsîl-i ulûm edib Amasya’da ders-i âm oldu. Yıllarca tedrîs-i ulûm hudûdunda oralarda vefât etdi.
edib Atabeg müderrisi iken 897 hudûdunda vefât etdi. Fâzıl, fakîh, kibâr-ı ulemâdan idi.
Mahdûmu Lütfullah Çelebi’dir. [409] Halîl Efendi-Şemseddînzâde
Amasya’nın Helkis Mahallesi’nden Helkis Bağçesini vakf eden Mevlâna Şemseddîn
Halîl Paşa-Yeni Beyzâde Ahmed bin Müeyyed Çelebi ahfâdından Mehmed Çelebi bin Şemseddîn Ahmed Çelebi bin
Lâdiklidir. Oranın ümerâsından Kemal Bey bin Mesud Bey’in mahdûmudur. Amasya’da Mahmûd Çelebi bin Süleyman Çelebi mahdûmudur. Amasya fuzalâsından ahz-ı ulûm edib
vâlî iken Sultân Bâyezîd’in dâiresinde tefeyyüz ederek 878’de Uzun Hasan Şâh muhârebesinde ders-i âm ve müderris-i be-nâm oldu.
yararlıklar gösterdiğinden mîr-livâ oldu. 995’de Hüseyin Ağa Müderrisliği’nden Hâtuniyye-i Tokat müderrisi, ba’dehû Tokat
886’da Sultân Bâyezîd’in cülûsunda beylerbeyi olup 893’de Mısır harbinde kâdısı oldu. Sonra devr-i bilâd ederek 1016 hudûdunda vefât etdi. Ceddi vakfının mütevellîsi
bozulduğundan Lâdik’de ikâmete me’mûr oldu. 896’da Amasya vâlîsi Şehzâde Sultân Ahmed olup Bağ-ı Helkis Mahallesi’nde güzel bir konağı ve bahçesi vardı. Ulemâdan idi. [413]
ma’iyyetine me’mûr olup 903’de Mora harbinde şehîden vefât etdi. Mahdûmu Dâvûd Bey ve Mahdûmu Mehmed Efendi ve hafîdi Mustafa Efendi’dir.
birâderi Şa’bân Bey’dir.
Halîl Ağa-Cebecioğlu
Halîl Bey-Kemal Paşazâde Amasyalıdır. Dergâh-ı âlî çavûşânından Ömer Ağa’nın oğludur. Sipâhi olup hidemât-ı
Amasyalıdır. Amasya’da 873’de vefat eden Kemaleddîn Ahmed Paşa’nın mahdûmu ve askeriyyeyi devr ederek 1017’de eşkıya harbinde hizmet edib kethüdâyeri ba’dehû muhassıl
Süleyman Bey’in birâderidir. Amasya’da vâlî iken Sultân Bâyezîd’e hizmet ederek ümerâdan oldu. Bu gibi hıdemâtı devr ederek 1030’da Lehistan harbine gidip fedâkârane harb ederken
oldu. 897’de “kudvetü’l-ümerâ ve’l-kibâr” görüldü. 910 hudûdunda vefât etdi. Mahdûmları vefât etdi.
Şemsî Ahmed, İbrâhim Beylerdir. [410]
Halîl Efendi-Kışlacıklı
Halîl Bey-Alaca Beyzâde Amasya havâlisinde Kışlacık Köyü’nden Hamza’nın oğludur. Amasya fuzalâsından
Amasyalıdır. Emîr-i Kebîr Hacı Şâdgeldi Paşa ahfâdından Alaca Yahya Beyzâde Ömer Gedüslü el-Hâc Mehmed Efendi’den ikmâl-i tahsîl edib ders-i âm oldu. Hayli medreselere
Bey’in mahdûmudur. Amasya vâlîsi şehzâde Sultân Ahmed dâiresinde perverde olup tefeyyüz müderris, 1034’de Mehmed Paşa müderrisliğinden terfian Kameriyye-i Tokat müderrisi,
ederek ümerâdan olmuşdu. ba’dehû kâdı olup 1037 senesi evâilinde vefât etdi. Kibâr-ı ulemâdan fâzıl, müstakîm bir zât
918’de Şehzâde’nin ihnâkında menkûb olup 920’de Sultân Selîm Hân İran seferinden idi.
116 117
126
