Page 133 - 6-8
P. 133
Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
ve nakîbü’l-eşrâf kâ’im-makâmı es-Seyyid Halîl Çelebi’nin kerîmezâdesidir. Ba’de’t-tahsîl bu 1122’de Rus harbine me’mûr olup ba’de’l-muhârebe Hotin Ağası oldu.
da kudâtdan hayli kasâbât ve bilâda kâdı oldu. 1131 hudûdunda seksen yaşlarında vefât etdi. 1131’de tekâ’üd edilib sekiz yıl kadar İstanbul Aksaray civârında ikâmet ederek 1139
Sâdât-ı ulemâ ve a’yân-ı kudâtdan idi. senesi evâilinde [432] vefât etdi. Müdebbir, işgüzâr, müstakîm, sulehâdan bir kimse idi.
Mahdûmları Mehmed Ağa, Abdullah Nâili Paşa, Ebûbekir Vahdetî Efendi’dir. Dâmâdı da
Halîl Ağa-Kasabzâde el-Hâc birâderi Ali Ağazâde Mehmed Emin Ağa’dır.
Merzifonludur. Kasab Hacı Mehmed Ağa’nın oğludur. Sadr-ı esbak Merzifonî el-Hâc Ali Ceddi Hatib Mustafa Efendi’nin diğer mahdûmu Abdurrahman Efendi olup bunun evlâdı
Paşa’nın dâiresi ağalarından olup sadâretinde kapıcıları kethüdâsı oldu. 1112’de müşârün- Amasya’da cedleri evkâfına mütevellî olmuşlar ve sâhib-i tercemenin evlâdı da İstanbul’da
ileyhin vefâtında bir müddet Merzifon’da ikâmet ederek Kara Mustafa Paşa vakfı mütevelli-i kalmışlardır.
kâ’im-makâmı oldu. Diğer a’yândan Boşnakzâde es-Seyyid el-Hâc Halîl Ağa bin Sipâhi Ebûbekir Ağa bin Ali
1122’de Rus harbinde isbât-ı vücûd edib avdetde Merzifon mukataası mültezimi ve Ağa 1140’da vefât edib yeniçeri zâbitân ve a’yânından odabaşı el-Hâc Halîl Ağa bin Ahmed de
ba’dehû voyvadası olup nüfûz ve itibârı artdı. 1124’de ikâmet etdiği Tuz Pazarı Mahallesi’nde sekizinci bölükde mukayyed yeniçeri iken odabaşı, 1120 şevvâlinden itibaren birkaç defa
bir câmi-i şerîf yaptırdı. 1132’de vefât etdi. Sahîb-i hayr idi. Mahdûmları Tuz Mehmed Paşa ile yeniçeri serdârı ve meclis âzâsı olduğu halde 1141 hudûdunda fevt oldu. Evlâdına “Odabaşı
el-Hâc Mustafa Ağa’dır. Bunun mahdûmu el-Hâc Halîl Efendi’dir. [430] Oğulları” dendi.
Halîl Efendi-Hocazâde Hâfız el-Hâc Halîl Efendi-Şeyhzâde Hâfız
Amasya’nın Çeribaşı Mahallesi’nde mukîm fuzalâdan Abdullatîf Efendi bin Hoca Amasya Mevlevîhânesi şeyhi Mustafa Dede Efendizâde [434] Hâfız Ali Efendi’nin
Mehmed İlmî Efendi’nin mahdûmudur. Pederinin hayatında hıfz ve ahz-ı vücûh ederek huffâz- oğludur. Pederi Bayram Paşa’nın yaptırdığı mevlevîhâne vakfının mütevellîsi iken 1126
ı kirâm zümresine girdi. Pederinin vefâtında Sultân Bâyezîd imâreti şeyhi ve 1082’de Sultân saferinde vefâtıyla mevlevîhâne şeyhi Arab Sâlih Dede Efendi mütevellî oldu.
Bâyezîd câmii imâm-ı evveli iken vefât eden Hâfız Ahmed Efendi’nin yerine rebîülevvelinde Birâderi Hâfız Mustafa Efendi ile beraber uğraşıb 1135 rebîülevvelinde Sâlih Dede’yi
câmi-i mezkûr imâm-ı evveli oldu. ber-taraf edib mütevellî olmuşlardı. Sâlih Dede Efendi de bunlarla uğraşıb yekdiğerini
Ba’dehû ikmâl-i tahsîl ederek ders-i âm ve şeyhü’l-kurrâ olup Sultân Bâyezîd Câmii mükerreren azl ve nasb etdirdiklerinden 1143’de mevlevîhânenin tevliyet kaydı terkin edilerek
hatîbi olup yıllarca tedrîs-i vücûh ve ta’lim-i Kur’an ile iştigâl ederek 1133 senesi şâbânında münâzaât kaldırıldı. Ba’dehû vefât etdi. Kocacık Mescidi imâmı ve vâizi idi.
dâr-ı naîme irtihâl etdi. Ulemâ ve sülehâdan bir şeyhü’l-kurrâ idi.
Ganizâde es-Seyyid el-Hâc Halîl Efendi’nin dâmâdı olup mahdûmları es-Seyyid Halîl Efendi-Şeyhü’l-Kurrâ Hâfız
Abdüllatif, Mehmed Emin Efendiler ile vüzerâdan es-Seyyid Abdülgani Paşa’dır ki târihen es- Merzifonlu Ali’nin oğludur. Amasya’da şeyhü’l-kurrâ Giridli Hâfız Mehmed Efendi’den
Seyyid Abdî Paşa demekle meşhûrdur. Es-Seyyid el-Hâc Abdüllatîf Efendi “Emîr İmâm” vücûh-ı kıraat-ı Kur’âniyyeyi öğrendi. Ba’dehû tahsîl-i ulûm edib Merzifon’a avdet ve ta’lim
demekle meşhûr olduğu gibi [431] birâderi es-Seyyid el-Hâc Abdullatîf Çelebi de “Emîr-Hacı” ve tedrîse mübâşeret etdi.
demekle meşhûrdur. Orada Alaca Minare Câmii İmâmı ve Paşa Câmii ders-i âmı olarak iştihâr edib 1134’de
Kudâtdan Kara Kâdızâde Halîl Efendi bin Mehmed Efendi Kurşunlu Mahallesi’nde sakin şeyhü’l-kurrâ olduğu halde 1146 senesi rebîülevvelinde vefât [435] etdi. Âlim, sâlih, meşâyîh-
ve ceddi vakfına mütevellî olup bu esnâlarda vefât etdi. Kezalik a’yândan Kepekcizâde el-Hâc i kurrâdan bir zât idi. Mahdûmu el-Hâc Mahmûd Efendi pederinin yerini tutdu.
Halîl Ağa bin Mehmed Ağa da 1134 hudûdunda vefât etdi. Mahdûmu el-Hâc Osmân Ağa da
a’yândan idi. Halîl Efendi-Müftüzâde el-Hâc
Amasya müftüsü İsmail Efendi’nin mahdûmudur. Ulemâdan tahsîl-i ilm edib ders-i âm
Halîl Efendi-Şeyhü’l-Esnâf es-Seyyid el-Hâc ve bir müddet Ya’kûb Paşa müderrisi, 1133’de hâciyân ve a’yân meclisleri âzâsı olarak temâyüz
Amasyalıdır. Müderris ve Amasya Müverrihi Abdî Efendi’nin mahdûmudur. Ba’de’t- etdi. 1146 senesi evâhirinde dâr-ı bekâya rihlet etdi. Ulemâdan ve a’yân-ı memleketden idi.
tahsîl ders-i âm olup birâderi es-Seyyid eş-Şeyh Ali Efendi’nin yerine Ahî Darbhâneci şeyhi ve
esnaf şeyhi ve Pervâne Bey Câmii kürsi şeyhi oldu. Halîl Bey-Çuçu Paşazâde
Yedi yıl kadar icrâ-yı meşîhat, halka vaaz ü nasihât ederek 1134 senesi cumâdelûlâsında Amasyalıdır. Vüzerâdan Çuçu Mustafa Paşa’nın mahdûmudur. Pederinin vefâtında
vefât etdi. Âlim, sâlih idi. Mahdûmları es-Seyyid Halîl, Abdullah Efendilerdir. Bu meşîhatler züamâdan olup 1122’de Rus harbinde yararlıkları görüldüğünden Alaybeyi, ba’dehû Mora
oğullarına tevcîh edildi. [432] harbinde bulunub 1128’de mîr-livâ oldu. Sancâkları devr ederek 1148’de vefât etdi.
Mahdûmları, Mustafa, İsmail Beylerdir. Meşâhîr-i ümerâdan idi.
Halîl Ağa-Hatîbzâde el-Hâc
Amasyalıdır. Amasya kâdı’l-kudâtı “Molla Beylik” demekle meşhûr Abdurrahman Halîl Efendi-Yağmurî
Çelebi ahfâdından Amasya’da Sultân Bâyezîd câmii hatîbi Mustafa Efendizâde Mehmed Amasya’nın Yağmur Köyü’nden Hasan’ın oğludur. [436] Gençliğinde Saray-ı
Ağa’nın oğludur. Yirminci bölükde mukayyed sipâhi olup 1092’de Amasya kethüdâyeri oldu. Hümâyûn’a girib Enderûnda ta’lim ve terbiye gördü. Ba’dehû Dârü’s-saâde Ağası Yapraksız
1093’de Zile voyvadası 1096’da evkâf-ı sultâniyye mütevellîsi, 1098’de ma’zûl olup Ali Ağa’ya intisâb edib kitâbeti odasında yazıcı oldu. Bu esnâda yazdığı bir kitâbında “Halîl
1099’da Mirza Ahmed Paşa kethüdâsı olduğundan tarafından Sivas vâlî kâ’im-makâmı oldu. bin Hasan Yağmurî” ve diğer bir kitâbında “Halîl bin Hasan el-Amâsî” imzâsı görüldü.
1103’de Amasya etrafında türeyen eşkiyâyı takibe memûr oldu. Ba’dehû tefeyyüz ederek dârü’s-sa’âde ağası meşhûr Hacı Beşir Ağa’nın zamanında
1113’de Amasya kethüdâyeri, 1114 şâbânında Amasya mütesellîmi ve zilhiccesinde dârü’s-saâde ağası kâtibi oldu. 1143 senesi rebîülâhirinde kapıcılar kethüdâsı Amasyalı Osmân
ma’zûl ve 1115 muharreminde kethüdâyeri olup ba’de’l-azl 1119’da yine kethüdâyeri oldu. Ağa’nın himmetiyle haremeyn muhâsebecisi olarak hâcegân-ı Divân-ı Hümâyûndan oldu.
122 123
132
