Page 137 - 6-8
P. 137
Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
ta’lîm ve terbiye gördü. Tedrîcen tefeyyüz ederek hasodabaşı oldu. Amasyalı Hacı Efendizâde Amasya’da tutulub i’dâm edildi.
el-Hâc Derviş Mehmed Ağa’nın kerîmesi Emine Hânım ile evlendi. [444]
Ba’dehû yoluyla Babü’s-Sa’ade Ağası olup Zanalızâde es-Seyyid el-Hâc Ahmed Halîl Bey-Abdî Paşazâde es-Seyyid
Paşa’nın sadâretinde temâyüz edib Rikab-ı Hümâyûn ağalarını taht-ı nüfûzûna aldı. 1155 senesi Amasya ricâlinden olup Belgrad vâlîsi iken 1166’da vefât eden vüzerâdan Hocazâde es-
rebîülevvelinde Ahmed Paşa’nın sadâretden azli üzerine Surre-i Hümâyûn emîni olup taşra Seyyid Abdulgani Paşa bin el-Hâc Hâfız Halîl Efendi’nin mahdûmu olup Amasya’da Emîr Hacı
çıkarıldı. Abdullatîf Çelebi’nin kerîmesinden doğdu.
1156’da Hicâz’dan avdet etdikde Sultân Mahmûd-ı Evvel’in irâdesiyle sânîyen İstanbul’da Bâb-ı âlîye devam edib orada tefeyyüz ederek bâ-rütbe-i hâcegânî menâsıb-ı
hasodabaşı olarak Saray-ı Hümâyûna girdi. 1162’de has odadan çıkarılıb 1163’de sânîyen divânîyeyi devr ederek 1187 recebinde vefât etdi. Molla Gürani’de medfûndur. Mahdûmu
Babü’s-Sa’ade Ağası oldu. 1173’de ihtiyarlığına binâen tekâüde sevk edilib 1175 şevvâlinde Süleyman Feyzi Bey sadâret-i [448] mektubî kalemi ser-halifesi iken 1214’de vefât etdi. İkisi
vefât etdi. Sâlih, müstakîm, dindâr idi. de Vefâ’da medfûndur.
Kethüdâsı Sakazâde Mehmed Ağa bin Mustafa Ağa 1165’de vefâtıyla bunun birâderi
Ömer Ağa kethüdâsı oldu. Bunlar da Amasyalıdır. Birâderleri Mehmed, Mustafa Ağalardır. Halîl Ağa-Murâd Beyzâde el-Hâc
Sadr-ı esbak Amasyalı Halîl Ağazâde Nâili Abdullah Paşa’nın akrâbasından bir pîr-i muhterem Esbak Amasya mütesellimi el-Hâc Mehmed Ağa bin el-Hâc Mustafa Ağa bin el-Hâc
idi. Ahmed Ağa’nın mahdûmudur. Sipâhi olup İran muhârebâtında yararlığı görüldüğünden
Amasya kethüdâyeri oldu. Ba’dehû yine İran harbine gidip Nadir Şâh muhârebâtında yıllarca
Halîl Efendi-Dânîşzâde el-Hâc Hâfız bulundu. Orada sipâhiler ağası oldu.
Amasya a’yânından el-Hâc Osmân Efendi bin Danîş [445] Mehmed Efendi’nin Ba’dehû İstanbul’a gelip dört büyük ağalıklarında teayyün edib Sultân Mustafa-yı Sâlis
mahdûmudur. 1164’de pederinin vefâtına binâen Küpceğiz Câmii imâmı oldu. Yıllarca hâciyân devrinde matbah emîni oldu. 1187’de Sultân Abdülhamîd-i Evvel’in cülûsunda azl edilib Surre-
ve a’yân meclislerine âzâ ve iki defa Hacıbaşı olup 1180 senesi evâilinde vefât etdi. Üçler i Hümâyûn Emini oldu. 1190’da vefât etdi. Üsküdar’da Nuh Kuyusu’nda medfûndur. Dergâh-
Mezârlığı’nda medfûndur. Mahdûmu es-Seyyid el-Hâc İbrâhim Ağa’dır. Kerîm, zengin, ı âlî kapıcıbaşılarından idi.
hânedân bir kimse idi.
Halîl Efendi-Hacı Köylü el-Hâc
Halîl Efendi-Hocazâde es-Seyyid el-Hâc Amasya’nın Gümüş Kazâsı’nda Hacı Köyü Kasabasından Hasan’ın oğludur. Amasya’da
Tercemesi yukarıda yazılan Hâfız el-Hâc Halîl Efendizâde es-Seyyid el-Hâc Mehmed Çorumlu es-Seyyid el-Hâc Ali Efendi’den ve Laz İbrâhim Efendi’den ikmâl-i tahsîl edib ders-
Emin Efendi’nin mahdûmudur. Hıfz-ı Kur’ân ve tahsîl-i ilm etdikden sonra pederinin vefâtında i âm oldu. Yıllarca [449] tedrîs-i ulûm ederek iştihâr edib 1179’da Hüseyin Ağa müderrisi oldu.
Sultân Bâyezîd Câmii hatîbi oldu. 1181’de vefât etdi. Zî-ilm ü amel, sesi güzel bir zât idi. 1194 senesi evâilinde vefât etdi. Meşâhîr-i ulemâdan fakîh, kâmil idi. Mahdûmu Şakir İbrâhim
Mahdûmu es-Seyyid Mehmed Efendi hatîb oldu. Efendi’dir.
Halîl Efendi-Kasabzâde es-Seyyid Halîl Ağa-Çalıkoğlu
Merzifonludur. Vüzerâdan Tuz Mehmed Paşa birâderi el-Hâc Mustafa Ağa’nın Amasya Serdârı Çalık Mehmed Ağa’nın mahdûmudur. Yeniçeri, odabaşı olup sonra
mahdûmudur. Amcasının vezâretinde Saray-ı Hümâyûna girib hâne-i hâssada ta’lîm ve terbiye Amasya serdârı oldu. Rus harbinde serdengeçtiler Ağası olup yararlıkları görüldüğünden
gördü. Ba’dehû dârü’s-saâde ağası yazıcılığı kalemine intisâb edib [446] tefeyyüz ederek ser- 1187’de Eflak’da Valeş muhâfızı ve turnacı-başı oldu. 1195’de vefât etdi. Oğulları Hasan;
halife iken 1164’de dârü’s-saâde ağası kâtibi oldu. Hüseyin Ağalardır.
Darü’s-saâde Ağası Beşir Ağa’yı kendisinden memnûn etdiği halde ağanın harekât ve Amasya a’yânından Taşçızâde el-Hâc Halîl Ağa bin el-Hâc Mehmed Ağa da bu esnâlarda
ef’âli bunun ilkâetinden zannedilmekle 1167’de bâ-rütbe-i hâcegânî küçük ruz-nâmeci olarak vefât etdi. Meclis-i a’yân âzâsından idi. Oğlu el-Hâc İsmail Ağa 1128’de ve bunun mahdûmu
taşra çıkarıldı. 1171’de Arpa Emini, 1174’de mevkûfâtî, 1176’da Anadolu Muhasebecisi, el-Hâc Ahmed Ağa 1160’da vefât etdi. Bunun oğulları Sâlih, Halîl Ağalardır.
1178’de Mukâbele-i Süvârî olup 1181’de tekâüd edildi. Birkaç yıl sonra vefât etdi. Yahya
Efendi Türbesi havâlisinde medfûndur. Ehl-i dânîş, mümtezic bir zât idi. Halîl Efendi-Emîr İmâmzâde es-Seyyid el-Hâc
Amasya’da Sultân Bâyezîd imâmı ve kütübhâne sâhibi es-Seyyid el-Hâc Abdullatîf
Halîl Ağa-Dânîşzâde Molla el-Hâc Efendi’nin mahdûmudur. Pederinin kaydı [450] üzere 1134 senesi gurre-i saferinde doğdu.
Amasyalıdır. A’yân-ı meşhûreden el-Hâc Mustafa Efendi bin Dânîş Mehmed Efendi Hıfz-ı Kur’ân etdikden sonra ilm-i vücûh ve tecvîdi şeyhü’l-kurrâ Hâfız el-Hâc İbrâhim Cûî
mahdûmudur. Zanalızâde es-Seyyid el-Hâc Ahmed Paşa’nın dâiresi ağalarından olup Efendi’den aldı. Ulemâdan ulûm-ı Arabiyye ve şer’iyyeyi öğrendi.
sadâretinde hayli teayyün buldu. Ba’dehû Amasya Mukataât Emîni oldu. Pederinin irtihâlinde Sultân Bâyezîd imâmı ve kütübhânesi vakfının mütevellîsi oldu.
Sonra sadr-ı esbak Boynueğri es-Seyyid Abdullah Paşa’nın dâiresi ağalarından olup sâye- Sultân Bâyezîd Câmi-i şerîfinde ta’lim-i Kur’ân ve tedrîs-i fünûn ederek iştihâr edib 1191’de
i ikbâlinde dergâh-ı âlî kapıcıbaşılarından olarak hidemât-ı muhimmede istihdâm [447] edildi. meclis-i hâciyân ve 1194’de meclis-i a’yân âzâsı oldu.
1184’de vefât etdi. Baş-âyân Gözdaşoğlu el-Hâc Mustafa Ağa kendisine kalben muğber olmakla beraber
Oğulları el-Hâc İbrâhim, Ahmed, Abdurrahman Ağalardır. Bunlara Molla Halîloğulları zâhiren dost görünüyordu. 1196 senesi ramazânında mûmâ-ileyh Hacı Mustafa Ağa’nın
dendi. Evlâdı vardır. ziyâfetinden avdet ederken Rum Kilisesi önünde bir şahs-ı meçhûl tarafından atılan kurşun
Yeniçeri Zâbitânından Kurşun Koroğlu Halîl Ağa bin Mehmed Ağa Amasya serdârı olup tanesiyle şehîden vefât etdi. Âlim, sâlih, âmil, halûk, metîn bir Seyyid-i zî-şân idi.
1183’de Rus harbine gitdi. 1185’de İbrâil muhârebesinden kaçdığı münâsebetle 1186’da Veresesi Hacı Mustafa Ağa’nın aleyhinde mükerreren mahkemeye ve Divân-ı
126 127
136
