Page 138 - 6-8

Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Amasya’da tutulub i’dâm edildi.

Halîl Bey-Abdî Paşazâde es-Seyyid
Amasya ricâlinden olup Belgrad vâlîsi iken 1166’da vefât eden vüzerâdan Hocazâde es-
Seyyid Abdulgani Paşa bin el-Hâc Hâfız Halîl Efendi’nin mahdûmu olup Amasya’da Emîr Hacı
Abdullatîf Çelebi’nin kerîmesinden doğdu.
İstanbul’da Bâb-ı âlîye devam edib orada tefeyyüz ederek bâ-rütbe-i hâcegânî menâsıb-ı
divânîyeyi devr ederek 1187 recebinde vefât etdi. Molla Gürani’de medfûndur. Mahdûmu
Süleyman Feyzi Bey sadâret-i [448] mektubî kalemi ser-halifesi iken 1214’de vefât etdi. İkisi
de Vefâ’da medfûndur.

Halîl Ağa-Murâd Beyzâde el-Hâc
Esbak Amasya mütesellimi el-Hâc Mehmed Ağa bin el-Hâc Mustafa Ağa bin el-Hâc
Ahmed Ağa’nın mahdûmudur. Sipâhi olup İran muhârebâtında yararlığı görüldüğünden
Amasya kethüdâyeri oldu. Ba’dehû yine İran harbine gidip Nadir Şâh muhârebâtında yıllarca
bulundu. Orada sipâhiler ağası oldu.
Ba’dehû İstanbul’a gelip dört büyük ağalıklarında teayyün edib Sultân Mustafa-yı Sâlis
devrinde matbah emîni oldu. 1187’de Sultân Abdülhamîd-i Evvel’in cülûsunda azl edilib Surre-
i Hümâyûn Emini oldu. 1190’da vefât etdi. Üsküdar’da Nuh Kuyusu’nda medfûndur. Dergâh-
ı âlî kapıcıbaşılarından idi.

Halîl Efendi-Hacı Köylü el-Hâc
Amasya’nın Gümüş Kazâsı’nda Hacı Köyü Kasabasından Hasan’ın oğludur. Amasya’da
Çorumlu es-Seyyid el-Hâc Ali Efendi’den ve Laz İbrâhim Efendi’den ikmâl-i tahsîl edib ders-
i âm oldu. Yıllarca [449] tedrîs-i ulûm ederek iştihâr edib 1179’da Hüseyin Ağa müderrisi oldu.
1194 senesi evâilinde vefât etdi. Meşâhîr-i ulemâdan fakîh, kâmil idi. Mahdûmu Şakir İbrâhim
Efendi’dir.

Halîl Ağa-Çalıkoğlu
Amasya Serdârı Çalık Mehmed Ağa’nın mahdûmudur. Yeniçeri, odabaşı olup sonra
Amasya serdârı oldu. Rus harbinde serdengeçtiler Ağası olup yararlıkları görüldüğünden
1187’de Eflak’da Valeş muhâfızı ve turnacı-başı oldu. 1195’de vefât etdi. Oğulları Hasan;
Hüseyin Ağalardır.
Amasya a’yânından Taşçızâde el-Hâc Halîl Ağa bin el-Hâc Mehmed Ağa da bu esnâlarda
vefât etdi. Meclis-i a’yân âzâsından idi. Oğlu el-Hâc İsmail Ağa 1128’de ve bunun mahdûmu
el-Hâc Ahmed Ağa 1160’da vefât etdi. Bunun oğulları Sâlih, Halîl Ağalardır.

Halîl Efendi-Emîr İmâmzâde es-Seyyid el-Hâc
Amasya’da Sultân Bâyezîd imâmı ve kütübhâne sâhibi es-Seyyid el-Hâc Abdullatîf
Efendi’nin mahdûmudur. Pederinin kaydı [450] üzere 1134 senesi gurre-i saferinde doğdu.
Hıfz-ı Kur’ân etdikden sonra ilm-i vücûh ve tecvîdi şeyhü’l-kurrâ Hâfız el-Hâc İbrâhim Cûî
Efendi’den aldı. Ulemâdan ulûm-ı Arabiyye ve şer’iyyeyi öğrendi.
Pederinin irtihâlinde Sultân Bâyezîd imâmı ve kütübhânesi vakfının mütevellîsi oldu.
Sultân Bâyezîd Câmi-i şerîfinde ta’lim-i Kur’ân ve tedrîs-i fünûn ederek iştihâr edib 1191’de
meclis-i hâciyân ve 1194’de meclis-i a’yân âzâsı oldu.
Baş-âyân Gözdaşoğlu el-Hâc Mustafa Ağa kendisine kalben muğber olmakla beraber
zâhiren dost görünüyordu. 1196 senesi ramazânında mûmâ-ileyh Hacı Mustafa Ağa’nın
ziyâfetinden avdet ederken Rum Kilisesi önünde bir şahs-ı meçhûl tarafından atılan kurşun
tanesiyle şehîden vefât etdi. Âlim, sâlih, âmil, halûk, metîn bir Seyyid-i zî-şân idi.
Veresesi Hacı Mustafa Ağa’nın aleyhinde mükerreren mahkemeye ve Divân-ı

127
137