Page 35 - 6-8
P. 35
Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
günü vefât etdi. Müdebbir, işgüzâr ise de tâlihi yokdu. Mahdûmları Mehmed, Ali, Hasan muharreminde sadrâzam olan Köprülüzâde Fâzıl Mustafa Paşa’nın zaman-ı sadâretinde ikbâl
Ağalardır. Bunlara İnekcioğulları dendi. Hasan Ağa’nın evlâdından Mehmed Ağa bin Mehmed yüzü görüb 1102 senesi şa’banında rikâb-ı hümâyûn kâ’im-makâmı olarak İstanbul’a geldi.
1256’da kırkbeş yaşında mahdûmu Ahmed Ağa ile ber-hayat idi. 1104 senesi şa’banında Merzifonî Hacı Ali Paşa’nın sadâretden azl edildiğinden birkaç
mâh sonra kâ’im-makâmlıktan azl edilib Seddü’l-bahr muhâfazasına iâde edildi. 1105 senesi
Hüseyin Efendi-İmâm Hoca cumâdelûlâsında İstanbul kâ’im-makâmı olup geldi. Fakat şevvâlin evâsıtında sâlisen Seddü’l-
Amasyalı Mehmed bin Hasan oğludur. Ulemâdan tahsîl-i ulûm ederek ders-i âm ve bahr muhâfızı olarak iâde edildi.
1091’de Dârüsselâm Mahallesi mescid-i şerîfine imâm olup 1108 senesi cûmâdelâhiresinin 1106 senesi cumâdelûlâsının ondördüncü günü [89] kâpudan-ı deryâ olup geldi. Ancak
sekizinde vefât etdi. Âlim, sâlih ve vâiz idi. Mahdûmu ulemâdan Hasan Efendi mescid-i mezbûr cumâdelâhiresinde tebeddül-i saltanât ve ba’dehû istilâya marûz olan Sakız’ın fethi ve
imâmı olduğu halde 1150 senesi saferinde vefât etdi. Bunun mahdûmu Hâfız Mustafa Efendi tahliyesinde Mezamorta Hüseyin Ağa’nın küllî hizmeti sebk eylediğinden ramazân-ı şerîfin
de bu mescide imâm olup 1192 şevvâlinde ve bunun mahdûmu İmâm es-Seyyid Hâfız Hüseyin evâhirinde Hüseyin Ağa kapudân-ı deryâ oldukda Sakız muhâfızı olarak gitdi.
Efendi 1236’da vefât etdi. Bunlara İmâm Hocaoğulları dendi. 1107 senesi şevvâlinde Konya ve Adana vilâyetlerine vâlî olup Rûmeli ordusuna me’mûr
ve 1108 senesi saferinde Belgrad muhâfızı oldu. 1109 senesi saferinde şehîd olan Elmas
Hüseyin Efendi-Taceddînzâde Mehmed Paşa’nın yerine rebîülevvelinin ikinci günü sadrâzam oldu.
Amasyalıdır. Anadolu kudâtından Amasyalı Mustafa Efendi’nin mahdûmudur. Amasya Tam beş yıl, bir ay, on gün mesned-i sadâretde kalıb devletin menâfiine hâdim olan bir
fuzalâsından Uzun Müderris Mehmed ve Allâme [86] Hızır Efendilerden ikmâl-i tahsîl ederek sulhe muvaffak oldu.
ders-i âm oldu. Ba’dehû İstanbul ru’ûsuyla müderris ve kasabât ve bilâda kâdı olarak 1100 Hayfâ ki Şeyhülislâm Erzurumî es-Seyyid Feyzullah Efendi’nin nüfûz-ı istiklâl
senesi gurre-i şevvâlinde Amasya kâdısı oldu. harekâtına mâni olması ve öteden beri esdıkâ-yı muhibbânından olan Kıblelizâde Ali Bey’in
1101 senesi recebinde Müftüzâde Ömer Efendi’yi tevkîl ve nâib edib İstanbul’a gitdi. müşârün-ileyhin nüfûzuyla bağdeten katli merakına dokunduğundan 1114 senesi rebîülâhirinin
1102 senesi gurre-i muharreminde Amasya kazâsından azl edilib sonra Diyârbekir mollası oldu. onikinci günü isti’fâ edib sadâretden çekildi. [90]
Buradan da azlinde İstanbul’da mukîm iken 1109’da vefât etdi. Âlim, afîf “Ebezâde” demekle Ba’dehû Edirne’den kalkıb hasta olduğu halde Silivri kurbunda vâkî çiftliğine geldi. 1114
meşhûr bir zât idi. Mahdûmu Mekke-i Mükerreme mevâlîsinden Mustafa Efendi ve birâderi senesi rebîülâhirinin selhinde dâr-ı bekâya irtihâl edib na’şı İstanbul’a nakl edilerek Sarâchâne
Şeyhülislâm Abdullah Efendi’dir. başında kâin Dârulhadîsi ittisâlindeki türbesine defn edildi.
Sadr-ı müşârun-ileyh gâyet dindâr, âkil, müdebbir, umûrunda basiretkâr âl-i cenâb, kerîm,
Hüseyin Paşa-Amcazâde el-Hâc sâhib-i hayrât bir zât idi. Bu gibi zevâtın müsâderesi devletce müttehaz olan usûle muhâlif
Köprülüdür. Köprülü Mehmed Paşa ana bir kardaşı Kozlıcalı Ali Ağazâde Amca Hasan olduğu halde vefâtından sonra Şeyhülislâm Efendi’nin nüfûzuyla bilcümle emvâl ve emlâki
Ağa’nın mahdûmudur. Köprü’de doğdu. 1067’de pederiyle beraber İstanbul’a gidip tahsîl-i müsâdere ve etbaı bile habs ve müsâdere edildi.
ma’ârifden sonra ibtidâ Köprülü Mehmed Paşa’nın birâderzâdesi Hüseyin Bey’in kerîmesi Ancak sadr-ı müşârün-ileyh, hayatında Sarachâne başında yaptırmış olduğu Dârulhadîs
Âmine Hânım ile evlendi. medrese-i âliyesiyle mescid-i şerîfi ve dârü’l-kurrâsı ve sebili ve türbesi mesâlihine vakf
Köprülüzâde Fâzıl Ahmed Paşa’nın sadâretinde mektubî-i sadr-ı âlî kaleminde hulefâdan eylediği emlâki müsâdereden masûn kaldı erkek evlâdı olduğu anlaşılamadı. Kerîmeleri Ayşe,
olup “Hüseyin Çelebi” demekle [87] iştihâr etdi. Kayın pederinin Cidde Beyi ve şeyhülharem Sulhiye Hânımlar ve dâmâdı Amasyalı Rus Rıdvan Ağazâde Ahmed Paşa’dır. Eniştesi Ali
olduğu esnâda Hicâz’a gidip geldi. Köprülüzâde Fâzıl Ahmed ve Kara Mustafa Paşalar’ın Efendi ricâldendir. [91]
sadâretlerinde bol bol iltifât ve i’zâza nâil olduğu halde terakki yüzü göremedi. Ayşe Hânım, zevci Ahmed Paşa’nın vefâtından sonra Ali Paşazâde İbrâhim Bey’e vardı.
Muahharan halîlesinin vefâtıyla pederinin akrabasındân Süleyman Paşa’nın kerîmesi 1124’de Süleymaniye civârında güzel bir Dârulhadîs binâ edib emlâkini vakf ederek vakfiyesini
Emine Hânım ile teehhül edib müreffeh bir hayat içinde imrâr-ı hayat etmekde iken Merzifonî tanzîm etdirdi. 1138’de vefât edib vakfına zevci İbrâhim Bey ve ba’dehû mahdûmu Ahmed Bey
Kara Mustafa Paşa’nın i’dâmı üzerine Sadr-ı a’zam olan Kara İbrâhim Paşa’nın nazar-ı mütevellî oldu.
dikkatini celb ediyordu.
Çünkü Köprülü hânedânına sadr-ı müşârün-ileyhin adâveti var idi. 1095 senesi Hüseyin Ağa-Türedizâde el-Hâc
rebîülâhirinde Köprülüzâde Fâzıl Mustafa Paşa’nın ref-i vezâretiyle tekâüde sevki ve Kara Amasyalıdır. Saz şâiri ve sipâhi Celâlî Mehmed Ağa bin Hüseyin Ağa bin Kâsım Ağa’nın
Mustafa Paşa’nın yeğeni olup Şehr-i Zor Beylerbeyi olan Hüseyin Paşa’nın katli üzerine Şehr- oğludur. Sîpâhi iken Defterdâr Ahmed Paşa’ya kendisini sevdirib hazinedârı olarak erbâb-ı
14
i Zor beylerbeyi oldu. mâliye arasında hayli nüfûzu vardı.
1097 senesi cumâdelûlâsında Sadr-ı a’zam Sarı Süleyman Paşa’ya pederinin ricâsı 1094’de müşârun-ileyhin vefâtını müteâkib Amasya’ya geldi. Bir müddet kethüdâ-yeri
üzerine Çardak muhâfızı olarak İstanbul’a gelip sonra Çanakkale’ye gitdi. Orada üç [88] yıldan ve 1098’de Sivas vilâyeti sürsât mukâtaâsı mültezimi oldu. 1099’da sipâhilere tarafdâr
ziyâde mensî bir halde kaldı. olduğundan Tokat’a nefy edildi. Ba’dehû avdet edib Hicâz’a gitdi.
1099 senesi gurre-i recebinde Seddü’l-bahr muhâfızı olan vezîr Tekfurdağlı Mustafa Paşa 1103’de meclis-i a’yân âzâsı ve 1112’de baş-a’yân olup Amasya’da büyük bir nüfûz
sadrâzam ve tersâne emânetinden kethüdâ-yı sadr-ı âlî olan Çelebi Mehmed Ağalarla öteden kazandı. 1113’de [92] Irak ordusuna me’mûren Bağdad’a gidip 1115 senesi evâhirinde oralarda
beri hüsn-i ülfet ve muâşereti var idi. vefât etdi. Nâfizü’l-kelîm olup Meşâhîr-i a’yândan idi. Mahdûmları Mehmed, Ahmed
1100 senesi şa’banında Seddü’l-bahr muhâfızı Suyolcu Vezîr Ali Paşa’nın irtihâline Ağalardır. Hacı Mehmed Ağazâde el-Hâc Süleyman Ağa ve Hacı Ahmed Ağazâde Hüseyin
binâen şu iki zâtın himmetiyle bâ-rütbe-i vezâret Seddü’l-bahr muhâfızı oldu. 1101 Paşa aşağıda gelir.
14 Bu tayin zahiren lutf ise de haddi-zatında İstanbul’dan ihrâc ve teb’id manasına idi.
24 25
34
