Page 37 - 6-8
P. 37
Amasya Tarihi Cilt: 9
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Ağa-Dedezâde el-Hâc Paşa’nın Amasyalı olduğu kuyûd-ı mâliye ve sicillât-ı şer’iyye ve evlâd ve akrâbasının
Köprülüdür. Köprülüzâde Fâzıl Ahmed Paşa’nın dedesi olan el-Hâc Yûsuf Ağazâde el- Amasyalı olmasıyla sâbitdir. Bosnalı değildir. Bosnalı Hüseyin Paşa da başkâdır.
Hâc Mustafa Ağa’nın mahdûmudur. Meşâhîr-i a’yândan olup Köprü Kazâsında hayli müddet Çünkü Hüseyin Paşa, Küçük Ali Bey’in en küçük oğludur. Büyükleri Ahmed, Mehmed,
voyvada olarak nüfûz ve servet kazandı. 1106’da Sivas, Amasya, Divriği ve Arabgir Hasan Beylerdir. Bu Ahmed Bey’in mahdûmu Yeğen Ali Bey vezîr [96] müşarün ileyhin hem
sancâklarının hazinedârı oldu. yeğeni, hem dâmâdı idi. Yeğen Ali Bey’in evlâdı bugüne kadar yeğenzâdelikle meşhûrdur.
1107’de gayr-ez teslimât 342.512 akce zimmeti zuhûr etdiğinden kefîli olan Uzun Yenli Hüseyin Paşa’nın kızı Fatıma Hânım Amasya’da ikâmet ederek 1148’de Mehmed Paşa
Ahmed Ağa’dan tahsîli esnasında İstanbul’a gidip zimmet-i mezkûresini teslim ederek kefîlini Mahallesi’nde bir medrese binâ edib emlâkını bu medrese mesâlihine vakfederek vakfının
belâdan kurtardı. 1109’da Amcazâde Hüseyin Paşa’nın sadâretinde kapıcılar kethüdâsı olarak tevliyetini kendisinden sonra Yeğen Ali Beyzâde İbrâhim Bey’e ve bunun evlâdına şart ve
teayyün etdi. [93] müderrisliğine de ulemâdan Hâfız Hüseyin Efendi’yi tayin etdiği kuyûd-ı vakfiye ile sâbitdir.
1114 senesi rebîülevvelinde isti’fâ eden sadr-ı müşarün ileyhin irtihâlinde etbâı habs ve
müsâdere edildiği esnâda bu da habs edilib servet-i azîmesi müsâdere edildikden sonra Hüseyin Bey-Hacı Ali Paşazâde
Köprü’ye gönderildi. 1118’de vefât etdi. Mahdûmları Mehmed, Mustafa Ağalar ve dâmâdı Merzifonludur. Sadr-ı esbak Çalık el-Hâc Ali Paşa bin Mehmed Ağa’nın mahdûmudur.
Birâderzâde Ahmed Ağa bin Küçük Ali Ağa’dır. Merzifon’da doğdu. Ba’dehû pederi Merzifonî Kara Mustafa Paşa’nın vezâretinde kethüdâsı
oldukda İstanbul’a gidip orada tahsîl-i ulûm ederek ders-i âm oldu.
Hüseyin Ağa-Kethüdâ Ba’dehû İstanbul müderrisi olup esnâ-yı tedrîsinde devr-i medâris-i mu’tade ederek
Amasyalıdır. Yeniçerilerden Mehmed’in oğludur. Yeniçeri ocağında tefeyyüz ederek Dârülhadîs-i Süleymaniye müderrisliğinden de Şam mollası [97] oldu. Bir yıl olan müddet-i
ulûfeciyân-ı yemin kethüdâsı oldu. 1116 senesi rebîülâhirinde yeniçeri ağasının şerrine uğrayıb örfiyyesini ikmâl ederek avdet edib 1125’de dâr-ı bekâya rihlet eyledi. Âlim, asîl, âlî cenâb idi.
ma’zûlen Amasya’ya gönderildi. Vusûlünü müteâkib bâ-fermân-ı âlî Amasya şehir kethüdâsı Amasya a’yânından Mihmanzâde Hüseyin Ağa ile Kelekcizâde Çeri-başı Hüseyin Ağa
olup 1119 senesi rebîülevveli evâsıtında vefât etdi. da Meclis-i a’yân azâsındân olup 1126 sâlinden sonra vefât etmişlerdir. Mihmanzâde Hüseyin
Ağa’nın mahdûmu el-Hâc Ali Ağa’dır.
Hüseyin Paşa-Küçük Alizâde
Amasyalıdır. Kibâr-ı züamâdan Küçük Ali Bey’in mahdûmu olup evâil-i hâlinde Enderûn Hüseyin Efendi-Dedezâde el-Hâc
Sarayına girdi. Orada Baltacı ocağına kaydedilib ta’lîm ve terbiye gördükden sonra tefeyyüz Köprülüdür. El-Hâc Mahmûd Ağa bin Büyük Ali Ağa bin el-Hâc Dede Yûsuf Ağa’nın
ederek Baltacılar kethüdâsı oldu. mahdûmudur. Küçük yaşında İstanbul’a gelip Amcazâde Hüseyin Paşa’nın dâiresine intisâb
Bu esnâda Kayseriyyeli “Kalaylıkoz” demekle meşhûr Ahmed Paşa ile ülfet ve ederek tahsîl-i maârif etdi.
yekdiğerine muhabbet eylediğinden 1099 senesi muharreminde tebeddül-i saltanât üzerine azl 1102’de Hüseyin Paşa’nın rikâb-i kâ’im-makâmlığında dâiresi kethüdâsı, 1105’de
ve saraydan ihrâç edildi. Bir kaç mâh sonra Ahmed Paşa kapudân-ı deryâ oldukda dâiresine kapıcıbaşı, 1107’de şehir emîni olup 1108’de bâ-rütbe-i mîr-i mirâni Bozok sancâğı mutasarrıfı
girib kethüdâsı oldu. oldu. 1109 senesi rebîülevvelinde efendisinin sadâretinde celb edilerek bâ-rütbe-i hâcegânî
1104’de Ahmed Paşa’nın Sivas Valiliği esnâsında Sivas mütesellimi olup geldi. 1108’de defter emîni [98] vekili oldu.
paşasının ref-i vezâretiyle [94] nefyinde Amasya’ya gelip 1109’da Sivas, Amasya, Çorum 1110’da mektubî-i sadr-ı âlî olup Paşa’nın mahrem-i hâss ve müsteşârı olarak teayyün
sancaklarının bedel-i südciyân mukâtaâsı mültezimi oldu. Beş yıl devam eden bu iltizâm etdi. 1114 senesi rebîülâhirinde Paşa’nın isti’fâsı ve müteâkiben irtihâli üzerine hayli
sayesinde hayli servet ü sâmân edindi. müzâyakaya duçâr oldu. Bir müddet sonra muhâsebeci olarak istihdâm edildi.
1114 senesi rebîülevvelinde Daltaban Mustafa Paşa sadrâzam oldukda ser-çeşme olup Bu esnâda Köprülüzâde Numan Paşa dâmâd-ı şehrîyârî olduğundan ona intisâb edib
1115 senesi cumâdelâhiresinin on birinci günü bâ-rütbe-i mîr-i mîrâni Amasya sancâğı 1121’de Hatice Sultân kethüdâsı oldu. Altı yıl kadar müşârün-ileyhânın dâiresini hüsn-ü idâre
mutasarrıfı ve 1116 senesi cumâdelûlâsının yirmi sekizinci günü efendisi Ahmed Paşa ederek teveccühâtını kazandığı halde 1127 senesinde vefât etdi. Eyüb’de medfûndur.
sadrâzam oldukda cumâdelâhiresinin sekizinci günü rütbe-i vezâretle Bursa muhâfızı oldu. Âlim, kâtib, sâlih idi. Köprü’de birkaç dükkân vakf ve halîlesi Emine Hânım için eczâ-yı
1116 senesi recebinde yeniçeri ağası olarak İstanbul’a gelip şa’ban-ı şerîfin yirmi yedinci şerîfe vaz’ etdi. Birâderleri Mehmed, Mustafa, Ali Ağalar olup el-Hâc Mehmed Ağazâde Yahya
günü efendisinin sadâretden azlini müteâkib azl edilerek mansıb-ı evveli olan Bursa sancâğı Ağa vakfına mütevellî ve bunun birâderi Sâlih Efendi de dâmâdı oldu. Diğer yeğenleri Ahmed
muhâfazasına gönderildi. Ağa bin Ali Ağa 1141’de ve Hasan Ağa bin Mustafa Ağa da 1146’da vefât etdiler. [99]
1118 senesi cumâdelûlâsında Mısır vâlîsi olup 1119 senesi cumâdelâhiresinde azl edildi.
Bu esnâda yolda gelirken vefât etdi. Erbâb-ı basiretden kabil-i istihdâm bir zât idi. [95] Hüseyin Efendi-Hacı Müftü
Râşid Mehmed Efendi Târih’inde(c.3 s.153) Sadr-ı a’zam Kalaycıkoz Ahmed Paşa’nın Köprülüdür. Köprü kasabasından Yûsuf oğludur. İstanbul’da tahsîl-i ulûm edib ders-i âm
kethüdâsı ve sadâretinde vezâretle Bursa muhâfızı olan sâhib-i terceme “Asitâneye davet ve olduğu esnâda Bursa’nın âb ü havası tab’ına hoş geldiğinden oraya gidip tavattun ve tedrîs-i
yeniçeri ağalığı ihsânıyla hukûk-ı kadîmeye riâyet edilen Bosnavî Hüseyin Paşa” diyor ve azlini ulûma muvâzabet etdi.
nakl ederken “Vezîr-i a’zam-ı sâbık Kalaylı Ahmed Paşa irâdesiyle yeniçeri ağası olan Bosnavî Yıllarca ders-i âm olduğu esnâda Bursa medâris-i mu’tadesini devrederek Sultânîye
Hasan Paşa azl olunub yine mansıb-ı evveli olan Hüdavendigâr sancâğına gitmek fermân müderrisi ve 1123’de Bursa müftüsü oldu. 1125’de ma’zûl ve 1126’da sânîyen Bursa müftüsü
olundu.” diye yazıyor. olup 1128’de vefât etdi. Kibâr-ı ulemâdan, fâzıl, müteşerri’ bir zât idi. Bu tercemesi “Vezâif
Burada iki sehv-i kalem vardır. Birincisi Kalaylı Ahmed Paşa’nın kethüdâlığından defteri”nden anlaşıldı.
tefeyyüz eden Küçük Alizâde Hüseyin Paşa’dır. Hasan Paşa değildir. İkincisi bu Hüseyin
26 27
36
