Page 411 - 6-8
P. 411
Amasya Tarihi Cilt: 11
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
âm oldu. Esnâ-yı tedrîsinde fazl ve ehliyeti zâhir olduğundan Hızır Paşa müderrisi olmuştu.
[176] Şemsi Mehmed Çelebi-İbrîzâde
Amasya vâlisi Şehzâde Sultân Ahmed’in teveccühâtına mazhar olan ulemâdan olmakla Amasyalıdır. Meşâhîr-i ulemâdan İbrîzâde Abdurrahman Efendi bin Muhyiddîn Mehmed
918’de Sultân Selim Hân tarafından kaldırılıp Rumeli kasabât ve bilâdına kadı ve bir aralık Çelebi mahdûmudur. Pederinden ve Amasya ulemâsından tahsîl-i ulûm ederek Amasya vâlisi
Edirne Mevleviyyeti nâibi oldu. 940 sâline doğru vefât etdi. Âlim, fâzıl, kerîm, zarîf bir zât idi. Şehzâde Sultân Ahmed’in dâire-i devletine intisâb edib divân-ı zümre-i kitâbete iltihâk etdi.
Mahdûmları Abdüsselam, Abdülcelîl, Abdülalîm Efendiler de kudâtdan idiler. [179]
918’de Şehzâde’nin irtihâlinde Amasya vâlisi Şâdî Paşa’ya intisâb edib bir müddet sonra
Şemseddîn Mehmed Efendi-Bâlî Beyzâde kâtib-i divânı ve bunun irtihâlinde İstanbul’a gidip defterdâr-ı şıkk-ı evvel Amasyalı İskender
Amasyalıdır. Hacı Hamza Bey Mescid-i Şerîfi hazîresinde medfûn olan Bâlî Beyzâde Çelebi’ye intisâb ederek Konya defterdârı oldu.
Abdurrahman Efendi’nin mahdûmudur. Amasya ulemâsından tahsîl-i ulûm etdikden sonra 941’de İskender Çelebi’nin şehâdetinde azledilip 943’de Sivas defterdârı oldu. 945’de
İstanbul’a gidip Tâcizâde Sa’dî Çelebi dersine mülâzemet ederek müşârün-ileyhden icâzetnâme Şehzâde Sultân Mustafa’nın Amasya vâlisi olarak vürûdunda defterdârı olup Amasya’ya geldi.
aldı. 951’de vefât etdi. Ulemâ ve şuarâdan olup tab’an zarîf ve edîb idi. Müşkilât ile bulduğum bir
Ba’dehû Şeyhülislam Cemalîzâde Zenbîlî Ali Efendi’ye mülâzemet edib ders-i âm ve gazeli Acı Musluk harîkinde yandı.
müderris iken müşârün-ileyhin irtihâlinde bilâd-ı cesîmeye kadı oldu. Ba’dehû terk-i kazâ edib
Amasya’ya avdetle vâlî Şehzâde Sultân Mustafa Sarayı gılmânına muallim ve medrese-i Şemsî Mehmed Bey-Şemsî Paşazâde
Hüseyniyye müderrisi olmuştu. [177] Amasyalıdır. Şemsî Paşazâde Ali Bey’in kerîmezâdesi ve züamâdan Ali Bey’in
960’da Şehzâde-i müşârün-ileyhin şehâdeti üzerine tekâüd edilip 963 senesi evâhirinde mahdûmudur. Biraz tahsîl-i maârif edib züamâdan ve ba’dehû dayısı Şemsî Paşazâde Ahmed
dâr-ı bekâya irtihâl etdi. Pederinin yanında medfûndur. Âlim, kâmil, müeddeb, âfif bir zât-ı Paşa hazinedârı ba’dehû kâtib-i divânı ve Paşa’nın Kapdân-ı deryâ vekaleti’nde tersâne
sütûde-simât idi. muhâsebecisi oldu.
Ancak Sadr-ı a’zam Köprülüzâde Fâzıl Ahmed Paşa’yı biraz gücendirdiğinden 1074’de
Şemseddîn Mehmed Efendi-Ganîzâde azledilip on yıl kadar menkûbâne [180] imrâr-ı hayat etdi. 1084’de Merzifonî Kara Mustafa
Merzifonludur. Halvetî meşâyihinden Abdülganî Efendi bin Bünyâd Efendi’nin Paşa’nın himmetiyle yeni fethedilen Kamaniçe ve 1087’de Tımışvar defterdârı olup 1091’de
mahdûmudur. Merzifon ve Amasya’da tahsîl-i ulûm edib ders-i âm oldu. Tedrîse liyakâtı fuhûl- ma’zûl ve ba’dehû merhûm oldu. Kâtib, muhâsib, erbâb-ı şiir ve inşâdan idi.
i ulemâ tarafından tasdîk edilmekle Merzifon’da Çelebi Sultân Mehmed Hân Medresesi
müderrisi olarak iştihâr etdi. Şinasî Ahmed Efendi-Kâtib
965’de Amasya’da Mehmed Paşa müderrisi olup zarâfet-i tab’ı ve hüsn-i beyânı Amasyalıdır. Yeniçerilerden Tânişoğlu Mehmed Ağa’nın oğludur. Eyyâm-ı civânîde
sâyesinde kendisini Amasya vâlisi Şehzâde Sultân Bâyezîd’e beğendirdi. 966’da Şehzâde’nin yeniçeri olup tahsîl-i maârife çalıştı. Kitâbet ve kıraat öğrenip yazıcı oldu. Bu esnâda meşâhîr-
İran’a firârını müteâkib kasabâta kadı olarak Amasya’dan kaldırıldı. 981 sâlinden sonra vefât i a’yân ve üdebâdan Rahtuvân Mehmed Paşazâde Hacı İbrâhim Bey’in bezm-i irfânına
etdi. Âlim, sâlih idi. Mahdûmu Mustafa Efendi’dir. mülâzemetle şiir ve inşâdan hissemend oldu.
İran muhârebâtında yararlığı görüldüğünden ocağında terakkî edib Şâhin Ağa’ya intisâb
Şemsi Ahmed Bey-Kemâl Paşazâde ederek müşârün-ileyhin yeniçeri ağalığında kâtib-i divânı oldu. Şâhin Paşa’nın 1149’da
Amasyalıdır. Ümerâdan Halil Bey bin Kemâleddîn Ahmed Paşa’nın [178] mahdûmu ve vefâtıyla dâmâdı olan Amasyalı Hüseyin Ağa’ya intisâb etdi. Bunun da ağalığında kâtibi ve
Şeyhülislam Kemâl Paşazâde Şemseddîn Ahmed Efendi’nin amcazâdesidir. Sultân Bâyezîd-i paşalığında divân efendisi olduğu halde 1168’de vefât etdi. Edebiyâta müntesib, hoş sohbet idi.
Sânî Amasya’da vâlî iken dâire-i hümâyûna girip hüsn-i terbiye gördü. [181]
Ba’dehû şehzâdeliğinde Sultân Selim Hân’ın lalası olarak 896’da beraber Trabzon’a
gitdi. 918’de Sultân-ı müşârün-ileyhin taht-ı saltanâta cülûsunda silahdâr-ı şehriyârî olup nüfûz Şinâsî Hasan Dede-Hacı Dedezâde, es-Seyyid
ve ikbâli kemâle erdi. Amasyalıdır. Amasya Mevlevîhânesi şeyhi Ahmed Dede Efendi’nin mahdûmu ve es-
Ancak amcazâdesinin Anadolu sadâretinden azli vak’asında silahdârlıkdan afv edilip Seyyid Kamî Mehmed Dede’nin birâderidir. Kürd Hâfızzâde İrfânî Osmân Efendi’nin halka-i
İstanbul’a Sultân Bâyezîd-i Sânî evkâfına mütevellî ve mütekâid olduğu halde 932’de vefât tedrîsinde edebiyât, Arabiyye ve Farisiyyeyi tahsîl edib pederinin terbiyesini gördü.
etdi. Gâyet müeddeb, kerîm, müdebbir idi. Mahdûmu Lütfûllah Bey de ümerâdandır. 1190’da pederinin vefâtıyla meşîhat umarken İsmail Dedezâde Feyzullah Dede’ye tevcîh
edilmesinden muğber olup Konya’ya gitdi. Çelebi Efendi âsitânesine mürâcaatla 1194’de
Şemsî Ahmed Bey-Şemsi Paşazâde Feyzullah Dede’nin ref’inden Amasya Mevlevîhânesi şeyhi olarak geldi. On yıl kadar icrâ-yı
Amasyalıdır. Ümerâdan Mehmed Bey bin Ahmed Paşa bin Ali Bey bin Şemseddîn meşîhât etdi.
Ahmed Paşa’nın mahdûmudur. Fâzıl Ahmed Paşa’nın sadâretinde Divân-ı Hümâyûn kalemine Ancak birâderi es-Seyyid Feyzullah Dede’nin teşebbüsâtıyla 1204’de ref’edilip
girdi. Orada terakkî ederek mühimme kâtibi ve Kara İbrâhim Paşa sadâretinde bir yıl kadar İstanbul’a gitdi. Çünkü Caniklizâde Mikdâd Ahmed Paşa’ya şiddet-i intisâbı onun Amasya’dan
Reisülküttâb olup 1107’de ma’zûlen Amasya’ya gönderildi. 1107’de Amasya’da görüldü. azli üzerine bunun da azline bâdî olmuşdu. Beşiktaş Mevlevîhânesi’nde ikâmet etdiği esnâda
Ba’dehû vefât etdi. Kâtip, hattât, şâir idi. Şeyh Alizâde Ahmed Rüşdi Efendi “Tezkîre”sinde 1206 senesi şevvâlinde vefât etdi. Edîb, şâir, küşâde meşreb idi.
bir gazeli vardır. Hayfâ ki yandı.
406 407
410
