Page 457 - 6-8
P. 457
Amasya Tarihi Cilt: 11
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Mustafa Efendi’nin dersinde ikmâl-i tahsîl ederek ders-i âm ve ba’dehû nâib ve kadı olup Tûrâ Paşa-Hâce
1181’de vefât etdi. Ulemâdan, edîb, şâir idi. Amasyalı Halil oğludur. Tüccâr-ı meşhûreden olup Amasya’da hükûmet eden Çelebi
Sultân Mehmed’e kuvve-i mâlîyesiyle yardımlar ederek a’yân-ı memleketten oldu. Sultân
Tâhir Mehmed Efendi-Tokâdîzâde Murâd-ı Sânî Amasya’da vâlî iken defterdârı olup muâvenet ve sadâkatiyle teveccühlerini
Esbak Amasya müftüsü Tokâtlı Şeyh es-Seyyid Mustafa Efendi’nin [317] oğludur. kazandı. 838 sâline doğru vefât etdi. Mahdûmu Hâce Ali Çelebi’dir.
Amasya ve İstanbul ulemâsından ikmâl-i tahsîl edib ders-i âm ve bi’l-imtihân 1138’de müderris
oldu. Mücîz oldukdan sonra sancaklara kadı olarak devr-i bilâd edib 1171’de Dârülhadîs-i Tûrâ Çelebi-Tûrâ Paşazâde
Süleymanîye râddesinde iken vefât etdi. Ulemâ-yı kudâtdan idi. Amasya a’yân-ı tüccârından Hâce Ali Çelebi oğludur. İkinci Sultân Bâyezîd Amasya’da
vâlî iken ümenâsından oldu. Tahta cülûsunda Amasya vâlisi olan Şehzâde Sultân Ahmed’in
Tâhir Mehmed Efendi-Müftîzâde maiyyeti erkânından 912 yılından sonra vefât etdi. İstanbul’da mahallesi ve mescîdi olan
Amasya müftüsü Sarı Ahmedzâde Hacı Hâfız Mehmed Efendi’nin mahdûmudur. Sâdât- Sivrikoz Mehmed Çelebi bunun dâmâdıdır.
ı Hüseynîyye’den olup Amasya’da Payaslı Hacı Mehmed Efendi’den ikmâl-i tahsîl etdikden
sonra İstanbul’da ders-i âm ve bi’l-imtihân 1223 rebîülevve1inde müdderris oldu. Esnâ-yı Durâk Bey-Kaya Paşazâde
tedrîsini hareket-i hâric râddesinde iken 1228’de vefât etdi. Âlim, kâmil, parlak bir müderris Amasya erkânından Torumtayoğlu Kaya Paşa bin Sirâceddîn Mehmed Çelebi bin
idi. Süleyman Bey bin emîr-i kebîr Ya’kub Şâh bin Celâleddîn Mehmed Bey bin Mûsâ Bey bin
Beylerbeyi Seyfeddîn Torumtay mahdûmudur. Çelebi Sultân Mehmed ve İkinci Sultân
Tâhir Mehmed Ağa-Zanalıoğlu Murâd’ın meşâhîr-i ümerâsından olduğu halde 831 [321] sâlinden sonra vefât etdi.
Amasya a’yânından Zanalızâde es-Seyyid Mahmûd Efendi’nin oğludur. Gençliğinde
yeniçeri olup defalarca Rus muhârebelerine girdi. Yararlıklar gösterip alemdâr iken mükerreren Durâk Bey-Yazarlıoğlu
serdâr oldu. 1241’de ocağın ilgâsında nizâmiye yüzbaşısı ve 1244 muhârebesinde [318] binbaşı Amasya’nın Virmiş köyünde Câmii ve vakfı olan Cemâleddîn Firûz Bey bin Hamza Bey
olduğu halde Ahıska müdâfaasında şehîd oldu. Cesûr, silâhşör, yiğit idi. Gâyet mu’tedil olup bin Durmuş bin Tanrıvermiş Bey’in oğludur. Pederinin emâreti zamanında zaîm ve irtihâlinde
yeniçeriliğinde yobaz değildi. vakfına mütevvelî, İkinci Sultân Murad’ın bütün muhârebelerine girip mîrlivâ oldu. 847’de
Varna Harbi’nde şehîden vefât etdi. Bu da yiğit beylerdendi. Mahdûmu Yazar Bey de
Tâhir Mehmed Efendi-Baba ümerâdandır.
Artvinlidir. İstanbul’da tahsîl görüp Amasya’da ders-i âm oldu. Bir müddet Üçler
Mektebi muallimi olup mahalle çocuklarını okuttu. Ahyânen ramazanlarda vaaz ve nasîhat Durâk Çelebi-Kaya Paşazâde
ederdi. 1318’de vefât etdi. Ulemâdan, pehlivân-sîret, güzel kılıç oyunları oynardı. Durmuş Bey bin Durak Bey bin Kaya Paşa’nın oğludur. Amasya a’yânından pederinin
irtihâlinde Torumtay ve Kaya Paşa Hamâmı vâkıflarına mütevellî ve Amasya vâlisi Şehzâde
Tâhir Mehmed Efendi-Köprülü Sultân Ahmed’in ümenâsından oldu. Çok zaman şehremîni, 918 senesi Sultân Ahmed’in
Amasyalıdır. Merzifon züamâsından Abdül Bey’in evlâdından olduğu münâsebetle boğulmasından müteessiren vefât etdi.
Seyyid Abdülzâde diye meşhûr olmuşdu. Rüşdiyye tahsîli gördükden sonra Şirvânî Hacı
Mustafa Efendi’nin dersinde tefeyyüz etdi. Muhâsebe kaleminde çalışıp bir aralık Amasya Durâk Çelebi-Yazarlıoğlu
nüfus müdürü oldu Amasya a’yânından ve ümerâdan Veli Bey bin Yazar Bey bin Durak Bey bin Cemâleddîn
Buradan azlinde İstanbul’a gidip Hünkâr Şeyhi Ebû’l-Hüdâ Efendi’ye bir yolunu bularak Firûz Bey’in oğludur. Züamâdan iken ceddînin vakfına mütevvellî oldu. 975 [322] yılından
çatdı. 1311’de Ankara, 1313’de Adana nüfûs nâzırı oldu [319] ve rütbe-i sâlise ile taltîf edildi. sonra vefât etdi. A’yândan, hânedân idi.
1315’de terfîan Maârif Nezâreti’nde encümen-i teftîş ve muâyene a’zâsı olarak İstanbul’a
yerleşti. Tedrîcen rütbesi sânîye ve mütemâyiz oldu. 1326 cumâdelâhiresinde Meşrûtiyet i’lânı Durak Ağa-Duracan Çâvuş
üzerine encümen ilgâ ve bu da tekâüde sevk edilerek 1332’de vefât etdi. Köprülüdür. “Çâvuşân-ı Dergâh-ı Âlî Defteri”nde “Durâk Ahmed Köprî” diye künyesi
Âlim, kâtib, idâresizdi. “Mahzenü’l-Ulûm” adlı bir eser neşrine başladığı halde birkaç görülen bu zât Köprülü Ahmed oğludur. 981 târihlerinde çavuş görülüp mükerreren Amasya
formadan ibâret ve nâ-tamam kaldı. Refîkası denilen acûzeye mahkûm olduğundan fakr ü muhassıl-ı emvâli Gümüş emîni, Köprü voyvadası oldu. 1008’de zuhûr eden Celâlî eşkiyâsına
fâka’dan kurtulamadı. Oğulları Mehmed Kemâl, Ahmed Nafiz beylerden Kemâl sefîh oldu. karşı kazâyı fevkalâde müdâfaa ederek tecâvüzâta meydan vermedi.
Doktor Ahmed Nafiz bey de Kavala’da Yunânîlerin elinde şehîd oldu. Bunun bir mahdûmu On beş yıl kadar Köprü voyvadası olarak fevkalâde teayyün etdi. 1016’da vefât eyledi.
vardır. Köprü’de Toprak Kale’yi yapdıran budur. Oğulları Ali, Ömer beylerdir. Kerîmesi Hayrünnisâ
hanım, mevâlîden Amasyalı Hayreddînzâde İbrâhim Efendi’nin halîlesidir. Evlâdına Duracanlı,
Tab’î Ahmed Dede-Zâkîrbâşı Turicanlı dendi. Bunlardan Ahmed Paşa’nın tercemesi yukarıda yazıldı.
Amasya Mevlevîhânesi şeyhi Mehmed Arif Dede’nin hizmetinde edebiyât öğrendi.
Tarîk-i Mevleviyye’den tefeyyüz ederek zikirbaşı olup Hasan Kudsî Dede zamanında Durâk Paşa-Duracanoğlu
Mevlevîhâne rüknü olduğu halde 1084’de vefât etdi. Urefâ-yı Mevleviyye’den, şâir, edîb bir Köprülüdür. Duracan Çâvuşoğlu meşhûr Ali Ağa’nın oğludur. Babası ve atası gibi
pîr idi. Şiir ve edebi güzeldi. Elde etdiğim eş’ârı yandı. [320] Dergâh-ı âlî çavuşlarından olup devr-i hidemât ederek Dördüncü [323] Sultân Murad’a
kendisini sevdirdiğinden Bayram Paşa’nın sevk ve ta’rîfiyle 1048’de çavuşbaşı oldu.
452 453
456
