Page 576 - 6-8

Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Bu senenin evâsıtında Rus Harbi’ne gitmek üzere başına bin kadar talebe-i ulûm içtimâ
eylediğinden bunlara başbûğ olarak Rûmeli’ne gitdi. Şa’banında dârü’l-harbe vusûlü üzerine
erkân-ı sincab kürk ihsânıyla taltîf edildi. Taburunda Ziyâre şeyhi Hicâbî Abdülbaki Efendi de
vardı.
Bir yıl kadar harp ve gâzâ meydânında kalıp mükerreren harbe girdi. 1225’de avdet edib
sonra Hicâz’a gitdi. Mekke-i Mükerreme’de Abdullah Dihlevî [66] Hazretlerinin hulefâsından
Şeyh Mehmed Cân Efendi’den inâbe ve hilâfet ahzederek Amasya’ya avdet etdi.
Kağnı Pazarı civârındaki hânesi ittisâl-i şarkîsinde zâviye ve mescid yaptırıp icrâ-yı âyin-
i tarîkat ve dünya işlerinden tamamıyla ferâgat ederek irşâd-ı halk ve ibâdet-i Hâlık ile iştiğâl
ve mükerreren teklîf edilen Amasya müftülüğünü reddedip herkesin nazârında mevki’i
yükseldi.
Cuma ve pazartesi gecelerinde ulemâ ve meşâyih zâviyesinde toplanıp âlî sohbetler, ilmî
mübâhaseler, sûfîyâne müzâkereler olur gıll ü gışşdan sâlim, garaz u ivâzdan âzâde, zikr ü
tevhîd-i ilâhi edilir, ilâhiler okunur, gelenlerin rûhlarında zevk-i ma’nevî duyulurdu.
Şa’yân-ı dikkattir ki, 1241 senesi zilhiccesinde gelen fermân-ı pâdişâhîde yeniçerilerin
te’dîbi ve ocaklarının ilgâsı emredilmişti. Vâlî Köse Mehmed Paşa Tokat’a gelip oradan
gönderdiği mütesellim Abdullah Ağa’ya bütün yeniçerilerin tedmîr ü ifnâsını emretmişdi.
Abdullah Ağa, a’yân-ı ulemâ ve eşrâfı toplayıp bütün yeniçerilerin katledilmesinde ısrâr
ettiği esnâda hazret susmuştu. Rüfekâsı da telâşla ve [67] korku içinde mütehayyir ve medhûş
kalmıştı. Bütün yeniçerilerin katli tekarrur edecek bir hâle gelmişti.
Hazret dayanamadı. Bu emre şiddetle i’tirâz ederek katl ü nefy te’dibâtını yalnız âsî ve
mücrîm olanlarına hasrettirip kendi hâlinde olan yeniçerileri kurtardı. Memleketi de büyük bir
âfetten sıyânet ve kendisi de 1244 senesi şevvâlinde dâr-ı kudse rihlet etdi.
Merhûmun vefâtı Amasya’yı âdetâ sarsdı. Mâtem günleri yaşatdı. Cenâzesi bir mahşer
halinde kaldırılıp zâviyesi odasında defnedildi. Medfeni ulemâ ve halkın yıllarca ziyâret-gâhı
olmuştu. Fâzıl, fakîh, ulûm-i Arabiyyede mâhir, usûl ü furû’a hakkıyla vâkıf, tasavvufta bahr-
i zehhâr, gayet sahî, keremkâr, fukarâsı bol, nân u ni’meti mebzûl, âbid, halûk, zâhid, pek
müteşerri’, müttakî bir zât-ı kerâmet-simât idi. Kuddise sirruhû.
Amâsî Dizdârzâde Hacı Hâfız Osmân Efendi halîfesi ve dâmâdı Malatyalı Sofu Mehmed
Efendi meşâhîr-i ulemâdan idi. Mahdûm-i yegânesi eş-Şeyh Mehmed Ârif Efendi tercemesi
yukarıda geçti. [68]

Abdullah Ağa-Hasekî el-Hâc
Amasya yeniçerilerinden olup “Kassâbbeyleroğlu” demekle meşhûr idi. 1224’de Rus
muhârebelerinde isbât-ı liyâkât ve ibrâz-ı şecâ’at ederek hasekî pâyesi kazandı. Mükerreren
Amasya serdârı olup yeniçeri talebe vak’alarında rehâvet ve yeniçerilere temâyül
gösterdiğinden dolayı 1241 zilhiccesinde Amasya’dan nefyedildi. 1245’de afv-ı umûmî i’lânı
üzerine avdet ve ba’dehû vefât etdi.

Abdullah Efendi-Alaçamlı
Bafra kazâsının Alaçam nâhiyesinden Ahmed oğludur. Sarı Ahmedzâde şeyhü’l-kurrâ
Hacı Hâfız Mehmed Efendi’den hıfz-ı Kur’ân ve tahsîl-i vücûh u irfân ederek ders-i âm ve kârî-
i Kur’ân oldu. Hıfz u sadâsı güzel olduğundan Kaya Paşa Câmii imâm ve hatîbi oldu. 1256
hudûdunda vefât etdi. Ulemâ ve hademe-i Kur’ândan ve hüsn-i hâl erbâbından idi.

Abdullah Ağa-Hacı Vehhâboğlu
Amasya alaybeyi Hacı Vehhâboğlu es-Seyyid Abdülvehhâb Ağa’nın oğludur. Amasya
yeniçerilerinden [69] olup 1224’de Rus Harbi’nde yiğitlik ve yararlık gösterdiğinden yeniçeri
ağalarının nazar-ı dikkatlerini celbederek harbden avdette İstanbul ocağına girdi.

573
575