Page 56 - muze

Mecidiye

1844 tarihinde Sultan Abdülmecid’in saltanatının 6. yılı sebebiyle bastırılan

altın ve gümüş sikkelere verilen addır. Sultanın saltanatının ilk yıllarında tedavülde
çok fazla değişik ve mağşuş sikke kullanılması karışıklığa sebep olmuştur. Bu

durumu önlemek adına sikkeler toplatılarak yeni sikkenin basımına karar verilmiştir.

Ancak yeni paranın başımı için darphanede teknik eksiklik yaşanmıştır. Bunun
üzerine Londra’dan gerekli aletler getirilerek para basımına başlanmıştır. 319 İlk

olarak 100 kuruşluk altın sikkeler darp edilmiştir. Gümüş sikkelerin ise 830 ayar
olarak kesilmesi kararlaştırılmıştır. 320 Altın mecidiyelerin 500 kuruşlukları, 11

dirhem (36,08 gram) 4 kırat; 250 kuruşlukları, 5 dirhem (18,04 gram) 10 kırat; 100

kuruşlukları 2 dirhem (7,21 gram) 4 kırat; 50 kuruşlukları 1 dirhem (3,60) 2 kırat; 25
kuruşlukları 9 kırat 1,80 gram ağırlığından oluşmaktaydı. Ayrıca 20 kuruş değerinde

tam, 10 kuruş değerinde yarım, 5 kuruş değerinde çeyrek mecidiyeler ile 2 kuruşluk,
1 kuruşluk ve 20 paralık gümüş sikkeler basılmıştır. 321 İlk zamanlar altın 100’lük

altın sikkelere “mecidiye altını”, gümüş mecidiyelere ise “beyaz mecidiye” ve ya
“sim mecidiye” denilmiştir. Ancak Sultan Abdülaziz’in saltanatından sonra 100’lük

altın mecidiyeler “Osmanlı lirası” ismini almış, en çok kullanılan 24,5 gram

ağırlığındaki gümüş 20 kuruşlar için “Mecidiye” ismi kullanılmıştır. 322

2.2.4. Darphaneler

Sikke basımı darphane adı verilen yerlerde yapılırdı. Darphane, Arapça “dâr,

hâne” ev kelimesinin karşılığı olup darp vurma yoluyla para basma işlemine

denmektedir. Darphaneye “Dârüddarp” ve “Dârüssikke” isimleri de verilmektedir.
Osmanlılarda dârüddarp ve yaygın olarak darphâne ismi kullanılmıştır. 323

Osmanlı İmparatorluğu diğer İslam devletlerinde olduğu gibi hâkim oldukları

topraklardaki darphanelerden yararlanmışlardır. Fetihlerin çoğalıp, ülke sınırlarının

genişlemesiyle maden yataklarına yakın yerlerde, yerleşim merkezlerinde, ticari ve
idari öneme sahip şehirlerde yeni Osmanlı darphaneleri kurulmuştur. Ancak bu

darphanelerde yalnızca Osmanlı paraları basılmıştır. Zaman içerisinde Osmanlının

319 Dia, “Mecidiye”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 28, Türkiye Diyanet Vakfı
Yayınları, Ankara 2003, s. 239.
320 Damalı, Osmanlı Sikkeleri Tarihi, C. 9, s. 3043.
321 Ölçer, Sultan Abdülmecid Devri Osmanlı Madeni Paraları, s. 22.
322 Damalı, A’dan Z’ye Osmanlı Nümismatik El Kitabı, s. 132.
323 Sahillioğlu, “Darphane” , C. 8, s. 501.
47