Page 76 - muze

gram gümüş konmuştur. Devlet böylelikle kuruşun içindeki gümüş oranını %60

tutmuş; fakat kuruşun gram ağırlığını küçülterek tağşişe gitmiştir. 446

I. Abdülhamid’in saltanatı sırasında İran savası, senelerdir devam eden
harpler, iç ayaklanmalar, deniz ve kara ordusunun yeniden tesisi için yapılan

harcamalar devletin hazinesini iyice zayıflatmıştır. 447 Yapılan tağşişle kuruşun

gümüş içeriği %15’kadar azaltılmıştır. Bu dönemde 9 dirhem (27, 648 gram)
ağırlığında çifte zolota, 30 paralık tek zolota, bir kuruşluk, iki kuruşluk (çifte kuruş) ,

20, 10, 5, 1 paralık sikkeler basılmıştır. Ayrıca İstanbul zer-i mahbubu 3,5 kuruşa,
nısfiyesi 70 paraya, Rub’iyesi 50 paraya, Mısır Zer-i mahbubu 3 kuruşa, nısfiyesi 60

paraya, fındık ve Macar altınları 5 kuruşa, karakuruş (riyal) da 100 paraya

yükseltilmiştir. 448

III. Selim’in cülus bahşişi ile geciken ulufeler, savaş masrafları, İsveç’e

Rusya’ya karşı savaşması için verilen ekonomik destek nedeniyle 1789’da tağşiş
yapılmıştır. 449 Tağşişle kuruşun gümüş içeriği %54’te tutulmuş, ağırlığı ise 17,4

gramdan 12,8 grama düşürülmüştür. 450 Osmanlı, savaşın sebep olduğu kıtlıklar ve
tağşişler sonrasında oluşabilecek ekonomik sorunları engellemek için narh

uygulamasını daha da sıkılaştırarak fiyatları kontrol altında tutmaya çalışmıştır. Narh
uygulamasının çerçevesi, kuruş karşısında altın ve tüm yabancı sikkeleri kapsayacak

şekilde düzenlenmiştir. Savaş zamanında sikkelerin narh fiyatları ile piyasa fiyatları

arasındaki fark çok açılmışsa da savaştan sonra bu sorun çözülebilmiştir. Kuruşun
gümüş içeriği III. Selim’in 1807’de tahttan indirilişine kadar değişmeden

korunabilmiştir. 451

II. Mahmud dönemi, para üzerindeki istikrarsızlığın zirveye çıktığı dönem

olmuştur. 452 Girişilen reformlar, Rusya, İran ve Mısır’la yapılan savaşlar, Balkanlar
ve Anadolu’daki ayaklanmalar, Sırp ve Yunan devrimleri sebebiyle devletin maliyesi

446 Yılmaz, İznik Müzesi’nde Bulunan Osmanlı Dönemi Sikkeleri, s. 373.
447 Kolerkılıç, Osmanlı İmparatorluğunda Para, s. 109.
448 Pamuk, Osmanlı İmparatorluğunda Paranın Tarihi, s. 186; Öztürk, “Genel Hatlarıyla Osmanlı
Para Tarihi”, C. 10, s. 811.
449 Karaman ve Pamuk, “Osmanlı Devleti ve Avrupa Devletlerinde Tağşişler ve Nedenleri (1326-
1844)”, s. 249.
450 Pamuk, Osmanlı İmparatorluğunda Paranın Tarihi, s. 178.
451 Kaleli, “Osmanlı Madeni Para Rejiminde Enflasyona Yol Açması Bakımından Tağşişler ve
Sebepleri”, s. 200.
452 Hüseyin Al ve Şevket Kamil Akar, Osmanlı Para Reformu, C. 2, Türliye Cumhuriyeti Merkez
Bankası Yayınları, İstanbul 2014.
67