Page 71 - muze

olduğundan on Murat akçesi on iki Fatih akçesine denk gelmiştir. 413 Sikke

tecdidlerinin amacı hazineye zaman zaman gelir sağlamaktı. Hazine kazancının
miktarı, tecdid edilen sikkenin miktarına bağlıydı. 414 Osmanlının kuruluşundan II.

Mehmed’in ikinci defa tahta çıktığı 1444 tarihine kadar akçenin gümüş içeriği
oldukça istikrarlı bir yol izlemiştir. Mali olarak Osmanlı’nın hızlı genişlemesi ve

yeni gelir kaynaklarının çokluğu, ordunun büyük kısmının tımar sistemi üzerinden
finanse edilmesi, 14. yüzyıl boyunca Osmanlının diğer beyliklerle ortak parasal

standartlar takip etmeye çalışması ve 14. yüzyılın sonlarında Sırbistan ve

Makedonya'daki zengin gümüş madenlerine sahip olunması gibi nedenler dolayı
tağşişe (ayarını düşürme) gerek duyulmamıştır. 415 İlk kez 1444’de Sultan II. Mehmed

(Fatih) döneminde akçelerin ayarında değişiklik yapılmıştır. Kıymetli maden darlığı,
beylikten imparatorluğa dönüşme sürecinde devletin mali giderlerinin artması

tağşişlere sebep olmuştur. Akçelerin ağırlıkları altı kez düşürülmüştür. Tağşişler
1444’de ilk cülusunda, 1451 ikinci cülusunda, devamında 1460-1461, 1470-1471,

1475-1476, 1481 tarihlerinde yapılmıştır. 416 1431 yılında 100 dirhemden ağırlığı 1,

181 gram olan 260 akçe kesiliyorken 417 , 1444 yılında yapılan tağşişle 100 dirhemden
ağırlığı 1, 06 gram olan 290 akçe kesilmiştir. 1451 yılında 100 dirhemden 305 akçe

kesilmiş olup, akçenin ağırlığı 1, 06 gramdan 1, 01 grama düşürülmüştür. 1460

yılında 100 dirhemden ağırlığı 0, 96 gram olan 320 akçe, 1470 yılında 100
dirhemden ağırlığı 0, 93 gram olan 330 akçe kesilmiştir. 1475 yılında yapılan tağşişle

akçenin gramı önceki tağşişe oranla oldukça düşürülmüş ve 100 dirhemden ağırlığı
0,77 olan 400 akçe kesilmiştir. II. Mehmed’in tahttan ayrıldığı 1481 yılında yaptığı

son tağşişle 100 dirhemden ağırlığı 0, 75 gram olan 410 akçe kesilmiştir. 418 Bu süre

zarfında akçenin gümüş içeriği %30 oranında azaltılmıştır. Yapılan tağşişler uzun
vadeli stratejinin bir parçası olarak kullanılmıştır. Bu dönemde yapılan tağşişler

düzenli vergiye dönüştürülerek hazinede büyük rezervler biriktirilmiştir. 419 II.
Mehmed dönemine kadar Osmanlı sikkelerinde değerli maden olarak sadece gümüş

413 Kolerkılıç, Osmanlı İmparatorluğunda Para, s. 24.
414 Danık, “Osmanlı Devleti’nde 1704 Yılı Sikke Tashihi ve Fiyatlara Etkisi”, s. 180.
415 Karaman ve Pamuk, “Osmanlı Devleti ve Avrupa Devletlerinde Tağşişler ve Nedenleri (1326-
1844)”, s. 241.
416 Hüseyin Kaleli, “Osmanlı Madeni Para Rejiminde Enflasyona Yol Açması Bakımından Tağşişler
ve Sebepleri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 7/2, 2002, s. 192.
417 Erdem, “Osmanlı Para Sistemi ve Tağşiş Politikası: Dönemsel Bir Analiz”, s. 25.
418 Alkan, Osmanlı Para Tarihinde Tağşiş, s. 188.
419 Kaleli, “Osmanlı Madeni Para Rejiminde Enflasyona Yol Açması Bakımından Tağşişler ve
Sebepleri”, s. 192.
62