Page 119 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 1

tarîk-i âm ve şimâlen Kırklar Dağı’nın eteği ile mahdûddur. Burada etibbâdan 890 târîhinde
meşhûr olan "Hekîm Bedreddîn Mahmûd Çelebi" ikâmet etdiği münâsebetle tesmiye
edilmişdir.
Bu mahallede hekîm-i mûmâ-ileyhin bir mescidi ve kâ'im-makâm-ı nakîbü'l-eşrâf
"Mansûrzâde es-Seyyid Mehmed Çelebi"nin bir çeşmesi ve "Sancızâde el-Hâc Hasan Ağa"nın
bir mektebi olduğu kayden ma'lûm olup garb tarafında 1212'de Millizâde el-Hâc Süleyman
Bey’in teberru' eylediği arsa-i vâsi'a üzerine "Eser-i Cedîd Konağı" binâ edilmiş ise de 1293
harbinde bu mahalle olduğu gibi harâb olmuş ve sekenesi olan eytâm ve erâmil diğer
mahallâtda barınmışdır. El-yevm mezkûr konağın harâbesinden mâ-adâ mahalle olduğuna
delâlet eden bir eser kalmamışdır. [134]
18- "Hâtuniye Mahallesi": "İçeri Şehir"de ve ırmak kenârında olup şarkan Câmi-i
Enderûn" ve garben Kurşunlu ve şimâlen Karatay ve cenûben Yeşilırmak ile mahdûddur.
Sultân Bâyezîd Hân-ı Sânî hazretlerinin halîleleri ve şehzâde Sultân Ahmed’in vâlide-i
muhteremeleri "Bülbül Hâtun" bu mahallede bir câmi-i şerîf ve imârethâne ve şark tarafında
bir mekteb-i latîf binâ ve 915'de vakfiyesini tanzîm etdirmişdir.
Câmi-i şerîf, mustatil bir dâ'ire-i cesîme içinde olup kârgîrdir. Yanında bir minâresi olup
şark ve şimâl tarafları bahçe ve garb tarafı imârethânedir. Kapısı bâlâsından kitâbe-i
mahkûkesini hâvî târîh taşı sökülmüş olup târîh-i binâsı vesâ'ik-i atîkadan anlaşılmışdır.
Bu câmi-i şerîfin garb tarafında "Çukur Hamâm" nâmıyla meşhûr bir hamâm olup
"Sultân Mes'ûd-ı Selçûkî" ümerâsından "Rıdvân Bey"in yapdırdığı vesâ'ik-i atîkadan
müstebândır.
Amasya Emîri "Şâdgeldi Paşa"nın mülkü olup ba'dehû hâtun-ı müşârün-ileyhânın
emlâki idâdına dâhil olarak 915'de vakf edilmişdir. Târîh-i binâsı 550 olduğu tahmîn olunabilir.
Bu mahallenin müntehâ-yı garbîsinde Yukarı Hamâm’ın karşısında ümerâdan "Yahşî
Bey"in kerîmesi ve sadr-ı esbak "Bâyezîd Paşa"nın hemşîresi "Paşa Hâtun" tarafından 821'de
bir mescid-i şerîf binâ ve evkâfı tanzîm edilmişdir. Bu mahallede "Iydîzâde Âkif [135] Mustafa
Efendi"nin bir çeşmesi cârî olup diğer zevâtın dahi çeşmeleri var ise de suları munkatı'
olmuşdur.
19- "Hızır Paşa Mahallesi": Amasya'nın garb-ı şimâlîsinde Ok Meydânı üstünde
kadîmen "Komatus Sarâyı" ba'dehû "Kavak" demekle meşhûr ve yüksek bir mevki'de olup
şarkan "Hekîm Çelebi Mahallesi", garben Şeyh Cû'î Bâğları ve cenûben Ok Meydânı ve
şimâlen Kırklar Dağı ile mahdûddur. Mîr-i mîrân "Ata Beyzâde Hayreddîn Hızır Paşa" burada
irtihâline kadar ikâmet ve câmi-i şerîf ve medrese ve mekteb ve zâviye ve iki hamâm ve
müte'addid çeşme binâ etdiği münâsebetle tesmiye edilmişdir.
Paşa-yı müşârün-ileyh 870'de bu hayrâtını ikmâl ve evkâfını tanzîm edib hayrâtının
cümlesi de kârgîrdir. Câmi-i şerîf, ufak ve şekli zarîf bir minâresi latîf olup medresesi şark
tarafındadır. Önünde bir şadırvanı olup cümlesi bir dâ'ire içindedir. Câmi-i şerîfin garb
tarafında çifte hamâmı gâyet zarîf olup her sene kadınlar sünbül mevsiminde burayı ziyâret ve
icrâ-yı tenezzüh etdikleri münâsebetle "Sünbül Hamâmı" denmişdir. Bu mahallenin aşağı
tarafında esbak Amasya mütesellimi "el-Hâc Hızır Ağa" 1061'de bir mekteb ve zâviye ve çeşme
binâ etmişdir.
20- "Hoca Süleyman Mahallesi": "Acem Ali Mahallesi"nin şimâlinde ve kadîmen
"Şehinşâh Mülkü" yerinde olup şarkan "Uzun Mustafa" [136] ve garben "Bozahâne" ve
cenûben "Acem Ali" ve "Pervâne Bey" ve şimâlen "Kazancı" mahalleleriyle mahdûddur. 878
târîhine kadar burada ikâmet eden a'yân-ı tüccârdan "Şeyh Hamîdoğlu Hoca el-Hâc Süleyman
Çelebi" bu mahallede ikâmet etdiği münâsebetle tesmiye edilmişdir.
Hoca-i mûmâ-ileyh bu mahallede bir mescid-i şerîf binâ ve evkâfını 878'de tanzîm
etmişdir. El-yevm Samanpazarı Câmii demekle meşhûrdur. Mahdûmu "Pîr Mehmed Çelebi"
dahi şark tarafında dere kenârında "Sığır Pazarı"nın altında bir minâreli bir mescid-i şerîf binâ

106
118