Page 120 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

ve 913'de evkâfını tanzîm etdiği gibi halîlesi "Kamer Hâtun binti Ebû Bekir Bey" dahi bu
câmide eczâ vakf etmişdir.
Bu mahallede Bakkâllar Çarşısı’nda "Sultân Bâyezîd Hân-ı Sânî" hazretlerinin ibrîkdârı
"Ali Ağa" da 890'da kârgîr bir mescid-i şerîf binâ ve evkâfını tanzîm edib bu mescidin şarkında
"Bekir Beyzâde el-Hâc Osmân Bey" cesîm bir hân binâ ve 1161'de binâ eylediği medreseye
vakf etdiği gibi bu hânın şark-ı şimâlîsinde esbak Amasya mutasarrıfı "Rahtuvân Mehmed
Paşa" 1111'de taşdan bir hân-ı azîm inşâ ve evlâdına vakf ve bu hânın ortasında mahdûmu "el-
Hâc Ahmed Bey" 1180'de bir mescid-i şerîf binâ ve altında bir şadırvân inşâ etmişdir.
21- "Dârü's-Selâm Mahallesi": Uzunyol Mezârlığı’nın şark tarafında [137] ve
Taksîm’in altında olup şarkan Hacı Hamza ve şimâlen Çırakçı ve Acem Ali mahalleleri ve
garben Uzunyol Mezârlığı ve cenûben Taksîm önünde kâ'in yol ile mahdûddur. Burada
vüzerâ-yı Selçûkiyye'den "Mu'îneddîn Süleyman Pervâne Bey"in sarâyı ve dâ'ire-i mahsûsası
olup asrında "Dârü's-Selâm" denmekle 660 târîhinden beri bu mahalleye alem olmuşdur.
Bu "Dârü's-Selâm Sarâyı" mu'ahharan Amasya emîri "Bânuk Şâh"ın tasarrufuna geçip
bunun hafîdi "Ali Paşa ibni Esen Bey" 785 hudûdunda bir mescid-i şerîf ve çeşme binâ ve
evkâfını tanzîm ve mevâlîden "Mazlûm Melekzâde es-Seyyid Ahmed Efendi" 986 'da bu
mescidi müceddeden ta'mîr ve yanında bir mekteb ilâve etmişdir. "Hoca Sultân Zâviyesi" bu
mahallede olup karîben îzâh olunur.
22- "Dere Mahallesi": Kuba’nın altında olup şarkan Çakallar Deresi ve garben Fethiye
ve cenûben Kuba ve şimâlen Kılıççı mahalleleriyle mahdûddur. Derenin kenârında bulunması
bu nâm ile yâd edilmesine bâ'is olmuşdur. Bu mahallede çıkmaz sokak içinde şeyhülislâm
Cemâlîzâde Ali Efendi’nin hemşîresi "Ma'sûme Hâtun" 922'de bir zâviye ve önünde bir
mescid-i şerîf ve bir çeşme ve bu sokağın ağzında dere kenârında "Muharrem Efendizâde
Fâtıma Hâtun" 951'de diğer bir mescid-i şerîf ve önünde bir çeşme binâ etmişlerdir. Bunlardan
zâviye mefkûd ve iki mescid harâb ve iki çeşme de munkatı' olmuşdur. "Ma'sûme Hâtun"un
vakfı vardır. [138]
23- "Devehâne Mahallesi": Kağnı Pazarı’nın etrâfında olup şarkan Bozahâne ve garben
Üçler ve cenûben Çeribaşı ve şimâlen Eski Kethüdâ mahalleleri ve Sultân Bâyezîd Câmii ile
mahdûddur. Esfâr-ı kadîme-i Osmâniye'de zehâ'ir ve mühimmât-ı askeriyenin nakli için ihzâr
edilen beylik develerin "menâhası-durağı" olmak hasebiyle "Devehâne" denmişdir.
Meşhûr "Kağnı Pazarı" bu mahallenin ortasında olup esbak Amasya mütesellimi
"Aydın Beyzâde Kağnı Ali Ağa" burada hayli akâr vakf ve pazar teşkîl etdiği münâsebetle
"Kağnı Pazarı" denmişdir. Bu pazarın önünde "Acem Ali Pınarı" vardır. Bu mahallede "Hacı
Ali Ağa"nın cedd-i a'lâsı "Aydın Bey" 620 hudûdunda bir hamâm ve mescid-i şerîf binâ ederek
"Aydın Hamâmı" nâmıyla kayden ma'rûf iken 999 zelzelesinde harâb olduğundan mûmâ-ileyh
"el-Hâc Ali Ağa" hamâmı ve mescidi müceddeden i'mâr ve yanında bir de zâviye binâ edib
1018'de cesîm bir hân ve etrâfında hayli dükkân vakf etmiş ve hamâm ile mescid ve zâviye
"Kağnı Hamâmı, Kağnı Mescidi, Kağnı Tekkesi" nâmıyla meşhûr olmuşdur.
1143 harîkında cümlesi mahv olup yeri de mülk olduğu hâlde 1228'de meşâhîr-i
ulemâdan "Taşköprülü eş-Şeyh el-Hâc Abdullah Efendi" mescid ve zâviyeyi müceddeden ihyâ
ve önünde bir de çeşme inşâ etmişdir. Fakat eski mescid ve zâviyenin yeri [139] şimdiki mescid
ve zâviyenin yeri olduğu ma'lûm olamadı ve hamâmın yeri de bulunamadı. Bu mahallede kâ'in
fakîrhâne ile "Payaslızâde Hilmî Efendi"nin hânesi arasında bulunan hâne yeri iki dükkân bu
mescide mevkûfdur.
Bu mahallenin müntehâ-yı şimâlîsinde "Sultân Bâyezîd Mektebi" karşısında "Hocazâde
Emîr-i İmâm el-Hâc Abdullatîf Efendi" 1159'da kârgîr gâyet muntazam bir kütübhâne ve kıble
tarafında kâ'in bahçesinde esbak Amasya mütesellimi "Ak Hasanzâde el-Hâc Hasan Ağa"
1248'de bir zâviye binâ ve şimâl tarafında kâ'in bahçesi önünde "Hüseyin Paşa Kerîmesi Fâtıma
Hanım" 1259'da "Telli Pınar" nâmıyla meşhûr olan çeşmeyi inşâ ve mekteb-i mezkûrun kıble
tarafında yol üzerinde "Kapancızâde el-Hâc Hüseyin Zekî Efendi" bir medrese binâ etmişlerdir.

107
119