Page 125 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 1

etmişdir. Medrese karîben zikr olunacakdır. El-yevm bunlardan eser yokdur. Çeşme mevcûd
ise de nâmı tebeddül etmişdir.
34- "Sofîzâde Mahallesi": "Gümüşlüzâde Mahallesi"nin altında olup şarkan "Yâkûtiye"
ve garben ve cenûben "Gümüşlüzâde" mahalleleri ve şimâlen Yeşilırmak ile mahdûddur.
Kadîmen "Gıyâseddîn Şâh Bahçesi" [152] yerindedir. "Çelebi Sultân Mehmed Hân"
hazretlerinin mu'allim ve müsteşârı "Sofî Bâyezîd Çelebizâde Mahmûd Çelebi" bu mahallede
ikâmet etdiği münâsebetle "Sofîzâde Mahallesi" denmişdir.
835'de mûmâ-ileyh "Mahmûd Çelebi" bu mahallede bir mescid-i şerîf ve 843'de
"Yörgüç Paşa"nın halîlesi "Şahbulâ Hâtun binti Mustafa Bey" bu mescidin yanında bir mekteb
ve çeşme binâ ve her ikisi de evkâfını tanzîm etmişlerdir. Bu mahallede bir Kâdirî Tekkesi olup
karîben îzâh olunur. Sultân Süleyman Hân-ı Kânûnî vüzerâsından "Sofî Mehmed Paşa" bu
mahallede tevellüd etmişdir.
35- "Sofîler Mahallesi": Gedikli Kaya’nın şark-ı şimâlî eteğinde olup şarkan Pîr İlyâs
Mezârlığı ve garben Gümüşlüzâde ve şimâlen Yâkutiye ve Mehmed Paşa mahalleleri ve
cenûben Balus Kayası etekleri ile mahdûddur. Bu mahalle kadîmen "Behrâm Şâh Mülkü"
demekle meşhûr olup hazret-i Pîr İlyâs ve Abdurrahmân Çelebi’ler devrinde meşhûr dokuz
kadar sofîlerin ikâmetgâhı olduğu münâsebetle "Sofîler Mahallesi" denmişdir.
Bu mahallede "Emîr Mübârizeddîn Behrâm Şâh" bir mescid-i şerîf ve çeşme binâ
etmişdir. Buna "Behrâm Şâh Mescidi" denir. Ba'dehû "Gümüşlüzâde Hoca Celâl Çelebi" bu
mahallenin başında yüksek bir mevki'de hazret-i pîr için bir zâviye-i âliye binâsıyla "Pîr
Abdurrahmân Çelebi" devrinde "Kasr-ı Sofiyân" tesmiye edilmişdir. [153]
Ba'dehû Sultân Bâyezîd Hân-ı Sânî devrinde beylerbeyilerden "Hacı Sinan Beyzâde
Abdullah Paşa" 890'da kârgîr ve gâyet metîn bir câmi-i şerîf ve şark tarafında bir minâre ve
önünde bir medrese ve dârü'l-kurrâ binâ eylediğini müte'âkib irtihâl eylediğinden mahdûmu
defterdâr "Abdî Abdülkerîm Bey" 907'de evkâfını tanzîm etmişdir.
Bu câmi-i şerîf Sofîler Caddesi üzerinde olup yüksek olduğu münâsebetle taş merdiven
ile çıkılır. Merdivenin önünde bulunan kapının iç tarafı câmi-i şerîfin ön avlusu olup üstü kubbe
ile mestûrdur. Cenâhlarında ikişer oda olup medresesi bu odalardır. Bu avlu önünde yine taş
merdiven olup cesîm kapısından câmi-i şerîfe girilir. Cebhesi siyâh taşdan masnû' olup kapısı
üzerinde şu kitâbe vardır:

ناطلس مايأ ىف امهنع الله ىفع نانس جاحلا نب اشاپ اللهدبع ثيدحلا راد رمع 161 ةنس ىف هرصن زع ديزياب
ةأمنامثو نيعست

Şu kitâbenin delâleti üzere bu câmi-i şerîf ve medrese dâru'l-hadîs olmak üzere binâ
edilmiş ve 907 târîhli vakfiyesinde dahi bu cihet musarrah bulunmuşdur.
36- "Acem Ali Mahallesi": Uzun Yol müntehâsında olup şarkan Çırakçı ve Pervâne Bey
ve garben Çeribaşı ve cenûben Dârü's-Selâm ve şimâlen Hoca Süleyman mahalleleriyle
mahdûddur. Meşâhîr-i a'yândan [154] "Hoca el-Hâc Acem Ali Ağa" 880 târîhine kadar burada
ikâmet etdiği münâsebetle tesmiye edilmişdir.
Hoca-i mûmâ-ileyh bu mahallede hânesi önünde bir çeşme ve yanında bir mekteb ve
ahfâdından "Bâlî Bey bin Mustafa Çelebi bin Hoca Acem Ali Ağa" 917'de kârgîr bir câmi-i
şerîf ve şark tarafında bir minâre binâ ve evkâfını tanzîm etmişdir. Bu câmii yapan mi'mâr
"Mahmûd Çelebi" olduğu yan penceresi üzerinde ve yapdıran "Bâlî Bey" olduğu kapısı
üzerinde mahkûkdur.
Kitâbe şudur:

161 Bu Dâru’l-hadîs’i Sultan Bâyezîd devrinde-Allah yardımcısı olsun-Hacı Sinan oğlu Abdullah Paşa-Allah onları
bağışlasın-890 senesinde imar etmiştir. (Ed.)
112
124