Page 130 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

167 ةأمنامثو نيثلثو عبرأ ةنس ةرغ ىف ىكباتﻻا الله دبع نب اشاپ جكروي

Şu hayrâtın vakfiyesi 840 târîhinde tanzîm edilmiş olup câmi-i şerîfin taraf-ı garb-ı
cenûbîsinde şose yoluna karîb bir mevki'de gâyet latîf ve ufak bir hamâmı olup "Çardaklı
Hamâm" demekle meşhûrdur. Bu da mevkûf olup 1296 târîhine kadar ma'mûr olduğu hâlde bu
sene ırmağın tuğyânından külhânı ve yanları rahnedâr olduğundan cüz'î bir himmetle i'mârı
kâbil iken o himmet-i cüz'iyyeyi dirîğ eden hükûmet-i mutlaka zamânında mu'attal bir hâlde
kalıp menâfi'-i vakfiye heder olmakdadır.
48- "Gümüşlüzâde Mahallesi": Selağzı’nın cihet-i şarkiyyesinde olup şarkan Yassı
Kaya ve Sofîler Mahallesi ve garben ve cenûben Selağzı ve dere ve şimâlen Sofîzâde mahallesi
ile mahdûddur. "Sultân [166] Mes'ûd-ı Selçûkî" şehzâdesi "Sultân Gıyâseddîn Mehmed Şâh"
bu mahallede ikâmetle "Gıyâseddîn Şâh Mülkü" denmiş ve 927 târîhine kadar Amasya emîri
olan "Gümüşlüzâde Tâceddîn Mahmûd Çelebi"ye nisbetle kuyûd-ı resmiyede "Gümüşlüzâde
Mahallesi" nâmıyla kayd edilmişdir.
Bu mahallenin yüksek bir mevki'inde müşârün-ileyh "Gümüşlüzâde Tâceddîn Mahmûd
Çelebi" 725'de bir câmi-i şerîf binâ ederek 727'de evkâfını tanzîm etmiş ve "Helkis Bahçesi"ni
vakf eylediği sırada bu câmi-i şerîfe "Tâciye Câmii" dendiği 805'de tanzîm edilen vakfiyesinde
görülmüşdür.
818'de zelzeleden musâb olduğundan "Gümüşlüzâde Ahmed Paşa" ta'mîr edib ve
ba'dehû yandığından "Ahmed Paşazâde Defterdâr Ahmed Bey ibn Abdullah Bey" 890'da
müceddeden kârgîr olarak ihyâ ve garb tarafında bir minâre binâ ve evkâfını tanzîm etmişdir.
Kapısı bâlâsında mermer üzerinde şu kitâbe-i Fârisiyye mahkûkdur:

ادخ قيفوتب عماج دجسم نيا مامت دش
ريذپشناد لداع هاشداپ نامز رد
ناوخب كب دمحا ريخ اب انب نيا ادتبا
ريبك عماج متدسق دوب شخيرات كيل

Eşkiyâ vak'asında 1011'de yanmış olduğu cihetle bu "Ahmed Bey"in [167] ahfâdından
mîr-i mîrân "Şemseddîn Paşa" tecdîd ve ba'dehû 1099'da "Gümüşlüzâde İbrâhim Paşa" ta'mîr
ve evkâfını tevsî' ve ba'dehû birkaç def'a zelzele ve 1133'de harîk vukû'uyla muhterik
olduğundan mütevellî "el-Hâc Mustafa Ağa" 1134'de tecdîden binâ etmişdir.
1238'de a'yândan "Rahtuvân Paşazâde el-Hâc Ali Bey" va'ziyye ihdâs ve dükkânlarını
bu câmiin kürsî şeyhliğine vakf etmişdir. Bu dükkânlar "Vâzıh Efendi"nin ahfâdı elinde vakf
olmak üzere tasarruf edilmekdedir. Bu câmi-i şerîfin kıble tarafında "Fâtıma Hâtun" bir
medrese binâ edib 1158'de evkâfını tanzîm etmişdir.
"Çukur Bahçe"de defterdâr "Şemseddîn Paşa" bir mescid-i şerîf binâ ve 1023'de
akârâtını vakf ve "Selağzı"nda "Ali Paşa" 916'da bir mekteb inşâ ve evkâfını tanzîm ve 1100'de
"Gümüşlüzâde İbrâhim Paşa" dahi "Selağzı"nda "Gümüşlüzâde Muhyiddîn Mehmed el-Halvetî
Türbesi" önünde bir çeşme ve çarşı içinde "Topçuzâde el-Hâc Abdurrahmân Abdî Ağa"
1218'de bir câmi-i şerîf ve önünde bir çeşme binâ ve dükkânlarını vakf etmişdir. Bu câmi-i
şerîfe "Eğri Câmi" denir.
49- "Mehmed Paşa Mahallesi": "Tımarhâne"nin şark tarafında olup şarkan Pirinççi ve
Yâkûtiye ve cenûben Ya'kûb Paşa mahalleleri ve şimâlen Yeşilırmak ile mahdûddur. Kadîmen

167 Fakir ve muhtaçlara ait bu mübârek imâreti, yüce sultan ve ulu hâkân, din ve dünyâ işlerinin yardımcısı, fetihler
sahibi, Osmanoğlu diye tanınan merhûm Sultan Mehmed’in oğlu Sultan Murâd devrinde -Allah devletini dâim
kılsın- din ve devlet işlerinin celâli büyük çok kıymetli vezîr Yörgüç Paşa b. Abdullah Atabeyi 834 senesi başında
inşâ etmiştir. (Ed.)
117
129