Page 128 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

43- "Kurşunlu Mahallesi": İçeri Şehir’de Yukarı Hamâm’ın civâr-ı garbîsinde olup
şarkan Karatay ve garben Ahi Sa'deddîn mahalleleri ve cenûben Yeşilırmak ve şimâlen dağ ile
mahdûddur. Bu mahalle "Yağıbasâniye" olup mülûk-ı Dânişmendiye'den "Yağıbasan Gâzi"
burada bir hân-ı cesîm binâ ederek "Hân-ı Yağıbasan" diye 560 [160] târîhinden beri meşhûr
olmuş ve mu'ahharan ahfâdından "Cemâl Gâzi Bey" ta'mîr ve üzerini kurşun ile setr
eylediğinden "Kurşunlu Hân" denmiş ve ba'dehû "Hân" lafzı hazf olunarak "Kurşunlu" nâmı
bu mahalleye alem olarak kalmış olduğu kuyûd-ı atîka tetebbu'âtından anlaşılmakdadır.
Sultân Mes'ûd-ı Selçûkî Sarâyı bu mahallede olup mu'ahharan kudâtdan âl-i Mes'ûd'a
intikâl etmekle bunlardan "Alâ'eddîn Ali Çelebi bin Ebi'l-Kâsım Ahmed bin Mes'ûd" ırmak
kenârında 840'da bir mescid-i şerîf ve önünde bir çeşme binâ ve evkâfını tanzîm etmişdir.
Eşkiyâ vak'asında yandığından 1047'de Amasya'ya gelen sadr-ı esbak "Bayrâm Paşa"
müceddeden ihyâ ve evkâfını tevsî' etmişdir. "Yukarı Hamâm" demekle meşhûr hamâm bu
mahallenin başında olup "Sultân Mes'ûd-ı Selçûkî" âsârının Amasya'da bulunan bekâyâsından
ma'dûddur. Bu dahi evkâf-ı hâtuniyyedendir.
44- "Kılıççı Mahallesi": Burma Minâre Câmi-i şerîfi’nin kıble tarafında olup şarkan
dere ve garben Pervâne ve Çırakçı ve cenûben Fethiye ve şimâlen Uzun Mustafa mahalleleriyle
mahdûddur. Kadîmen "Kılıç Mahallesi" ve ba'dehû "Cumûdâr Mahallesi" demekle meşhûr ve
mukayyed iken "Sultân Selîm Hân-ı Evvel" ümerâsından "Kılıççı Yûsuf Bey" bu mahalleden
zuhûr ve iştihâr ve 917'de dere kenârında bir mescid-i şerîf inşâ ve evkâfını tanzîm etdiği
münâsebetle "Kılıççı Mahallesi" denmişdir. [161]
45- "Küpceğiz Mahallesi": Karakaya’nın eteğinde olup şarkan Uzunyol Mezârlığı ve
garben Çıkrıkçı Mahallesi ve cenûben dağ ve şimâlen Receb ve Üçler mahalleleriyle
mahdûddur. Bu isim, kuyûd-ı atîkada "Gökceğiz Veled Soruk" ve mahalle de "Gökceğiz
Mahallesi" nâmıyla mukayyed olduğuna binâ'en "Küpceğiz", "Gökceğiz" isminden galat
olduğu muhakkakdır. Bu "Küpceğiz" dediğimiz zât, "Salur" kabîlesinden ve "Sultân Mes'ûd-ı
Selçûkî" ümerâsından "Bahâeddîn Gökceğiz" olup 575 târîhlerine kadar bu mevki'de ikâmet
etdiği münâsebetle tesmiye edilmişdir.
Bu mahallede ümerâ-yı Selçûkiyye'den sâhib-i a'zam "Mühezzebeddîn Alî" dâmâdı
"Hüsâmeddîn Kepük Salgûrî" 165 660 hudûdunda bu mahallede muhtasar bir mescid-i şerîf binâ
edib "Kepük Mescidi" denmişdir. Ba'dehû bu mescidi 800 hudûdunda "Dâvud Bey" tecdîd ve
evkâfını tanzîm ve yanında bir mekteb ilâveten inşâ edib 957'de "Ali Çelebi bin Mansûr Çelebi"
ve 1108'de mütevellîsi "el-Hâc Abdulkâdir Ağa" ve ba'dehû bunun hafîdi "Hâfız el-Hâc
Mehmed Ağa" müceddeden yapdırmışlardır. [162]
46- "Köprü Başı Mahallesi": Alçak Köprü’nün cihet-i cenûbiyyesinde olup şarkan
Sarachâne ve garben Eski Kethüdâ ve cenûben Kazancı mahalleleri ve şimâlen Yeşilırmak ile
mahdûddur. Mezkûr köprünün başında olduğu münâsebetle tesmiye edilmişdir. Köprünün baş
tarafında esbak Anadolu vâlîsi "Ömer Paşazâde el-Hâc Osmân Bey" 1161'de bir mescid-i şerîf
binâ ve evkâfını tanzîm edib evlâdı hüsn-i idâre eylediyse de mu'ahharan bakılmadığından
harâb olmuş ve 1300'de Amasya nâibi "Vidînîzâde el-Hâc Mehmed Emîn Efendi" bu mescidi
pek mükemmel ve latîf bir sûretde tecdîden ihyâ etmişdir.
Mûmâ-ileyh "el-Hâc Osmân Bey" bu mahallede bir dârü'l-hadîs ve kütübhâne ve çeşme
binâ ederek nâmını ibkâ etmişdir. Mûmâ-ileyhin hânesi ittisâlinde yanyana iki hamâm olup
"Alaca Hamâmı" demekle meşhûr olmuş ve 875 târîhine kadar "Alaca Yahyâ Bey bin Ya'kûb
Şâh Çelebi" tasarrufunda kalmışdır. Köprünün re's-i şimâlîsinde bulunan hamâm, Amasya
hükümdârı Şehinşâh-ı Selçûkî âsârından olduğu mukayyed ise de bu iki hamâma dâ'ir bir
sarâhat görülemedi.

165 "Ikdü'l-Cümân"da "Pervâne Mu'îneddîn Süleymân"ın hemşîresi zevci "Hüsâmeddîn Kabâve er-Rûmî" diye
mestûr olan zât budur.
115
127