Page 409 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 3

Eretna Bey'in gözdesi, Amasyalılar'ın medâr-ı iftihârı idi. Vezîr Amasyalı Hâce Ali Şâh ile
kazasker Amasyalı İmâdeddîn Ömer'in i'timâdlarını kazanmışdı.
Hacı Kutlu Şâh'ın zamânında Kastamonu emîri İbrâhim Bey 748'de vefâtıyla yerini
Süleyman Paşazâde Âdil Bey tutdu. Ankara beyi Devletşâh oğlu Melik Nâsıreddîn Bahtiyâr
Bey'di. Konya hükümdârı, Karaman oğlu Melik Bedreddîn Mahmûd bin Emîr Şemseddîn
Muhammed Bey'in vefâtıyla oğulları Yahşî Hân, Fahreddîn Karaman, Şemseddîn Muhammed
sırasıyla emîr oldukdan sonra Hayreddîn Halîl Bey bin Mahmûd idi. Lârende şehrinde ikâmet
ederdi. [41]
Elbistân emîri Dulkadir oğlu meşhûr Zeyneddîn Karaca Bey bin Alî Bey'di. Bozok
Türkmenler'i bunu tanırdı. Elbistân'da ikâmet, Mısır hükümdârına itâ'at ederdi. Divriği beyi
şehrî Çağrı oğlu Muhammed Bey ba'zen Eretna Hân'a ba'zen de Karaca Bey'e mütemâyil bir
sûretde beylik eylerdi. Mahdûmu İbrâhim Bey'di.
Ancak Eretna evlâdıyla Karaman Oğulları arasında musâheret olduğundan yek-diğerine
karşı hâtır-nüvâzâne münâsebete devâm ederlerdi. Karaman oğlu Halîl Bey bin Mahmûd'un
vefâtıyla takrîben 751 senesinde büyük mahdûmu Şücâ'eddîn Süleyman Bey Konya bilâdına
hükümdâr oldu. Kendisi Lârende şehrinde ikâmet edib birâderi Dâvud Bey'i Konya'ya vâlî
gönderdi.
Eretna Hân, Erzincân'da emâret eden Emîr Zahîreddîn Tayerten Bey'in kerîmesini,
birâderi Burak Bey'e almış, 749 senesinde Burak Bey'i Erzincân'a emîr ta'yîn etmişdi. Burak
Bey de müdebbir, şecî' bir zât idi. Eretna Hân, memâlikinin şark hudûdunu pek güzel muhâfaza
ediyordu.
Mısır hükûmeti tarafından Haleb vâlîsi meşhûr Emîr Seyfeddîn Beyboğa el-Kâsımî 485
752 senesi recebinde Mısır hükümdârı Melik Nâsır Hasan bin Muhammed bin Kalavun'un
hal'ıyla birâderi Melik Salâheddîn Sâlih'in Mısır tahtına iclâsından pek müte'essir olmuşdu. Bu
yüzden Türkmen beylerini ve hâssaten Eblestîn (Elbistân) beyi Dulkadir oğlu Emîr Zeyneddîn
Karaca, Hama beyi Ahmed es-Sâkî, [42] Trablusşâm beyi Beklemiş, Safed beyi Altanboğa
(Altun Boğa) Beyler'i dâ'ire-i ittifâkına alıp kıyâma hâzırlanıyordu.
Eretna Hân, tâm bu esnâda 753 senesi evâ'il-i muharreminde vefât etdi. 486 Eretna
Hân'ın vefâtı herkesi, her tarafı müte'essir etmişdi. Çünkü emsâli nâdir bulunur bir zât idi. Hattâ
Mısır ve Haleb müverrihleri bile izhâr-ı te'essür ederek mersiyeler yazmışlardı. Müverrih-i
meşhûr Salâhuddîn Safedî, "A'yânu'l-Asr"ında müşârün-ileyhin târîh-i vefâtını ve tercemesini
yazıp şu mersiyeyi de ilâve ediyor:

اندقف دق يذلا نيونلا لجلأ /ىدرلا لح مورلا ةكلممب

487 اندرأ لا امك انترأ انترأ /يتلا يلايللا فرصل ابتف

Sonra diyor: "Eretna Noyin, pek iyi bir adamdı. Mütedeyyin, zâhiren ve bâtınen ehl-i
İslâma pek mâ'ildi. Ne eğri, ne hâ'in değildi. Ehl-i ilmi pek severdi. Ulemâyı meclisine toplar,
onların mübâhesâtını dinlemekle zevk-yâb olurdu. Hâtunu da bu meclis arkasında ulemânın
münâkaşât-ı ilmiyyesini dinler, bunlardan büyük bir haz duyardı. Ehl-i İslâm, Eretna Noyin'den
iyilikden başka bir şey görmemişlerdi".
Eretna Hân, hakîkaten vefâtına acınacak ümerâdan idi. Gâyet âdil, fukarâ-perver,
müşfik, dîndâr, merhameti gâlibdi. Halkın kendisine "Köse Peygamber" dedikleri kadar vardı.

485 "Bibuga", "Beyboga" demekdir. Neslen Rûs olduğu münâsebetle buna "Bibuga Rûs" denmişdir. "Urus
Beyboga" demek olur. Şecâ'at ve fetâneti olmakla beraber müteharrik, harîs-i ikbâl idi. "A'yânu'l-Asr".
486 "Kitâbü's-Sülûk".
487 Yokluk çöktü Rum diyarına
Yitirdiğimiz Noyin yüzünden
Olmaz olsun o gecelerin tasarrufu ki
Gösterdi bize Eratna’yı hiç istemediğimiz şekilde (Ed.)
706
408