Page 411 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 3

üzerine Mısır hükümdârı Melik Sâlih, atabeyi Emîr Seyfeddîn Argun el-Kâmilî ile Mısır'dan
kalkıp Şâm üzerine gelmişdi.
Argun el-Kâmilî, Beyboğarus'u harben Şâm'dan çıkarıp Haleb'e doğru kaçan
Beyboğa'yı ta'kîb etdi. Melik Sâlih tarafından Haleb vâlîsi olup sür'atle Haleb'e geldi. Âsîleri
ahz ve istîsâle çalışdı. Ahmed es-Sâkî, Beklemiş, Altınboğa Beyler'i tutup cezâlarını verdi.
Beyboğarus, Elbistân'a firâr edib Karaca Bey'e ilticâ etmişdi.
Argun el-Kâmilî, Beyboga Rus'u Karaca Bey'den şiddetle taleb etdi. Karaca Bey,
kendisinin afv edileceğini ümîd ederek Beyboga'yı birinci talebde bağlayıp adamlarına terfîkan
Haleb'e gönderdi. Karaca Bey'in bu hareketi [46] Mısrîler'i fenâ kızdırdı. Çünkü iktidâr ve
şecâ'atiyle tanınmış olan Beyboğarus'un Haleb'de başı kesilip Mısır'a gönderilmişdi.
Melik Sâlih, Karaca Bey'i bi-eyyi-hâl ahz ederek Mısır'a irsâlini Argun'a emr etmiş,
ma'iyyetine bir fırka-i askeriyye ile ümerâdan Şeyhu, Tâz, Toktay Beyler'i me'mûr eylemişdi.
Argun el-Kâmilî, bu beylerle beraber Haleb'den kalkıp Elbistân üzerine yürüdü. Sivas vâlîsi
olan Hacı Kutlu Şâh'a da kendisine askeriyle mu'âvenet etmesini yazdı.
Hacı Kutlu Şâh, Sivas'dan kalkıp askeriyle Elbistân'a hareket etdi. Argun el-Kâmilî,
asâkir-i Mısriyye ile Elbistân'ı sardı. Karaca Bey her iki tarafdan sarıldığını görünce
Elbistân'dan kaçıp Kayseriyye yolunu tutdu. Muhammed Bey'e ilticâ ve dehâlet etmek istedi.
Salâheddîn Safedî, "A'yânu'l-Asr"ında Argun el-Kâmilî tercemesinde diyor ki: "Emîr
Seyfeddîn Argun el-Kâmilî, ma'iyyetinde Emîr İzzeddîn Toktay ed-Devâdâr olduğu hâlde
Haleb asâkiriyle İbni Dulkadir tarafına teveccüh edib Elbistân'a vardı. Şehri ve köyleri yakıp
harâb etdi. İbni Dulgadir kaçıp Kayseriyye'ye girdi. Muhammed Bey bin Eretna'ya dehâlet etdi.
Bunun üzerine Argun el-Kâmilî dönüp 754 senesi recebinin beşinci salı günü Haleb şehrine
girdi. Pek çok sıkıntı çekdi. Ba'zı yerlerde yaya yürüdüğü oldu".
Emîr İzzeddîn Toktay tercemesinde bu vak'ayı şöyle yazıyor: "Emîr İzzeddîn Toktay,
Şâm'dan dönüp Haleb'e geldi. Argun el-Kâmilî ma'iyyetinde askerle beraber bilâd-ı Rûm'a
teveccüh etdi. Kayseriyye'ye vardılar. [47] Nihâyet İbni Dulkadir'ı tutdu. İbni Dulkadir,
Nâsıreddîn Muhammed Bey bin Eretna'nın yanında idi. Asker, pek çok sıkıntılara ma'rûz
olduğu hâlde avdet edib Emîr İzzeddîn 754 senesi recebinin beşinci günü Dımışk'a geldi. Bu
haberi getirdi".
Emîr Zeyneddîn Karaca bin Dulkadir'in tercemesinde de yine bu hâdiseyi şöyle
anlatıyor: "İbni Dulkadir, asâkir-i Mısriyye'den kaçıp giderken Eblestin ve kurâsını yakıp harâb
etdi. Emîr Toktay, asâkiriyle ta'kîb edib Kayseriyye kurbunda bu tarafdan asâkir-i Mısriyye, o
tarafdan da İbni Eretna asâkiri İbni Dulkadir'i ihâta etdi. Rûm'da Moğol ümerâsından Kutlu
Şâh, Dulkadir Oğlu'nu tutup İbni Eretna'ya gönderdi.
Haleb vâlîsi Argun el-Kâmilî, Dulkadiroğlu'nu İbni Eretna'dan istedi. İbni Eretna
birtakım ta'vîkât ile göndermemek istiyordu. Nihâyet Argun'un taleb ve tehdîdine dayanamadı.
Dulkadiroğlu'nu bağlayıp göndermeye mecbûr oldu. İbni Dulkadir, 754 senesi şa'bânının on
ikinci günü Haleb'e geldi.
Emîr Argun el-Kâmilî, Dulkadiroğlu'nun bağlarını, zencirlerini çözmeyip artırdı. Haleb
kalesinde habs etdi. İbtidâ kılıncını kölesi Emîr Alâ'aeddîn Altanboga ile gönderip tutulduğunu
haber verdi. Mu'ahharan Dulkadiroğlu'nu bir bölük askere terfîk ederek Mısır'a gönderdi. İbni
Dulkadir bir müddet Mısır'da mahbûs kalıp sonunda ortasından ikiye biçildi. Gövdesi iki parça
olarak Bâb-ı Züveyle üzerine 754 senesi zilka'desinde asıldı".[48]
Görülüyor ki Kürt oğlu Kutlu Şâh, Eretna Hân oğlu Nâsıreddîn Muhammed Bey'in
askerine serdâr ve kumandân idi. Pederi ve kendisi Moğol devletinde emâret almış olduğundan
"Moğol ümerâsından" denmişdir. Zâten Arab müverrihleri Eretna'yı da Moğol ümerâsından
göstermekdedirler. Burada "Rûm" ta'bîri Sivas demekdir. Öteden beri Rûm Eyâleti, Sivas
vilâyeti demekdi.
Rûs Beyboğa, Mısır'a sultân olacağım hırsıyla kendisinin ve arkadaşlarının başlarını
yemekle kalmadı, Eretna ve Dulkadiroğulları arasına onulmaz bir intikâm yarası açdı. Bu iki

708
410