Page 419 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 3

El-Hâc Seyfeddîn Şâdgeldi Paşa
Hacı Kutlu Şâh'ın oğludur. "Kaynar Vak'ası"ndan sonra 763 senesi evâ'ilinde ikinci
def'a Amasya emîri oldu. Fakat pederinin vefâtından sonra Eretna Oğulları'na inkıyâd etmeyip
Amasya'da müstakilâne idâre-i hükûmet etdi. Amasya'da ufak bir emâret-i müstakille yaratdı.
Amasya'da bu emâret-i müstakilleye "Âl-i Kutlu Şâh Emâreti, Kürtler Hükûmeti,
Kutluzâdeler Beyliği" denirdi. Bu emâreti ilk def'a yaratan Hacı Kutlu Şâh idi. Fakat Amasya
emâret-i müstakillesini kuran Şâdgeldi Padişah oldu. Buna "Birinci Şâdgeldi" dendi.
Hacı Kutlu Şâh'ın üç oğlu meşhûr idi: Birincisi Şihâbeddîn Ahmed Şâh olup Konya
harbinde maktûl oldu. "Bayraklı Gâzi" demekle meşhûr idi. Mahdûmları Tuli, Şâdî Beylerdir.
Tuli Bey Mısır'a gidip Şâdî Bey Amasya'da kalmışdır.
İkinci mahdûmu Seyfeddîn Şâdgeldi Pâdişâh, üçüncüsü İmâdeddîn Süleyman Şâh'dır.
Bunun mahdûmu Kutlu Paşa ile Yâkût Paşa, Osmanlı vüzerâsındandır. Süleyman Şâh, "Kürtler
Çiftliği" demekle meşhûr olan ceddinin mevki'inde ikâmet ederdi. [69]
Şâdgeldi Paşa 497 , Niksâr emîri olan Sirâceddîn Muhammed Bey'i celb ederek kendisine
vezîr, Amasya kâdı'l-kudâtı Nizâmeddîn Mahmûd'u kazasker ittihâz etdi. Şerîk-i dersi olan
müderris-i meşhûr Cemâleddîn Muhammed Aksarâyî'yi Amasya kadısı yapdı. Nizâmeddîn
Abdülmelik Çelebi'yi makâmında bırakdı. Gümüşlüoğlu Hâce Sinâneddîn Yûsuf Çelebi'yi de
defterdâr yapdı.
Kutlu Şâhoğlu Ahmed Şâh'dan inhilâl eden Sivas emâretini Hâce Alî Şâhoğlu Tâceddîn
İbrâhim Bey istîlâ etdi. Çünkü Eretnazâde Muhammed Bey'in vezîri olan Hâce Alî Şâh, Hacı
Kutlu Şâh'ın vefâtıyla teferrüd ederek nüfûz-ı hükûmet kendisine münhasır olmuşdu.
Köprü ve Merzifon emâretinde Taşanoğlu Haydar Bey'e birâderi Umur Bey halef oldu.
Hâce Alî Şâh'ın birâderi Halîl Bey Kaynar Vak'ası'nda telef olduğundan oğulları Abdülmecîd,
Abdül'azîz Beyler Elvan Çelebi Tekkesi'ne gidip Elvânzâde Abdurrahmân Çelebi'ye
sığınmışlardı.
"Tanun Kazâsı" adıyla meşhûr olan şimdiki Mecidözü kazâsına Bayındıroğlu el-Hâc
Şemseddîn Muhammed Bey bin Saltık Bey hâkim olarak öteden beri Kürtoğulları'na münkâd
idi. Şâdgeldi Paşa'nın galebe etmesine yardım edenlerdendi. [70]
Ancak Osmâncık ve Çorumlu emîri Beyleroğlu Sârımeddîn Ahmed Bey bin Abdullah
Bey 498 , Kastamonu emîri Âdil Bey'e pek mâ'il olduğundan Hacı Şâdgeldi Paşa'ya boyun
eğmezdi. Kalesinin metânetine, Âdil Bey'in kuvvetine güveniyordu.
Hacı Şâdgeldi Paşa'nın evâ'il-i devrinde Amasya emâreti Amasya, Tokat, Canik
vilâyetleriyle bunların mülhakâtından ibâretdi. Yalnız Osmâncık, İskilib kazâlarıyla eskiden
"Çorumlu" demekle meşhûr olan şimdiki Çorum vilâyetinin bir kısmı Amasya emâretine tâbi'
değildi. Buraların hâkimi Ahmed Bey'di.
Hacı Şâdgeldi Paşa pek müdebbir ve siyâsî bir zât idi. Amasya'da meşâhîr-i a'yânı,
ulemâyı, hâssaten halkı tamâmiyle kendisine bend etmişdi. Ulemâ ve a'yânı meclisine da'vet
eder, onlarla müşâvere ederek idâre-i hükûmet eyler, ulemânın mübâhesâtını kemâl-i
ehemmiyetle dinlerdi.
Hacı Şâdgeldi Paşa gâyet sahî, afv ve keremi halka şâmildi. Meşâyihe hürmet ederdi.
Konya'da Ulu Ârif Çelebi'den feyz almış olan Amasya Mevlevî-hânesi şeyhi Mevlânâ

senesi cümâde'l-ûlâsı evâ'ilinde vakf ve tevliyetini Amasya'da müftü Nizâmeddîn Abdülmelik bin Ömer'e ve
evlâdına şart etmişdir. Kuyûd idâresinde mevcûd olan bu vakfiyesi bâlâsında "Alâ'eddîn Emîr Alî bin
el-merhûm Şücâ'eddîn Süleymân Beg bin Emîr Alî el-müştehir bi-Emîrzâde el-Halîfî" diye mestûrdur.
497 Şihâbeddîn Ahmed bin Arabşâh, "Acâ'ibü'l-Makdûr fî Nevâ'ib-i Timûr" adlı eserinde Şâdgeldi'ye "ve minhüm
Ceygeldi ve kâne nâ'ibe Amasya" kavliyle "Ceygeldi" dediği zann olunursa da Ceygeldi, Şâdgeldi hafîdi
Keygeldi Bey'dir.
498 Ahmed Bey hafîdi Muhammed Paşa bin Muzaffereddîn Mahmûd Çelebi vakfiyesinde böyle yazılıdır.
716
418