Page 422 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

kazâsının Arablı Köyü'nde ikâmet ediyordu. Arablı Köyü, bunun himmetiyle güzel bir kasaba
hâlini almışdı.
Hacı Şâdgeldi Paşa, Umur ve Zeynel Beyler'i Amasya'ya celb ve muhâkeme ederek her
ikisini barışdırdı. Bunları birbirine düşüren Samukoğlu Burak Bey bin Esen Bey'i bir müddet
merkezde alıkoydu. Sonra onu da mutayyiben i'âde etdi.
768 hudûdunda kazasker Pîr Nizâmeddîn Mahmûd Cürcânî vefât edib yerine Amasya
kadısı ve Dâru'l-İlm müderrisi Cemâleddîn Muhammed Aksarâyî [77] kazasker, kadı İmâdzâde
Mü'eyyideddîn Muhammed Çelebi de Amasya kadısı oldu.
Ankara'da mukîm olan emîr-i sâbık Halifetzâde Alâ'eddîn Alî Bey, bu sene Amasya'nın
Arguma (Suluova) nâhiyesindeki Öyük Cândâr ve Ercük çiftliklerini ceddi medresesi
mesâlihine Ankara'da vakf ederek Amasya müftüsü Nizâmeddîn Abdülmelik bin Ömer'i ve
evlâdını mütevellî nasb eyledi.
769 senesinde Hacı Şâdgeldi Paşa'nın amcası olan Turhal beyi Şerefeddîn Toganşâh ile
Amasya müftüsü Nizâmeddîn Abdülmelik Çelebi vefât etmişlerdir. Toganşâhoğlu Mübârekşâh
Turhal beyi ve fuzalâdan Atabegiyye müderrisi olan Mevlânâ İzzeddîn Muhammed Amâsî
Amasya müftüsü ve Divrikli Şeyh Uraloğlu Zeyneddîn Siyâvuş Çelebi de Halifet Gâzi
Medresesi'ne müderris oldu.
Hacı Şâdgeldi Paşa, fuzalâdan bir zât idi. Her tarafdan erbâb-ı fazl u kemâli Amasya'ya
celb ederek onlara büyük hürmetler, ri'âyetler eder; onların mübâhesât-ı ilmiyyesinden
zevk-yâb olurdu. Hacı Şâdgeldi Paşa'nın uluvv-i himmeti Amasya'yı bir dârü'l-fünûn hâline
koymuşdu.
Kazaskeri Mevlânâ Cemâleddîn Aksarâyî, şeyhu'l-islâmı Mevlânâ İzzeddîn Amâsî,
tabîb-i hâsı Mevlânâ Burhâneddîn ser-âmedân-ı fuzalâdandı. Bunlardan başka Mevlânâ
Muhyiddîn Yahyâ bin Armağân, Mevlânâ Musliheddîn Mûsâ bin Mahmûd Sivasî de kibâr-ı
ulemâdan idiler.
Hacı Şâdgeldi Paşa, Hâce Alî Şâhzâde el-Hâc Tâceddîn [78] İbrâhim Bey'in
hemşîresini 500 almış, bu sûretle Hacı İbrâhim Bey'in kendisine karşı muhabbet ve irtibâtını
kazanmış, muhâlefetinin önünü almışdı. Çünkü Hacı İbrâhim Bey'in nüfûzu pederinden aşağı
değildi.
Hacı İbrâhim Bey, Eretnazâdeler'den pederinin intikâmını almak için pederinin
asdikâsına mürâca'at etmişdi. Tokat emîri Süleyman Şâhoğlu Tâceddîn Ahmed Bey kendisine
mu'âvenet edeceğine söz vermişdi. Hacı Şâdgeldi Paşa zâten eniştesi olduğu münâsebetle
yardım edecekdi.
Eretnazâde İkinci Reşîdeddîn Eretna Bey güç hâl ile Sivas'ı alıp orada cülûs ve ikâmet
etmişdi. Hacı İbrâhim Bey, kendisine mu'în olan beylerin yardımlarıyla Eretna Bey'i harben
mağlûb edib Sivas'dan kaçırdı. Gâlibâne Sivas'a girip emîr oldu.
Nûr-ı Osmâniye Kütübhânesi'nde mevcûd olan "Kitâbü'l-Acâyib"de "ve Hacı İbrâhim
Eretna Bey'i kovup cülûsundan berü Sivas tahtına doksan üç yıldır" yazılıdır ki bu târîh kebîse
i'tibâriyle 769 senesini göstermekdedir. Bu sûretle Şâhzâde Hacı İbrâhim Bey'in Sivas emâreti,
eniştesi olan Amasya emîri Hacı Şâdgeldi Paşa'nın eser-i himmeti olmuş, Sivas da Hacı
Şâdgeldi'nin nüfûzu altına girmiş demekdi.
İkinci Eretna Bey, Hacı İbrâhim Bey'e mağlûb olarak firâr etdiği hâlde Kayseriyye'yi
kurtarmak emeliyle Karaman iline gâret-gerâne [79] girip Alâ'eddîn Bey'i tehdîd ediyor,
Kayseriyye'yi kendisine teslîm etdirmeye çalışıyordu.
770 senesi evâ'ilinde Amasya Mevlevî-hânesi şeyhi olan kibâr-ı fuzalâdan ve üdebâdan
Şeyh Hüsâmeddîn Hüseyin Çelebi vefât etdi. Yerine Zileli Şeyh Nusretzâde eş-Şeyh
Cemâleddîn Ahmed Çelebi Amasya Mevlevî-hânesi şeyhi oldu. "Bezm ü Rezm"de "Püser-i
Nusret" denilen zât, işte bu Cemâleddîn Ahmed Dede Efendi'dir.

500 Hacı Şâdgeldi Paşa, Hacı İbrâhim Bey'in eniştesi olduğu Bezm ü Rezm'de yazılıdır.
719
421