Page 458 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Kara Devletşâh'ın ma'iyyetinde o zamâna göre pek mühim kuvvet vardı. Şehzâdenin
beş yüz süvârisine karşı kuvveti on bin süvârîden ziyâde idi. Hacı Bey'in birâderi Abdullah Bey
Hakala'da, Hacı Bey de Merzifon'da ikâmet ediyorlardı. Abdullah Beyzâde Hasan Bey de akıl
ve tedbîrde amcasından aşağı değildi. Bununla beraber gâyet cesûr idi.
Bunlar Şehzâde Mehmed'in Osmâncık’a geldiğini haber aldıkları anda şehzâdeyi
tertîbâtdan haberdâr etdiler. Kara Devletşâh'ı ve ma'iyyetini tertîb edilen ziyâfetde sarhoş
etdikleri bir zamânda Çelebi Sultân'ın kuvvetleri basdırıp kendisini öldürdüler. Süvârîlerini
dağıtdılar.
Amasyalılar, Hakala önlerine gelip şehzâdeyi istikbâl etdiler. [172] Amasya boğazının
önünde tertîb edilen ziyâfetde Amasya müftüsü Gümüşlüzâde Abdurrahmân Çelebi, Amasya
meclisinde tekarrür eden şerâ'iti Çelebi Sultân'a arz ve teblîğ, Çelebi Sultân da
ma'a'l-memnûniyye bu şerâ'iti kabûl etmişdi.
İdrîs Paşa, "Târîh-i Osmânî"sinde 547 diyor ki: "Şehzâde Çelebi Sultân Mehmed,
Amasya boğazının önüne geldikde Amasya a'yânı istikbâl ederek ayş u işretden tevbe etmesini;
bu teklîflerini kabûl etdiği takdîrde uğrunda her türlü fedâkârlığı kabûl edeceklerini arz etdiler.
Çelebi Sultân Mehmed, bu teklîfden fevkalâde memnûn oldu. Atından aşağı inip âbdest
aldı. İki rek'at namâz edâsından sonra müftî-i memleket ve a'yân huzûrunda her türlü
menâhîden tevbe edib bu kadar fedâkâr zevâta nâ'il olduğundan dolayı Cenâb-ı Hakk'a hamd ü
senâ ederek Amasya'ya girdi".

Çelebi Sultân Mehmed Hân
Osmanlı imparatorluğunun beşinci pâdişâhı olan Sultân Mehmed, Yıldırım Hân'ın
şehzâdesidir. 805 senesi ilkbahârı olan şevvâl ayında Kara Devletşâh'ı perîşân edib Amasya'ya
geldi. Müstakillen Amasya emîri oldu.
"Kitâbü'l-İnbâ"da mezkûr olduğu üzere Gömlüoğlu Alî Paşa Çelebi Sultân'ın lalası,
vezîri, cümletü'l-mülkü olup Yâkût Paşa [173] beylerbeyi ve Amasya muhâfızı, fazl ve
dirâyetiyle kendisini beğendiren Gümüş kadısı el-Hâc Halîl Efendi nişâncı, Gümüşlüzâde Hâce
Celâl Çelebi defterdâr oldu.
Amasya ulemâsından Niğdelizâde Sofî Bâyezîd Çelebi sûret-i zâhirede mu'allim-i
sultânî, hakîkat-i hâlde müsteşâr-ı saltanat olmuşdu. Sofî-i müşârün-ileyh Amasya'nın kutb-ı
idâresi, medâr-ı sa'âdeti sayılırdı. Amasya hey'et-i ilmiyyesiyle Çelebi Sultân nâmına bu zât
temâs ediyor, Çelebi Sultân bile aralıkda meclis-i ulemâya geliyordu.
Amasya emîr-i sâbıkı Şâdgeldi Bey'e tesliye olmak üzere hemşîresi ve Devâtdâr Ahmed
Paşa'nın en küçük kerîmesi Şehzâde Hâtun, henüz on yedi yaşına giren Çelebi Sultân Mehmed'e
tezvîc edildi.
Amasya emâreti, Çelebi Sultân'ın vürûduyla Amasya, Sivas, Tokat, Çorum, Canik,
Karahisâr-ı Şarkî, Ankara vilâyetlerinden müteşekkil bir dâ'ire-i cesîmeden ibâret olup
merkez-i saltanat Amasya şehri idi.
Çelebi Sultân'ın en büyük birâderi Süleyman Bey Edirne'de ikâmet edib Rûmeli
hükümdârı, diğer birâderi Îsâ Bey de Bursa'da ikâmet edib Bursa havâlîsine hükümdâr
olmuşdu.
Kezâlik Karamânîler, Timur'un fermânıyla Konya'da i'âde-i ikbâl ederek Karamânzâde
Mehmed Bey emîr olmuş, diğer eski beyler de emâretlerine ermişlerdi. Bu sûretle Osmanlı
Türkler'inin te'sîs etmeye çalışdıkları vahdet-i milliye Timur'un darbesiyle perîşân olmuşdu.
Haleb'e firâr eden Hânkâh-ı Mes'ûdî şeyhi Şihâbeddîn Ahmed Çelebi [174] yerine
fuzalâ-yı meşâyihden İmâdeddîn Ömer el-Fızzavî, ya'nî Gümüşlü Ömer Çelebi Hânkâh-ı
Mes'ûdî şeyhi olup Atabeyiyye müderrisi iken Kudüs'e firâr eden Şemseddîn Ahmed Çelebi
yerine de Tâceddîn İsrâfil el-Lâdikî müderris oldu.

547 Bu târîh, Bâyezîd Kütübhâne-i umûmiyyesinde mevcûddur.
755
457