Page 453 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 3

Şehzâdenin vürûdundan biraz sonra zâten hasta olan Amasya kadısı Muslihzâde
Abdurrahmân Çelebi vefât edib yerine kibâr-ı ulemâdan İzzeddîn Hasan Çelebi bin Muhammed
Çelebi Amasya kadısı oldu. Amasya'da ilk sekbânbaşı nâmına yeniçeri serdârı Kabûlî Ağa
demekle meşhûr bir zât görüldü.
Kutlu Paşa'nın birâderi olan Yâkût Paşa, şehzâde Çelebi Sultân ile beraber Bursa'dan
gelmişdi. Yahşî Beyzâde Bâyezîd, Taşanzâde [158] Ahmed, Hacı Beyzâde Kâsım, Osmân
Paşazâde Hasan Beyler şehzâde-i müşârün-ileyhin ma'iyyeti ümerâsından ma'dûd idiler.
Amasya'da büyük bir şöhreti hâ'iz olan Şeyh Şihâbeddîn Şâdî Çelebi Amasya'dan
kaldırılıp el-yevm "Şeyh Şâdî Köyü" denilen çiftliğine gönderildi. Bu zât, Hacı Bayrâm Velî
şeyhi idi. Tokatî Şeyh Abdulmennân bin Alî mahdûmu bir pîr-i muhteremdi.
Müverrih-i meşhûr Ahmed bin Arabşâh, "Acâ'ibü'l-Makdûr Fî Nevâ'ibi Timûr" adlı
eserinde Sivas'a vâlî nasb edilen şehzâdenin Mustafa Bey olmayıp Emîr Süleyman Bey
olduğunu yazıyor ve diyor ki:
"Sultân Bâyezîd ibni Osmân, Sivas'a ekber evlâdı olan Emîr Süleyman'ı nasb edib
ma'iyyetine kibâr-ı ümerâdan Ya'kûb bin İdrîs, Evranis (Evranos) Hamza bin Cebbâre, Koç
Alî, Mustafa bin Devâtdâr Beyler'i 541 beyleri terfîk etdi".
Şehzâde Çelebi Sultân Mehmed'in Amasya'ya geldiği zamân Merzifon ve Gümüş emîri
Abâdoğlu Hacı Mehmed Bey, Lâdik emîri Yenibeyzâde Mes'ûd Bey, Mecidözü emîri
Abdülmecîd Bey, Köprü emîri Taşanoğlu Alî Bey, Zeytûn emîri Araboğlu Zekeriyyâ Bey ve
Osmâncık emîri Beyleroğlu Mahmûd Bey'di.
Şehzâde Çelebi Mehmed, 788 senesinde doğmuş olup Amasya'ya [159] geldiği zamân
on üç yaşında bir genç idi. Lalası Alî Paşa gâyet şecî' ve müdebbir bir zât idi. Bundan evvelki
lalası Yâkût Paşa da meşâhîr-i şüc'ândan idi. Alî Paşa müdebbir-i memleket, Yâkût Paşa
muhâfız-ı vilâyet sayılırdı. Şehzâdenin mu'allimi Niğdelioğlu Sofî İmâdeddîn Bâyezîd Çelebi
idi.
Şehzâde Mehmed'in Amasya'ya vürûdu, Amasya vilâyetinde Kutlu Şâh sülâlesinin
hükûmet ve emâretine hitâm verildiğini i'lân etmişdi. Elli dört yıldan beri devâm eden bir
emâretin hitâmı, Amasya'da Osmanlı hânedânı lehine bir te'sîr uyandırmışdı.
Bu hânedânı Amasya'da en ziyâde müdâfa'a edenler Gümüşlüzâde, Sunkurzâde,
Torumtayzâde, Halifetzâdeler'di. Amasya'nın en eski, en zî-nüfûz hânedânları da bunlardı.
Kutlu Şâh sülâlesine tarafdâr olanlar da vardı. Şeyh Şâdî Çelebi bunlardandı. 542
802 senesinde Zeytûn emîri Zekeriyyâ Bey, pederinin Arablı kasabasında binâ eylediği
câmi-i şerîf ve mektebini müceddeden i'mâr edib bunların mesâlihine emlâkini vakf etdi.
Zeytûn kadısı Fahreddîn Muhammed Çelebi bin Ahmed tarafından vakfiyesi tanzîm edildi.
Şehzâde Çelebi Sultân Mehmed, Amasya'da bütün beyzâdeleri ma'iyyetine kabûl edib
onları taltîf ederek bunlar dolayısıyla halkı kendisine ısındırmakda idi. [160]
Karamânîler'in ve Kadı Burhân'ın ortadan kalkmasıyla meydânı boş bulan Dulkadiroğlu
Süli Bey, şehzâde Mustafa Bey'in ma'iyyeti tarafından 802 senesinde tutulup Amasya'ya irsâl
edilmişdi. Suli Bey, Amasya'da bir müddet ikâmet edib sonra afv edilerek vatanına gitdi.
Bu sene Amasya'da ikâmete me'mûr olan sâbık Konya kadısı Hüsâmzâde Pîr İzzeddîn
Hasan Çelebi vefât edib Halifet Gâzi türbesi karşısında Kadılar Türbesi'ne defn edildi. 543

541 Burada Ya'kûb bin İdrîs Yazarlıoğlu demekle meşhûr olan Ya'kûb Paşa'dır. Vakfiyesinde "Ya'kûb Paşa bin
İdrîs" yazılıdır. Koç Alî Bey, Devâtdâr Ahmed Paşazâde olup Mustafâ Bey'in birâderidir.
542 Amasya'da Hacı Şâdgeldi evlâdı âsârına â'id kitâbelerin, kabirlerin, mahkûkâtın hattâ vakfiyelerin ziyâ'ı da bu
zamânın düşünceleri mahsûlüdür denebilir.
543 Bu zâtın kabri türbenin tâm önünde olup siyâh mermerden yapılmışdır. Yan tarafında Konya kadısı olduğu,
elli dört yaşında vefât etdiği yazılıdır. İsmâ'il Hakkı Bey birâderimiz bunları okuyamamış, "sinnuhû erba'a ve
hamsîn" cümlesini de yıl zann etmişdir.
750
452