Page 449 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 3

Bundan dolayı Kadı Burhân, Kayseriyye'yi istîlâ etmeye azm etdi. Kayseriyye vâlîsi
olan Cüneyd Bey de hayrete düşdü. Çünkü Eretna Hân oğullarından Ca'fer Beyzâde İnehân
Bey, İkinci Eretnazâde Abdullah Bey, Horoz Alî Beyzâde Muhammed Bey vardı.
Bunlardan Muhammed Bey, Amasya beylerbeyi Devâtdar Ahmed Paşa'nın dâmâdı idi.
Cüneyd Bey İnehân Bey'i, ba'zıları da Abdullah Bey'i iltizâm ediyorlardı. [147] Kadı Burhân
da Abdullah Bey'i iltizâm ederek Kayseriyye'yi istîlâ etmek istiyordu.
Kadı Burhân, bu uğurda mükerreren harb etdi. Kayseriyye havâlîsine gidip gâretler,
Cüneyd Bey'le ve Kayseriyyeliler'le muhârebeler etdi. Müslümânları kırıp geçirdi. Sonunda
kanlı maksadına erdi. Hemşîrezâdesi Şeyh Mü'eyyed Bey'i Kayseriyye emâretine nasb ederek
dâ'ire-i nüfûz ve emâretini genişletdi. Fakat kendisine karşı duran Kayseriyye eşrâf ve
ulemâsından çokları firâra mecbûr oldu. Eretna Oğulları'ndan İnehân ve Abdullah Beyler
Amasya'ya geldi.
Kosova meydânında Osmanlı tahtına cülûs eden Birinci Sultân Bâyezîd'e karşı Bursa
muhâfızı olan birâderi Sultân İbrâhim Bursa'da i'lân-ı saltanat etmiş, lalası "Karışdıran"
demekle meşhûr olan Süleyman Paşa'yı vezîr ve serdâr yapmış, bu sebebden Süleyman Paşa'ya
"Karışdıran" denmişdi. 536
Candârlı Hayreddîn Halîl Paşa'nın yerine vezîr olan sudûr-ı ulemâdan Kemâleddîn
Mehmed Paşa ulemâ arasında "Müştemil" demekle meşhûr ve müdebbir bir adamdı. Birinci
Sultân Bâyezîd, tahta cülûs ederken birâderi Ya'kûb Bey'i ansızın öldürtmüş, taht-ı saltanatı
rekâbetden ve halkı teşettütden kurtarmışdı.
Bezm ü Rezm'in yazdığına göre Kosova'da Hünkâr Gâzi'nin şehâdeti, [148] gûyâ
Yıldırım Sultân'ın peder ve birâderini öldürüp tahta çıkdığı sûretinde - gâlibâ şehzâde İbrâhim
Bey tarafından - işâ'a edilmişdi.
Bundan dolayı Aydın, Candâr, Saruhân, Karaman, Germiyân, Menteşe Oğulları
müttefikan kıyâm ederek Bursa'da i'lân-ı saltanat eden İbrâhim Bey'e mu'în olmuşlardı. Her
hâlde Bursa ve Anadolu ahvâli şâyân-ı dikkatdi.
Bunları haber alan, insâf ve mürüvvetden dem vuran Kadı Burhân, yine canlandı. Bezm
ü Rezm'in kayd u tafsîline göre Kayseriyye'den avdet etdikde Tokat emîri Şeyh Necîb Bey'i
Amasya beylerbeyi Ahmed Paşa nezdine elçi gönderdi. Paşa'nın kızlarından birini kendisine
istiyordu.
Emîr Şeyh Necîb, Ahmed Paşa'nın eniştesi idi. Kadı Burhân'ın bu talebi Amasya
emîrine tahsîl-i karâbetle hulûl ederek Amasya vilâyetini istîlâ etmekdi. Ahmed Paşa bu teklîfe
muttali' olduğu anda Şeyh Necîb'i bağladıp habs etdi. Getirdiği tuhaf u hedâyâ ve emvâlini zabt
edib kendisini Sultân Bâyezîd'in nezdine gönderecekdi (791).
Amasya kadısı İmâdeddîn Yûsuf Çelebi, Ahmed Paşa'nın elçiye bu mu'âmelesini ağır
gördüğünden i'tirâz etmişdi. Kadı azl olunup yerine meşâhîr-i fuzalâ ve hattâtînden Muslihzâde
Celâleddîn Abdurrahmân Çelebi Amasya kadısı oldu. Bu esnâda Hoylu Hüsâmeddîn Hasan
Çelebi Amasya müftüsü idi.
Kadı Burhân, buna muttali' oldukda tedârikâtını görüp Tokat üzerine hareket ve Amasya
havâlîsini gâret etmeye başladı. Tedrîcen Amasya'ya yanaşıyordu. Amasya beylerbeyi Ahmed
Paşa, ma'iyyet-i askeriyyesiyle Amasya'dan [149] çıkıp Kadı Burhân'ı karşıladı. Harben def'
etdi.
Yıldırım Sultân Bâyezîd, vezîri Muhammed Paşa'yı Edirne muhâfızı bırakıp ibtidâ
Bursa üzerine yürüdü. Birâderi İbrâhim Bey'le Karışdıran Süleyman Paşa'yı bir hamlede
perîşân edib her ikisini de ifnâ etdi. Ba'dehû müttefik beyler üzerine yürüdü.
Müttefik beylerden Karaman ve Candâr Oğulları'ndan mâ-adâsı isti'fâ-yı kusûr ederek
arz-ı inkıyâd etmişlerdi. Bunları yatışdıran Yıldırım Bâyezîd, Konya üzerine gitdi.

536 Türkiye Târîhi'nde aslâ yazılmamış olan bu hâdise, tetebbu'âtım esnâsında o zamânlarda yazılmış olan bir
eserde görüldü.
746
448