Page 479 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 3

lalası ve muhâfız-ı vilâyet olarak Amasya'dan gitdiler. Şehzâde Sultân Korkud bu sene doğdu.
Amasyalı İshâk Paşa vezîr-i a'zam oldu.
875 senesinde İran hükümdârı Uzun Hasan Şâh, Tokat sancağı beyi Şarabdâr Hamza
Bey'i aldadıp Tokat'a hücûm etdi. Sivas ve Tokat havâlîsini gâret etdirdi. Bundan müte'essiren
Amasya'da şehzâdenin vezîri Kemâl Paşa vefât etdi.
Bu vak'alar Sultân Fâtih'e arz olundukda fevkalâde hiddet etdi. [228] Şehzâdenin
nişâncısı olan Halîl Paşazâde İbrâhim Paşa lalası oldu. Yörgüç Paşazâde Süleyman Paşa
muhâfız-ı vilâyet olarak Amasya'ya geldi. Amasya şu'arâsından Tâcî Bey nişâncı oldu. Yavuz
Sultân Selim bu sene doğdu.
876 senesinde Uzun Hasan Şâh'a karşı tedârikât-ı harbiyye başladı. Tokat ve Sivas
kadılarının ahvâlini teftîşe Konya kadısı Musliheddîn Çelebi me'mûr oldu. Bu esnâlarda
Amasya kadısına Tokâdî Yûsuf Çelebizâde Muhyiddîn Mehmed Efendi niyâbet ediyordu.
877 senesinde Amasya defterdârı Sa'deddîn Çelebi vefât edib yerine Amasya a'yânından
Hacı Bey demekle meşhûr Hacı Nevrûz Bey defterdâr oldu. Vezîr-i a'zam Amasyalı İshâk Paşa
bin İbrâhim Bey azl olunup yerine Sarı İshâk Paşa bin Abdullah vezîr-i a'zam oldu.
878 senesinde Sultân Fâtih Mehmed, ordu-yı hümâyûn ile Anadolu'ya geçdi.
Kastamonu vâlîsi şehzâde Sultân Mustafa, Amasya vâlîsi şehzâde Sultân Bâyezîd ma'iyyet-i
askeriyyeleriyle hareket edib Kazova'da pederleriyle birleşdiler.
Sene-i mezbûrede Sultân Fâtih, Uzun Hasan Şâh'ı mağlûb, ordusunu perîşân,
erkânından hayli kimseleri esîr ederek 878 senesi cemâziyelûlâsı evâsıtında Amasya'ya geldi.
Berâber getirdiği üserâdan ve Timur Hân evlâdından Mîrzâ Mehmed Bâkır, Mîrzâ Zeynel,
Mîrzâ Muzaffer Hânlar Kal’a-i Bâlâ zindânına kondu.
Üserâ içinde Amasya'dan gidip Uzun Şâh'a tekarrüb ederek mevki'-i [229] vezâretini
ihrâz eden evlâd-ı Rufâ'iyye'den Seyyid Hân demekle meşhûr Seyyid Abdullah Hân da vardı.
Siyâdetine ve pederi Seyyid Nûreddîn Hamza Çelebi'ye hürmet-i mahsûsa olarak afv edildi.
Sultân Fâtih'in Amasya'ya vürûdunda Lala İbrâhim Paşa ma'zûl olup ordu-yı hümâyûn
defterdârı olan Fenârîzâde Şemseddîn Ahmed Çelebi lala, Hızır Paşazâde Mahmûd Paşa vezîr
ve şehzâdeye musâhib oldu.
Bu muhârebede vefât eden Amasya ümerâsından el-Hâc Hamza Bey, giderken emlâkini
mahallesinde yapdırdığı mescid ve mektebi mesâlihine vakf etmişdi. Oğulları Ahmed, Kâsım,
Mahmûd Çelebiler vakfiyesini bu sene tanzîm etdirdiler.
Sultân Fâtih Amasya'da bir ay kaldı. Sene-i mezbûr cumadelâhiresinde Amasya'dan
kalkıp İstanbul'a gitdi. Bu senenin evâhirinde Amasya'nın kutbu sayılan Halvetiyye şeyhi Pîr
Zekeriyyâ-yı Halvetî vefât edib şeyhinin yanına defn edildi. Yerine Kadızâde Pîr Abdurrahmân
Hüsâmî Çelebi geçdi.
879 senesinde Sivas kadısı Mevlânâ Halîmî Lütfullâh Çelebi, Amasya vâlîsi şehzâdenin
erkânı si'âyesiyle azl edilip Tokat'a getirilmiş, burada üç ay kadar habs edilerek ta'zîb ve
mu'ahharan teftîş olunarak berâ'eti zuhûr etmekle ıtlâk edilmişdir.
Halîmî Çelebi, bundan fevkalâde müte'essir olup Arabî bir kasîde-i belîğa tanzîm ve
rumûz ile ahvâlini Sultân Fâtih'e arz eden beyitleri [230] yegân yegân şerh ve tahlîl, şehzâde
Sultân Bâyezîd'in etrâfını alan ve kendisine garazkârlık edenleri tasrîh etmiş, şehzâdeyi ayş u
nûşa alışdıran bunlar olduğunu anlatmışdır.
880 senesinde Amasyalı Halîmî Lütfullâh Çelebi İstanbul'a gitdi. Amasya'da şehzâde
Sultân Mahmûd doğdu. 881'de Halîmî Çelebi kasîde-i ma'lûmesini 574 Sultân Fâtih'e takdîm ve
tazallüm-i hâl etdi. Bu sene Amasya'nın kutbu sayılan eş-Şeyh Muhyiddîn Mehmed bin
Mahmûd el-Akdâğî vefât etdi. Mahdûmları Bedreddîn Mahmûd, Hüsâmeddîn Hüseyin,
Kemâleddîn Ahmed Efendiler kaldı.

574 Halîmî Efendi'nin bu kasîdesi ve şerhi nüsha-i yegâne olarak Fâtih Kütübhânesi'nde bulunabildi.
776
478