Page 483 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 3

Molla Câmî Hemşîrezâdesi denilen üdebâdan Ahmed Çelebi bin Kutbeddîn [239] Câmî nişâncı
oldu. Buna "Kutbî-i Câmî" denirdi.
Yine bu vak'a üzerine Amasya'da olan şehzâdelerden Sultân Selîm Trabzon eyâletine,
Sultân Şehinşâh Karaman, Sultân Alemşâh Menteşe, Sultân Korkud Saruhan vilâyetlerine vâlî
olarak gönderildiler. Sultân Ahmed Amasya'da yalnız kaldı.
Bu vak'a-i hâ'ileden az evvel şehzâde Sultân Ahmed'in lalası vezîr Mehmed Paşa emlâk
ve akârâtını yapdırdığı hayrâtına vakf etmişdi. Vakfiyesini tescîl ve tanzîm eden Amasya kadısı
Muslihzâde Fâzıl Mehmed Çelebi'dir.
Bu Mehmed Çelebi hıtân vak'asında hastalandığından 896 senesi evâhirinde vefât edib
yerine nâibi olan Muhyiddîn Mehmed Efendi Amasya kadısı oldu. Amasya mahkemesi kâtibi
Hacı Enbiyâoğlu Pîr Ahmed Çelebi kadı olduğundan yerine Cemâloğlu Pîr Mehmed Çelebi
kâtib oldu. 577
897 senesinde Amasya'da müftü ve müderris-i Sultâniyye olan es-Seyyid Abdullah
Efendi vefât eylediğinden yerine İstanbul'dan Germiyânî Kâsım İzârî Efendi geldi. 898
senesinde müftü Kâsım İzârî Efendi, şehzâdenin ba'zı lâ'ubâliyâne harekâtına ta'rîz
eylediğinden şehzâdeyi gücendirmişdi. Müftî-i sâbık Alî Efendi, amcası Cemâleddîn Mehmed
Çelebi halîfeyi [240] ziyâret kasdıyla Amasya'ya gelmiş olduğundan sâniyen 900 senesinde
Amasya müftüsü ve Sultâniyye müderrisi oldu. Kâsım İzârî Efendi de İstanbul'a gitdi.
901 senesinde Safeviyye hulefâsından meşhûr Şâh İsmâ'îl tarafdârı olan Mardinli
Nûreddîn Alî Mısır'dan Amasya'ya geldi. Çünkü İran hükümdârı Rüstem Hân, Şâh İsmâ'il'e
tarafdârlık etdiğinden bunu öldürecekdi. Bu niyyeti hisseden Nûreddîn Alî 899 senesinde
Mısır'a kaçdı. Melik Eşref Kayıtbay'ın vefâtıyla Amasya'ya ilticâ etdi. 578
902 senesi şa'bânında İran ve Irak hükümdârı Rüstem Hân'ın vefâtını işiden Nûreddîn
Alî, Amasya'da hayli adamları teşeyyu' ve Şâh İsmâ'îl Safevî tarafına zehirledikden sonra gitdi.
Mu'allim-i sultânî Pîr İmâmoğlu Şerefeddîn Ya'kûb Çelebi vefât edib Yörgüç Paşa mezârlığına
defn edildi. Yerine "Molla Bezen" demekle meşhûr olan Bedreddîn Mahmûd Çelebi mu'allim-
i sultânî oldu.
903 senesinde vâki' tâ'ûnun def'i için Amasya'da Hâce Sultân Zâviyesi şeyhi olan
Cemâleddîn Mehmed Çelebi Halîfe Hicâz'a gönderildi. Yeğeni olan müftü Alî Çelebi de
Hicâz'a beraber gitmişdi. Yerine Amasya'da üstâzü'l-küll sayılan Mevlânâ Fâzıl Abdî Efendi
Amasya müftüsü ve Sultâniyye müderrisi oldu.
903 senesi ramazânında kutbu'l-aktâb sayılan Gümüşlüzâde [241] Pîr Abdurrahmân
Hüsâmî Çelebi vefât edib Ya'kûb Paşa Zâviyesi hücresine defn edildi. Mekke-i Mükerreme'de
Cemâleddîn Mehmed Çelebi Halîfe de vefât edib yerine yeğeni Muhyiddîn Mehmed Çelebi
Hâce Sultân Zâviyesi şeyhi oldu.
Amasyalılardan şeyhü'l-islâm Efdalzâde Hamîdeddîn Efendi İstanbul'da vefât edib
yerine diğer Amasyalı Cemâloğlu Alâ'eddîn Alî Efendi şeyhü'l-islâm oldu. Pîr Abdurrahmân
Çelebi yerine dâmâdı diğer Gümüşlüzâde Pîr Muhyiddîn Mehmed Çelebi şeyh-i zâviye-i Pîr
İlyâs oldu.
Müftü Abdî Efendi, uhdesinde olan evkâf-ı sultâniyye tevliyetinden ferâgat edib yerine
meşhûr Âfitâbî Abdurrahmân Çelebi evkâf-ı sultâniyye mütevellîsi oldu. Amasya şu'arâsından
Çeşmî Ahmed Çelebi ile Mihrî Hâtun iştihâr ediyordu.
Büyük Ağa müderrisi Tâceddîn İbrâhim Efendi de bu sene vefât edib yerine "Bursalı
Deli Birâder" demekle meşhûr Mehmed Çelebi bin Durmuş 579 Akşehir'den gelip Büyük
Hüseyin Ağa Medresesi müderrisi oldu. Fakat pek titiz bir müderrisdi.

577 Pîr Mehmed Çelebi, sadr-ı esbak Pîr Mehmed Paşa'dır. Selefi olan Pîr Ahmed Çelebi oğullarını sadâretinde
kayırmışdır.
578 Bu Nûreddîn Alî aşağılarda görülecek olan meşhûr Şahkulu Hân'dır.
579 Şakâyık'da Deli Birâder Efendi'nin adı yokdur, şöhreti vardır. Bunun adını Beşiktaş'da câmi' ve medresesi olan
Sinan Paşa vakfiyesinde bulabildim.
780
482