Page 582 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Saferin evâhirinde Serdâr-ı Esbak Ya’kûb Ağa Köprülü Paşa’nın mazhar-ı lutfu olup afv
u ıtlâk edilerek kale zindanından çıktı. Rebîülevvelin yirmisinde Köprülü Paşa’nın
asdıkâsından Amasyalı Mumcuzâde es-Seyyid [124] Ahmed Ağa İstanbul’dan gelip fermân ile
şehir kethüdâsı ve Ya’kûb Ağa da yeniçeri serdârı oldu.
Köprülü Mehmed Paşa, Şam Eyâletini Lâdikli Tayyar Paşazâde Ahmed Paşa’ya, Halep
Eyâletini Abaza Hasan Paşa’ya, Rakka Eyâletini Tayyar Paşazâde Mustafa Paşa’ya, Ankara
Eyâletini Can Mirzâ Paşa’ya tevcîh ederek Macaristan Seferi’ne davet etmişdi.
Abaza Hasan Paşa, öteden beri Köprülü Paşa’nın rakîbi idi. Kendisini sefere davet
etmesinden maksadı orduya dâhil olduğu gün öldürmek zannederdi. Bu yüzden davete icabet
imkânını göremiyor, isyan için kendisine muîn arıyordu.
Hususuyla Köprülü Mehmed Paşa’nın Boğaz Muhârebesi’nde gösterdiği metânet ve
şiddeti Abaza Hasan gibi mazileri malum ricâli ve pek çok sipâhi müteneffizlerini fena halde
korkutmuşdu. Bunlar da icâbet etmemişlerdi.
Cumâdelûlânın sekizinci günü Evkâf-ı Sultâniyye Mütevellisi Halil Paşa sâniyen Ankara
beylerbeyi olup Köprülü Yûsuf Ağazâde Mustafa Ağa Sultân Bâyezîd evkâfı mütevellisi olarak
Köprü’den geldi. Kethüdâ-yı sadr-ı âlî Kayın Mehmed Ağa’nın birâderi idi.
Recebde Amasya Mütesellimi Rıdvan Ağa, şikâyet edilen ba’zı ahvâlinden dolayı
azledilip Kadızâde Musli Ağa Amasya mütesellimi oldu. Çünkü Rıdvan Ağa, Köprülü Paşa
aleyhdârı idi.
Recebin on altısında kapıcılar kethüdâsı Köprülü Ramazân Çavuşzâde Kadri Ağa Silistre
beylerbeyi olup ramazânın on dördünde [125] Amasya Müftüsü Fâzıl Hızır Efendi azl ve
Sivas’a ihdâr olunup yerine meşâhir-i fuzalâdan Yeğen Osmân Efendizâde el-Hâc Mehmed
Efendi Amasya müftüsü oldu.
Ramazânın yirmi altıncı günü Sadr-ı a’zam Köprülü Mehmed Paşa, Erdel Harbine serdâr
olup, Edirne’den hareket etdi. Lâkin Abaza Hasan Paşa, Konya’da ictimâ eden ümerâ ve
sipâhileri kendisine uydurdu. Köprülü Mehmed Paşa azledilmedikçe sefere gidemeyeceklerini
bildirdi.
Şevvâlde Sivas’a giden Hızır Efendi’nin hakkındaki şikâyetler tetkîk edilerek berâet
zimmeti zâhir olduğundan mutayyiben Amasya’ya avdet etdi. Şehir kethüdâsı Mumcuoğlu
Seyyid Ahmed Ağa merci-i küll oldu.
Köprülü Mehmed Paşa’nın hasm-ı bî-emânı olan Hamamcıoğlu Mahmûd Ağa Abaza
Hasan Paşa’nın damâdı ve Halep mütesellimi idi. Köprü, Amasya ve sâir yerlerde Köprülü
Paşa’nın muârızları koşup Abaza Hasan Paşa’nın ordugâhına gitmişlerdi.
Abaza Hasan Paşa, gemi azıya alıp isyan ederek Köprülü Mehmed Paşa’nın azlini ve
Tayyarzâde Ahmed Paşa’nın sadrâzam nasb edilmesini anîfâne talep etdi. Tarafından livâlara,
eyâletlere beyler nasb etdiği esnada Amasya sancağını ordusunda ser-çeşme olan Ali Bey’e
tevcîh etdi.

Ali Bey
Amasyalıdır. Esbak Çavuşbaşı Hacı Beyzâde Mehmed Bey’in oğludur. [126] 1068 senesi
zilka’desinin gurresinde Abaza Paşa tarafından Amasya beyi olup Kadızâde Muslî Ağa’yı
Amasya mütesellimliğinde ibkâ etdi.
Fakat Muslî Ağa, basîretkâr bir zât olduğundan Amasya sancağını devlet nâmına idâre
ederek Köprülü taraftarlarını kendisinden memnun ediyor, Mirlivâ Ali Bey’i de kullanıyordu.
Bu sene vaktiyle imâret şeyhi olan Genceli Veli Bey 655 ile esbak sipâhiler ağası
Cebecizâde Ali Ağa vefât etdi. Sâbık kethüdâ-yı sadâret Amasyalı Salih Ağa, İbşirli Mehmed
Ağa, sâbık mektûbî-i sadâret Hayreddînzâde Mehmed Efendi İstanbul’a gitdi.

655 Veli Bey, Cebbârzadelerin cedd-i a’lâsı olan Abdülcebbâr Efendi’nin pederidir.
879
581