Page 606 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

ve zâbıtânı pek çok esbâbtan dolayı Dördüncü Sultân Mehmed’in hal‘ini bi’l-müzâkere kabûl
edib İstanbul’a mahzar-ı umûmî göndermişlerdi.
Çünkü Yeğen Osmân Paşa, intikâmını almak için Süleyman Paşa’yı defetdikten sonra
amcasını i’dâm etdiren Sultân Mehmed’in hal‘ini istemiş, bu maksadı, ocak ağalarına ve sipâhi
zorbalarına gizlice propagandalarla kabûl etdirmişdi.
Gerek Sadr-ı a’zam Siyavuş Paşa ve gerek Köprülüzâde Fâzıl Mustafa Paşa da
kendilerinin azl ve nekbetlerine müsaade etdiğinden dolayı Sultân Mehmed’e zâten kızgındılar.
Ordunun bu talebi, her ikisinin de işine geliyordu.
Binâenaleyh: Köprülüzâde Fâzıl Mustafa Paşa, eniştesinin gönderdiği ordu mahzarını
elde etdiği anda ricâl-i devleti ikna eylediğinden muharremin ikinci günü Avcı Sultân Mehmed
hal‘ edilerek birâderi İkinci Sultân Süleyman Hân Osmanlı tahtına cülûs etdi. [189]
Sadr-ı a’zam Siyavuş, orduyu alıp İstanbul’a geldikten sonra Yeğen Osmân Paşa’nın
kuvvet ve cemiyetinden istifade etmek emeliyle muharremin on yedinci günü mûmâ-ileyhe
Rumeli ve dayısı Amasyalı Veli Bey’e Hersek eyaletlerini tevcîh ve acilen gitmelerini tenbîh
etdi.
Muharremin yirmi ikinci günü Hazîne-i Hümâyûn kethüdâsı ve Köprülü ammizâde
Hüseyin Paşa’nın damâdı olan Amasyalı Rus Rıdvan Ağazâde Ahmed Ağa’ya vezâretle Basra
eyaleti verildi.
Bu esnada haps ü müsâdere edilen sâbık gümrük emîni Amasyalı Şa’bân Ağa, Sivas ve
Karaman eyaletlerinin Bozaciyan mukâtaası emîni olarak Amasya’ya gönderildi. Bayram Îydî
Efendi yine müftü oldu.
Kezâlik Mumcuzâde es-Seyyid Mustafa Ağa nikâbetten azledilip yerine ulemâdan
müftü-i sâbık es-Seyyid Mustafa Efendi nakîbü’l-eşrâf kâ’im-makâmı, Peçelizâde Hasan Bey
Amasya alaybeyi, Kurşunlu Ali Ağa Amasya kethüdâyeri olup selefi Küçük Mehmed Ağa’nın
emvâl ü emlâki müsâdere edildi.
Çünkü Amasya’da pek ileri giden ve zâlimâne hareket eden seyyidlerden Koca Emîr,
Saçlı Emîr, nakîb-i sâbık Mumcu Seyyid, Mirza Paşa’nın tedbiriyle ahz u bend edilerek
Amasya’dan kaldırılıp Kal’a-i Bâlâ’da haps edilmişlerdi.
Safer evâilinde bunlar, Dizdâr Mustafa Ağa’nın musâmahasıyla gece şehre inip erâcîf-i
müz‘ice neşr ve işâa etdikleri şâyî‘ oldukta [190] Dizdâr Ağa azledildi. Yerine Receb Ağa geldi.
Müftü ve Sultâniyye Müderrisi Bayram Îydî Efendi Trablusşam mollası olup yerine
Dursunzâde Pîrî Mehmed Efendi Amasya müftüsü ve Sultâniyye müderrisi oldu.
Rebîülâhirin yirmi yedinci günü Sadr-ı a’zam Siyavuş Paşa’nın İstanbul zorbaları elinde
maktûl olup açıkta kalan kethüdâ-yı sadr-ı âlî Köprülü Şa’bân Ağa beylerbeyilikle Niğbolu’ya
gönderildi.
Cumâdelûlâ gurresinde Evkâf-ı Sultâniye Mütevellîsi Murâd Beyzâde el-Hâc Ahmed
Ağa ağır hasta olduğundan Kara Abdî Beyzâde Mustafa Ağa evkâf-ı Sultâniyye mütevellîsi ve
Lâdikli İmâm-ı Sultânî Hâfız Mehmed Efendi Rumeli kazaskeri oldu. Cumâdelâhirenin yedinci
günü mütevelli-i sâbık el-Hâc Ahmed Ağa vefât etdi.
Sadr-ı sâbık Siyavuş Paşa’nın şehâdetinde sadrâzam olan Nişancı Ayaşlı İsmâil Paşa
Kara İbrâhim Paşa’nın sadâretinde Yeğen Osmân Paşa’dan gördüğü lütufların mükâfâtı olarak
Yeğen Paşa’ya vezâretle Haleb eyaletini ve Macaristan seraskerliğini ve bundan münhal olan
Rumeli eyaletini de dayısı Amasyalı Boyacızâde Veliyyüddîn Paşa’ya tevcîh etdi.
Yeğen Osmân Paşa, vezîr ve serasker oldukta her taraftan ikbâl düşkünleri başına üşüşüp
nüfûz u kuvveti, kibr u nahveti o nispette şiddeti artmış, erkân-ı devleti telaşa düşürmüşdü.
Bunun için bir sözü reddedilmezdi, her istediği verilirdi.
Binâenaleyh: Receb evâilinde kendi arz u inhasıyla kethüdâsı [191] Lâdikli Kara Mustafa
Ağa’ya Karaman, dişli etbâından Gedik Bölükbaşı Ankaralı Mehmed Ağa’ya Sivas eyaletleri,
büyük mahdûmu Hasan Bey’e Canik, küçük mahdûmu Hüseyin Bey’e Amasya, yeğeni Ahmed

903
605