Page 611 - 1-4_2

Amasya Tarihi 1-4. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi Cilt: 4

esbak es-Seyyid Mustafa Efendi Amasya müftüsü oldu. İhtifâ eden Kadı İbrâhim Efendi’ye de
niyâbet eylediğinden Amasya’nın hem nâibi, hem müftüsü, hem de nakîbü’l-eşrâf kâ’im-
makâmı olmuşdu.
Bu vak’alar esnasında zorbaların ve türedilerin medâr-ı kuvveti ve istinâdgâhı serasker
olan Bayburdluoğlu Vezîr Yeğen Osmân Paşa idi. Yeğen Paşa, Belgrad önünde yaptığı
cür’etkârlıktan dolayı fermânlı oldukta [202] Topal Hüseyin Paşa Anadolu müfettişi olup
türedilerin kahr u tedmîrine me’mûr edilmiş, bundan dolayı türediler can kaygısına
düşmüşlerdi.
Fakat emîrlerin nüfûz ve şefaatiyle Sultân Bâyezîd Câmii kürsü şeyhi olan İbrâhim
Efendi Tarîkat-ı Şâbâniye ricâlinden âlim bir zât ise de hubb-i Ali ve âl-i âbâda müfrit, sâdâta
pek mâil olduğundan azliyle Hızır Efendizâde Yâkub Efendi üçüncü defa kürsü şeyhi oldu.
Sivas Vâlisi Gedik Mehmed Paşa, ma’iyyet-i mevcûdesiyle Sivas’tan kalkıp Üsküdar’a
müteveccihen hareket ve zu‘munca Rumeli’de gaza ve harbe niyet etmişdi. Hâlbuki maksadı,
kendisinden istimdâd eden Yeğen Osmân Paşa’nın nüfûz u istibdâdına hizmet ve nusret
etmekti.
Bunun için Rumeli’ye gitmeden mümânât edildi. Müfettiş Hüseyin Paşa ile harb ederek
mağlûbâne ric‘at ve Sivas’ta mütesellimi olan Amasyalı Kuloğlu Zor Abbas Ağa’dan istimdâd
etmişdi. Sâbık Amasya Mutasarrıfı Mirza Mehmed Paşa da âkibet hâle intizâren yahut gizli
verilen emre binâen Amasya’da ikâmet ediyordu.
Bir taraftan türedilerin belâsı, diğer taraftan emir ve seyyid unvânı alan mütegallibenin
cefâsı yüzünden Amasya acıklı bir felâkete uğramış, her taraftan zuhur ederek sâdâtın ve
türedilerin kılıcından artakalan Amasyalıları da tâûn u kaht u galâ öldürüyordu.
Ramazân evâilinde tevâlî eden fermânlarda Yeğen Osmân Paşa’nın fermânlı olup gerek
kendisi ve gerek etbâını tenkil ve istisâle herkesin me’zûn [203] olduğu emr u nefîr-i âmm
askerî talep edilerek Amasya sancağı ikinci defa Mirza Mehmed Paşa’ya tevcîh ve mutasarrıf-
ı sâbık Hüseyin Paşa ile etbâının katl u i’dâmı tenbîh edildi.

Mirza Mehmed Paşa
Mutasarrıf-ı sâbıktır. 1099 senesi ramazânının beşinci günü Amasya mutasarrıfı oldu.
Müteâkiben gelen emr-i âlî de Seyyid Paşa’nın Kastamonu beylerbeyi olup Rumeli Harbi’ne
me’mûr olduğu ve âcilen hareket etmesi iş‘âr ve te’kîd edilmişdi.
Şevvâlin gurresinde Abdülbâkî Efendi yine Amasya kadısı oldu. Haftasında Mumcuzâde
Seyyid Ahmed Paşa da ma’iyyet-i mevcûdesiyle Amasya’dan çıkıp gitdi.
Bunun üzerine Mirza Mehmed Paşa, kendisine muîn olan Amasya a‘yânının yardımıyla
vak’anın müsebbibleri olan Koca Emîr Mahmûd Ağa, Saçlı Emîr Ömer Ağa, Mumcu Deli
Seyyid Mustafa Ağa, Emîr Ağazâde Seyyid Halil Ağa, Seyyid İbrâhim Ağa ve sâir belli başlı
adamları ve dişli zorbaları haps u tevkif ederek tahkîkâta başladı.
Türedilerle seyyidlerden çokları firâr u ihtifâ ederek yakalarını pençe-i te’dîbden
kurtardılar. Bunlardan Zanalı es-Seyyid Ahmed Efendi Hicâz’a can attı. Ortaköylü es-Seyyid
Abdülvehhâb Efendi ile Ilgazlı es-Seyyid Yûsuf Efendi köylerine gidip gizlendi.
Amasya Alaybeyi Rüstem Beyzâde Mustafa Bey aczinden dolayı azledilip Peçelizâde
Hasan Bey Amasya alaybeyi [204] oldu. Kara Hasanzâde Zor Mustafa Bey, Amasya havâlisi
muhâfızı olarak türedilere karşı bayrak açtı.
Amasya a‘yânı, hâssaten esbak Bostancıbaşı İnekçi Hüseyin Ağa, sâbık kul kethüdâsı
Ömer Paşazâde Ebûbekir Ağa, kol kol olup sancağın etrafını eşkıyâdan muhafazaya me’mûr
olmuşlardı.
A‘yândan Bekir Beyzâde Ömer Bey, Şamlıoğlu Rahtuvan Mehmed Ağa, Bağdatlıoğlu
Kara Mehmed Ağa, Peçelizâde Hasan Bey, Kara Hasanzâde Mustafa Bey, Deli Hızır Beyzâde
Kurd Mehmed Bey oldukça kuvvetli idiler.

908
610