Page 107 - 6-8

Amasya Tarihi Cilt: 6
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

el-Esved bin Hüseyin bin Ali Küteyle bin Yahyâ bin Yahyâ bin Zi’d-dem’a Hüseyin, Zeyd eş-
şehîd bin Zeynel ‘Âbidîn bin Ali bin Hüseyin eş-Şehîd bin Emîri’l-mü’minîn Ali bin Ebî Tâlib”
mahdûmudur.
Pederi Semerkand ilinden Keş kasabasında vefât edib kendisi Semerkant’da doğdu.
Oranın ulemâsından ahz-ı ulûm edib Âl-i Timûr arasında zuhûr eden muhârebât-ı dâhiliyyeden
[324] dolayı bî-zâr olup oradan çıkdı. Irak’a geldikde Ak ve Kara Koyunlular münâza’atına
tesâdüf etdi. Buradan kalkıp Yörgüç Paşa zamân-ı velâyetinde Amasya’ya geldi.
Amasya’da tevattun ederek Amasya vâlileri şehzâde Sultân Ahmed ve Alâeddîn
Beylerden ri’âyet ve ikrâm gördü. Nakîbü’l-eşrâf olup tefsîr ve hadîs okutdu. Selâmet Hâtun
zâviyesi ilk şeyhi olup 867 senesi zilhiccesinde vefât etdi. Âlim, sâlih bir seyyid-i muhteremdi.
Mahdûmları es-Seyyid Hâşim, Ahmed Abdullah Efendilerdir.
Es-Seyyid Abdullah Efendi, kibâr-ı ulemâdan idi. Mahdûmları es-Seyyid Fahreddîn
Mehmed, Bedreddîn Mahmûd Efendiler olup es-Seyyid Fahreddîn Mehmed Efendizâde es-
Seyyid Abdullah, Abdulkâdir Efendiler meşhûrdur. Es-Seyyid Abdullah Efendizâde es-Seyyid
Fahreddîn Hasan Çelebi ve bunun oğulları es-Seyyid Mustafa Sâfî, Mehmed Çelebiler, Amasya
nakîbü’l-eşrâf kâ’im-makâmı idiler.
Es-Seyyid Mehmed Çelebizâde es-Seyyid Mansûr Çelebi evlâdına “Mansûroğulları”
denmişdir. Bunun mahdûmu es-Seyyid Ali Efendizâde es-Seyyid el-Hâc Mansûr Efendi ve
1254’de Ak Hasan [325] zâde Tekkesi şeyhi es-Seyyid İbrâhim Hakkı Efendi bin es-Seyyid
Mehmed ve halîfesi olan yeğeni es-Seyyid eş-Şeyh Mansûr Efendi bin es-Seyyid Hüseyin
bunlardandır.

Ebû Yûsuf Çelebi-Mevlânâ Sivasî
Sivas hükümdârı Sultân Eratna Hân’ın kazaskeri bulunan Mevlânâ Şemseddîn Ahmed
bin Yûsuf bin Ahmed el-Muhâcirî ahfâdından Abdulhalîm bin Ahmed bin Ahi Mehmed Yegâne
bin Mevlânâ-yı mezkûrun mahdûmudur. Amasya’da Abdulhalîm Çelebizâde, “Halîmoğlu”
demekle meşhûrdur. Bu da hafîdi Hilmî Mehmed Çelebi’nin imzâsıyla âsârından anlaşıldı.
803’de Topal Timur’un Sivas istîlâsında peder ve ceddiyle birâderi Sivas’dan kaçıp
Amasya’ya cân atdı. Burada yerleşip kaldı. Ulemâdan tahsîl-i ulûm ederek ders-i âm oldu.
Amasya vâlisi Şehzâde Sultân Ahmed’in ve ba’dehû Şehzâde Alâeddîn Bey’in teveccühâtını
kazanıp Amasya nâibi ve Atabeg Gâzi müderrisi oldu. 847 hudûdunda vefât etdi.
Meşâhîr-i ulemâdan idi. Mahdûmları Lütfullah, Pîr Hasan Çelebiler ve Lütfullah
Çelebizâde Halîmî Mehmed Çelebi de kibâr-ı kudât ve ulemâdandır. Meşhûr lûgat sâhibi, iş bu
“Halîmî Çelebi” olduğu [326] kendi imzâ ve ifâdesiyle sâbittir.

İbiş İbrâhim Efendi-Sazlı el-Hâc
Amasya’nın Öz nâhiyesine mülhak Saz karyesinden Ali’nin oğludur. Fenercizâde el-
Hâc Evliyâ Halîl Efendi’ye hizmet ve ondan ikmâl-i tahsîl ederek ders-i âm ve müşârün-ileyhe
zaman-ı fetvâsında müsevvid olup “Hacı İbiş Efendi” demekle iştihâr etdi.
Yıllarca tedrîs-i ulûm edib 1214’de Kırmacızâde es-Seyyid Abdullah Efendi’nin
fevtinden mahlûl olan Halfet Gâzi müderrisi olduğu hâlde 1222 senesi gurre-i muharreminde
vefât etdi. Meşâhîr-i ulemâdan idi. Mahdûmları Mehmed, Ali Efendilere ve bunların evlâdına
“Sazlıoğulları” dendi.

İhsân Paşa Hâtun-Gâzi Beyzâde
Amasya vâlisi iken Sultân Murâd Hân-ı Sânî lalası ve müdebbir-i umûru olup 822 senesi
cumâdelûlâsında vefât eden Hacı Bayram Beyzâde Melîk İsmâil Gâzi Bey’in kerîmesi ve
Amasya beylerbeyi Devâtdâr Ahmed Paşazâde Burak Bey’in zevce-i mükerremesidir.
Hemşîreleri Hüsnî Paşa, Şahrûz Hâtunlar ile vâlideleri Paşa Hâtun binti el-Hâc Osmân
Paşa’nın Süveydâ (Savâdiye), Savakça Mahallesi’nde, Heniske köyünün Emîrtaş mevki’inde,

102
106