Page 152 - 6-8

Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Mukaddemen mühr-i hümâyunun tekrar Hasan Paşa’ya i’âde edilmesi için ayak basıb
sarây-ı hümâyûna hücum eden Yeniçerileri tedâbîr-i âkılâne ve nasâyıh-ı mü’esirânesiyle itâat
ve inkıyâd etdirip Yemişci Hasan’ın katl ve i’dâmını teshîl etdi.
Bundan dolayı a’yân-ı devlet ve halk arasında fevkalâde bir şöhret kazandı. Sene-i
mezbûrenin recebinde Üçüncü Sultân Mehmed’in vefâtıyla şehzâdesi Sultân Ahmed Hân-ı
Evvel cülûs edib Sadr-ı a’zam Yavuz Ali Paşa sadâretde ibkâ ve istiklâli te’yîd edildiğinden
54
zilka’denin altıncı günü Yeniçeri Ağalığından azledildi. Ba’dehû vefât etdi. [474]
Âkil, cesûr, sâdık idi. Koca Ahmed Ağa demekle de meşhûr idi. Herhalde Sivas,
Diyârbekir, Anadolu Beylerbeyi olduğu ahkâm-ı dîvâniyye defterlerinde görülen Ahmed Paşa
bu olmalıdır. Lâkin kestirilemedi.
Diğer sipahi kethüdâlarının müteneffizânından olan Amasyalı Kara Kethüdâ Ahmed
Ağa Amasya Kethüdâyeri olup bu esnalarda vefât etdi. Diğeri Küçük Ahmed Ağa da sipâhî
müteneffizânından olup 1014 hudûdunda vefât etdi. Diğer dergâh-ı âlî çavuşânından Sarı
Ahmed Ağa da cizye muhassılı, defterdâr kethüdâsı oldu. Bu da 1015 hengâmesinde bulundu.
Ba’dehû vefât etdi.

Ahmed Efendi-Küçük Tâceddînzâde
Amasya Müftülüğünden ma’zûlen İstanbul’da 973 senesi rebîülevvelinde vefât eden
Hamidli Küçük Tâceddîn Efendi’nin mahdûmudur. Ulemâdan tahsîl-i ulûm edib sudûrdan
Çivizâde Mehmed Efendi’den mülâzım ve nice müddet bilâd-ı Mısriyye’de kadı ve hâkim oldu.
Hângâh kazâsından munfasıl iken 1011 senesi zilka’desinde [475] Balıkesir’de müderris
ve müftü olup 1014 cumâdelâhiresinde Şücâ’ Efendi yerine Amasya Müftüsü ve sultâniyye
müderrisi olarak Amasya’ya geldi. İki yıldan ziyâde tedrîs ve iftâ ile meşgûl iken 1016 senesi
zilka’desinde eşkıyâ-yı celâliyye hücûmunda zehre-çâk olarak vefât etdi. Âlim, fakîh, afîf,
muhibb-i sûfiyye idi.

Ahmed Paşa-Yaramaz
Köprülüdür. Ahkâm-ı dîvâniyye defterlerinde mezkûr olduğu üzere Köprülü Debbağ
Mehmet Ağa’nın oğludur. Amasya’da Debbağ-hâne ustalarından olup hayli servet ü sâmân
edindi. Ba’dehû mukâta’ât mültezimi olup gayr-ı Türklerin tehakküm ve istibdâdından bîzâr
olarak arkadaşı Deli Mustafa Ağa ile 1001’de gayr-ı Türklerin aleyhine açtığı ihtilâl bayrağının
altına canı yanmışlardan hayli adamları toplayıp kıyâm etdi. Yıllarca Amasya Beylerini yordu.
Amasyalı Hüseyin Paşa Amasya sancağıyla Anadolu Müfettişi ve eşkıyâyı te’dîbe
me’mûr oldukta bunun şecâ’at ve cesâretini takdîr ederek 1006 senesi şevvâlinde Kara [476]
Hisâr-ı Şarkî mirlivâlığına nasb etdirdi. Bu suretle başında toplanan eşkıyâyı Kapıkulu şeklinde
tedâbîr-i hakîmâne ile inkıyâd etdirip düşman aleyhine kullandı.
1008 senesi muharreminde ihtilâl fırkası kumandanı olup Amasya Sancağı Beyi olarak
ilân-ı saltanat ve istiklâl eden Urfalı Karayazıcı Abdülhalîm Bey’in ref’ıne me’mûr oldu.
Ma’iyyetinde rüfekâ-yı ma’hûdesiyle gelip Amasya’yı erbâb-ı şekâvet elinden kurtardı. Hayli
yüz aklığı gösterdi.
Celâlî eşkıyâsı buna hasm-ı bî-emân olup üç yıl kadar onlarla mücâdele ederek
mutasarrıfı olduğu Amasya Sancağı’nı eşkıyâdan kurutdu. Lâkin 1010 senesinde Serdâr Hasan
Paşa’yı Tokat’da muhâsara ve şehîd eden eşkıyâ olanca kuvvetleriyle 1011 senesi recebinde
Amasya üzerine yüklendikleri esnâda Amasya’dan çekildi.
Bâb-ı âlî, Hasan Paşa’nın şehâdetini ve Sivas, Tokat, Amasya, Karahisâr-ı Şarkî erbâb-
ı ihtilâlin eline geçtiğini haber aldıkta sâhib-i tercemeyi eşkiyâya iltihâk eder korkusuyla 1011
senesi zilka’desinde Demir [477] Kapı Eyâleti Beylerbeyi nasb etdiğinden ma’iyyet-i

54 “Târih-i Nâ’imâ”da ağalıktan azlinden sonraki hali yazılmamıştır. Ancak ahkam defterlerinde 1018 senesinde
Anadolu beylerbeyi Ahmed Paşa ve Eşkiya harbi esnasında 1014’te Sivas beylerbeyi Ahmed Paşa görüldü. Bunun
Türk Ahmed Paşa olması pek muhtemeldir.

147
151