Page 25 - 6-8

Amasya Tarihi Cilt: 6
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Havza civârından kendisine temlik edilen cesîm çiftiliğinde müsterihâne ikâmet eyledi.
Evlâdını burada barındırdı. 739 senesi evâhirinde Amasya beylerinin ihtilâfından dolayı hâsıl
olan herc ü merce hitâm vermek fikriyle dâmâdı [43] Kürt ve Taşan Beyler tarafından Simre
hükümdârı i’lân edilerek ikinci def’a Amasya’ya gelip padişâh-i Âl-i Selçuk oldu.
Lâkin on dört ay kadar hükûmet edebildi. Sivas Emîri Ertana Bey’in teşvikâtıyla Niksâr
Bey’i Sir’aceddîn Doğanşâh 741 senesi evâ’ilinde Amasya’yı istilâ etdi. Bu esnâda zarurî
Havza’daki çiftliğine çekildi.
755 senesi evâsıtında torunu Hacı Kutluşâh tarafından üçüncü def’a Simre hükümdârı
i’lân edildikde Amasya’ya gelip merâsimle taht-ı hükûmete cülûs etdi. Hacı Kutluşâhzâde Emîr
Seyfeddîn Şâdgeldi Paşa da beylerbeyi oldu. Bu def’asında iki yıl kadar hükûmet edebildi.
Fakat Hacı Kutluşâh, 757 senesinde Karamânîlere mağlûb olduğundan Halfetzâde Emîr
Sücâ’eddîn Süleyman Bey Amasya’yı istilâ eylediği esnâda nâ-çâr taht-ı hükûmetden çekilip
çiftliğine gitdi. Orada kemâl-i gammından ve pîrliğinden hastalanıp 758 senesi evâ’ilinde vefât
etdi. Şeyh Savcı karyesinde medfûndur.
Müşârün-ileyh “Gâzi Çelebi” demekle meşhûr olup mükerreren [44] kabrini ziyâret ve
tetkîk etdim. Baş tarafında dikilmiş olan uzun ve müstatîl taşında vesa’ir mevâki’inde kitâbeye
dâ’ir bir nesne göremedim. Ancak halk arasında bu kabrin Sultân Altunbaş Gâzi Çelebi’ye âid
olduğu meşhûr ve mütevâtirdir.
Müşârün-ileyhin şehzâdegânından Mes’ûd, Alparslan, Keykubâd, Keyhüsrev şâhid-i
meşhûrdur. Mes’ûd şâhzâde Kılıçarslan Şah, Emîr-i Sivas iken 781’de Kadı Burhan elinde
maktûl oldu. Bunun hafîdi olup Amasya’da Hoca Sultân zâviyesi önünde medfûn ve 888’de
merhûm olan Hoca Sultân Şemseddîn Ahmed Çelebi bin Sa’id bin Mahmûd Şah bin Kılıçarslan
Şah meşhûrdur.
Alparslan Şah, târîhen “İlarslan” demekle meşhûr olup Amasya’nın şimâlinde vaki’
çiftliği İlarslan Karyesi demekle meşhûrdur. Keykubâd Şah, Simre-i Lâdik Emîri olup evlâdı
“Kubâdoğulları” diye meşhûrdur. Keyhüsrev Şah da Sivas’da birâderzâdesiyle maktûl oldu.
Evlâdı “Hüsrevşâh oğulları” diye ma’rûfdur. Bunun hafîdi İskender Bey bin Nâsıreddîn Şah
bin Hüsrev Şah’dır. [45] Sultân-ı müşârün-ileyhin ikinci cülûsunda emlâkinin bir kısmını,
üçüncü cülûsunda bakiyye-i emlâkini evlâdına vakfedib üç kıt’a vakfiyesini Havza kazâsı
eşrâfından Hacı Mahmûd Ağazâde Bayram Efendi’nin elinde mutâla’a etmişdim. Kuyûd-ı
Vakfiye idâresine me’mûr oldukta bunları getirtip dest ü ma’rifet-i acizânemle kayd u tescîl
edildi.

Amâs Hân
Amasya şehrinin bânîsi ve Amasitlerin hükümdârı olan zâtın adıdır. “Amâs” Türk
dilinde yavuz arslan ma’nâsınadır. Amasya ırmağı nehr-i Amâs demekle meşhûr idi. Bunlar
Türklerden olup Âmâzitler de denmişdir. Miladdan beş yüz yıldan önce zamana âiddir.

Âmûl Bey-Emîr Şücâ’eddîn
Amasya vâlisi Şehzâde Sultân-ı Şâhen-şâh bin Sultân Mes’ûd-ı Selçûkî ümerâsından
olup 580 sâline doğru vefât etdi. Torunu Hoca Bey demekle meşhûr olan Şemseddîn Ahmed
Bey ibn-i Yûsuf Bey bin Emîr Âmûl Bey ma’rûfdur. Emîr mûma ileyhin çiftliği bugün
Moramul köyü demekle meşhûrdur.

Ânî Ahmed Çelebi-Mevlânâ Şemseddîn
Amasyalıdır. Amasya vâlisi Şehzâde Sultân Mustafa’nın mu’allimi iken Amasya’da
vefât eden sâdât-ı Hüseynîyeden Kal’acıklı Mevlânâ Seyrek Muhyiddîn Mehmed Efendi’nin
mahdûmudur. Pederi Amasya’da Mehmed Paşa Müderrisi iken 932 senesinde doğdu.
Amasya’da mukaddemât-ı ulûmı Hakalalı es-Seyyid Muhyiddîn Mehmed Çelebi [46] den
okudu. Seyrekzâdelikle meşhûr oldu.

20
24