Page 377 - 6-8

Amasya Tarihi Cilt: 7
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Hacı Mustafa Ağazâde el-Hâc Mehmed Ağa’nın mahdûmları el-Hâc Ahmed, Veysî
Efendiler’dir. El-Hâc Ahmed Efendi ulemâdan olup 1203’de ve el-Hâc Veyis Efendi de kibâr-
ı ulemâdan olup 1213’de vefât etdi. Hacı Ahmed Efendizâde es-Seyyid el-Hâc Mehmed Efendi
1221’de vefât etdi.
Bunun mahdûmu es-Seyyid el-Hâc Ahmed Efendi 1245’de fevtolup mahdûmu es-
Seyyid Mustafa Efendi’nin oğulları da Amasya eşrâfından es-Seyyid el-Hâc Mehmed Tâhir
Efendi ile zâbitândan [370] es-Seyyid Alî Efendi’dir. Hacı Tâhir Efendi’nin mahdûmları
Amasya meb’ûsu Ahmed Nâfiz Bey ile Amasya Belediye Reîsi Mustafa Sıdkı Bey’dir.

Üveys Dede-Veysî Dede
Amasyalıdır. Taşcızâde Mahmûd Çelebi mahdûmudur. Amasya Mevlevîhânesi Şeyhi
Mehmed Ârif Dede hizmetinde tahsîl-i irfân edib aşçıbaşılıktan meydancı ve mesnevîhân olup
1067’de mevlevîhâne şeyhi oldu. Ba’dehû Abdülkâdir Dede ile münâvebe üzere azl ve
nasbedilerek 1075 hudûdunda vefât etdi. Urefâ-yı Mevleviyye’den, şâir, ârif-i tarîkat bir zât idi.
Ehlullâh Efendi-Hâbilzâde
Amasyalıdır. Vâ’iz-i meşhûr Amasya Müftüsü Hâbilzâde Mehmed Efendi’nin
mahdûmudur. Hattât-ı meşhûr Dervîş Alî ve Fazlullâh Efendilerden hutût-ı mütenevvi’ayı ahz
ve te’allüm edib ilm-i kıraati de ders-i âm demekle meşhûr Hâfız Mehmed Efendi’den tahsîl
etdi.
Şeyhî Mehmed Ağa Dârü’l-kurrâsı Şeyhî Sun’ullâh Efendi’den ilm-i vücûh-i [371]
kıraati aldı. 1087’de üstâdının irtihâline binâen mezkûr Dârü’l-kurrâ’nın şeyhi oldu. Bir taraftan
ta’lîm-i hutût diğer taraftan ta’lîm-i vücûh ederek 1113’de vefât etdi. Hattât, me’ârif-âşinâ bir
şeyhu’l-kurrâ idi.
Mahdûmu Yahyâ Efendi olup 176 dâmâdı meşâhîr-i ulemâdan Hızır Paşa Müderrisi
olduğu hâlde İstanbul’da vefât eden Veliyyüddîn Efendi ve bunun mahdûmu kibâr-ı mevâlîden
Abdülkerîm Efendi’dir. Bunlara Hâbilzâde dendi. Birâderi eş-Şeyh Sun’ullâh Efendi Bursa’da
1095’de vefât etdi. Bu da meşâhîr-i hattâtînden idi.

Ehlî Hâtun-Ahmed Paşazâde
Amasya Beylerbeyi Devâtdâr Ahmed Paşa bin Hacı Şâdgeldi Paşa bin Hacı Kutluşâh
kerîmesidir. Zevci anlaşılamadı. Meydan Köprüsü başında ceddi Hacı Kutluşâh Mescid-i
Şerîfi’nin taraf-ı garbîsinde kâin yolun garbında güzel bir zâviye, imârethâne ve kendisine bir
türbe binâ ederek 874’de emlâkini bu hayrâtının mesâlihine vakfetdi.
Dervîş Mehmed nâmında bir zâtın elinde bu hâtunun vakfiyesi [372] görüldü.
İstinsâhına bir türlü muvâfakat etmediğinden yalnız tevliyet şartını not edebildim. 177 Tevliyeti
Burak Bey’in oğulları Ahmed, Mehmed Çelebiler’e ve evlâdına meşrûttur. Devâtdâr Ahmed
Paşazâde Burak Bey bin Emîr Mehmed Bey bin Emîr-i Kebîr Devâtdâr Ahmed Paşa Bey
oğulları olan bu Çelebiler Ehlî Hâtun’un kardeşinin oğlunun oğulları olur. Bunlar Beyzâde,
Devâtdâr Paşazâde demekle ma’rûflardır. Burak Oğulları da bunlardır.

176 Sayfa kenar notu: “Diğer mahdûmu Mehmed Hüdâyî Efendi’dir. Bunun mahdûmu Ehlullâh Efendi olup
Tokat’ta hayli evkâf ve hayrâtı vardır. Hüdâyî Efendi, Tokat müderrislerinden idi “Tokat Evkâfı Defteri”. Yahyâ
Efendi Amasya’da Bâyezîd Paşa İmâreti şeyhi olup 1159 rebîülevvelinde vefâtıyla mahdûmuEhlullâh Efendi
imâret şeyhi oldu. Bu da 1171 saferinde vefât edip mahdûmu Feyzullah Efendi imâret şeyhi oldu.”
177 Ehlî Hâtun’un görülen 874 târihli vakfiyesinde tevliyet fıkrası şudur: “ ve şuritati-tevliyetü fi’l-vakfi’l-mezkûri
li-nefsihâ mâ-dâmet fî kaydi’l-hayâti ve bâ’de ve fâtihâ li-ibney ibni ehîhâ’ş-şâbbeyni’l-e’azzeyni-med‘uvveyni
Ahmed Çelebî ve Mehmed Çelebî ibneyi’l-merhûm Burak Bey bin emîri’l-merhûm Mehmed Bey ibni’l-emîr
Devâtdâr Paşa ve ba‘dehümâ alâ evlâdihimâ”[Ehlî Hâtun, bahsi geçen vakfiyenin idâresinin hayatta olduğu sürece
önce kendisine ait olmasını şart koymuştur. Vefâtından sonra ise Emir Devâtdâr Paşa oğlu merhum Emîr Mehmet
Bey oğlu merhum Burak Bey'in oğulları (erkek kardeşinin oğulları) genç, izzetli ve dua almış Ahmed Çelebi ve
Mehmet Çelebi'ye, bu ikisinin vefatından sonra da onların oğullarına âid olmasını şart koymuştur.] (Haz.)

376