Page 492 - 6-8

Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Tengrivirdi Bey-Emîr Mu’îneddîn
Amasya’nın şimâlinde kâ’in Hakâla Türklerinden Sülî Bey’in oğludur. Buna “Emîr
Mu’îneddîn Allahverdi Bey” de dendi. [47]Amasya Beylerbeyi Seyfeddîn Torumtay devrinde
ta’ayyün eden ümerâdan olup Amasya’nın şimâl taraflarında hâkimâne icrâ-yı emâret etdi.
Hakâla’da bir mescid-i şerîf binâ edib emlâkini buraya vakf ederek 700 senesi hudûdunda vefât
eyledi. Allahverdi vakfı bunundur. Birâderi Âbâd Bey’dir.

Tengrivirmiş Bey-Emîr Kerîmeddîn
Amasya’nın cenûbunda kâ’in Öz nâhiyesinin emîri Durak Bey’in oğludur. Buna “İrmiş,
Virmiş Bey”de dendi. Pederinin vefâtında yerine kâ’im olup el-yevm “Virmiş köyü” demekle
meşhûr olan çiftliğinde ikâmet ederek Amasya’nın cenûb havâlîsinde icrâ-yı emâret etdi.
Kendisi Yazarlu oymağına mensûb olduğundan Amasya vâlîsi Şâdî Bey’in devrinde
hayli nüfûz u i’tibâr kazandı. Yazarlu oymağının Beyi olup Hacı Kutlu Şâh bunun nüfûzundan
hayli istifâde etdi. 753 sâline doğru vefât eyledi. Mahdûmu Durmuş Bey de meşhûr idi. Bunun
torunu Cemâleddîn Fîrûz [48] Bey Yazarî’nin Virmiş köyünde câmii, vakfı vardır.

Tekûr Sinan Bey-Emîr el-Hâc Şücâ’eddîn
Amasyalıdır. Selçuk Beylerinden Amasya’da medrese ve türbesi olan Emîr Mübârizeddîn
Halîfe Alp bin Tuli Mehmed Bey bin Türkân Şâh mahdûmudur. Buna “Halfetoğlu” dendi.
Pederinin zamân-ı emâretinde iştihâr edib hayli muhârebelerde isbât-ı ehliyet ederek nâ’il-i
emâret oldu.
647’de Canik ve havâlîsi emîri olup emîrü’l-sevâhil unvânı altında Karadeniz kumândânı
oldu. Yıllarca buraları Trabzon krallarına karşı hüsn-i müdâfa’a edib 654’de Sultân Rükneddîn
Kılıç Arslan’a nâib-i saltanat oldu. 658’de vefât eyledi.
Meşâhîr-i ümerâ-yı Selçukiyye’den olup pederinin evkâfına mütevellî, kerîm, şecî’ bir
zât idi. Mahdûmu emîr-i meşhûr Celâleddîn Mehmed Pervâne Bey Amasya vâlîsi olmuştu.
Bunun evlâdı 1140 târîhlerine kadar devâm etdi. “Ebu’l-oğulları” bunlardan olmalıdır. El-yevm
tevliyet Güllükoğullarından Abdullah Efendi evlâdındadır.[49]

Temennâyî Alî Çelebi-Acem
Şirâzlıdır. Amasya hükümdârı Hacı Şâdgeldi Paşa’nın evâhir-i hükûmetinde Amasya’ya
gelip kasîdeler takdîm ederek müşârün-ileyhe çattı. Ba’dehû bunun mahdûmu Beylerbeyi
Devâtdâr Ahmed Paşa’ya takarrüb edib Amasya’nın Fethiye Mahallesindeki derenin cihet-i
şarkiyyesine yerleşti.
Divriklizâde Mevlânâ Yârî Alî Çelebi ile hem-bezm-i ülfet olup onunla edebiyât-ı
Fârisiyyede yarışdı. Buna Hâfız Şirâzî’ye teşbîhen “Yârî-i Şirâzî” lakabını verdi. Yârî Çelebi
de “Şirâzî” diye iştihâr etdi. Temennâyî-i Şirâzî bununla hem-şehrîleşti.
Çelebi Sultân Mehmed Han devrinde büyük şöhret kazandı. İkâmet etdiği mahalle
Temennâyî Mahallesi ve sonra tahfîfen Temennâ Mahallesi dendi. Amasya kâdısı Mevlânâ
Rükneddîn Mahmûd Purânî de bu esnâda pek meşhûr olup Temennâyî Mahallesi’nin aşağı
kısmında yerleşdi. Burası da bunun kerîmesi Eslemşâh Hâtun adıyla meşhûr olup Eslem Mahallesi
dendi. [50]
Temennâyî Çelebi, 820 sâlinden sonraca vefât etdi. Şâ’ir, edîb, zarîf, mizâc-gîr olduğu
anlaşılır. Mülhid-i meşhûr Temennâyî bundan başka bir adam olmalıdır. Amasya’da 813
târîhinden i’tibâren mahallesi olan Temennâyî Çelebi mülhid olsaydı Amasya ulemâsı ve
ricâliyle ihtilât u ünsiyyet etmesine imkân yoktu.

Türkâd Bey-Cibrîlzâde el-Hâc
Amasya kazâlarından Mecîdözü kazâsının emîri olan Cibrîl Bey’in mahdûmudur.
Züamâdan olup Çelebi Sultân Mehmed’in her muhârebesinde isbât-ı vücûd ederek Mecîdözü

486
491