Page 512 - 6-8

Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

İki yıl kadar bu mevki’inde muhterem olup 929’da dâr-ı bekâya rihlet etdi. Âlim, âkil,
akîdesi pâk, sâf-derûn, müte’abbid bir emîr-i zî-şân idi. Mahdûmları es-Seyyid Mehmed,
Abdulkâdir Çelebilerdir. Birâderi Emîr Şerefeddîn Hamza Çelebi de yedi emîrlerden biri idi.
Hafîdi şeyhü’l-harem es-Seyyid Mehmed Çelebi’dir.

Ca’fer Efendi-Zaralı
Amasya civârında Zâra, Zara köyünden İvaz bin Mehmed Kethüdâ mahdûmudur.
Amasya’da Sultân Bâyezîd müderrisi ve müftü olan Mevlânâ Musliheddîn Mûsa Çelebi’den,
Yörgüç Paşa müderrisi Kal’acıklı Seyrek es-Seyyid Muhyiddîn Mehmed Efendi’den ve
Amasya kâdısı Mü’eyyedzâde Abdulhayy Efendi’den ulûm-ı edebiyye ve şer’iyye ve akliyyeyi
ahz ederek mücâz ve ders-i âm oldu.
Ba’dehû Torumtay medresesi müderrisi olup yirmi beş yıldan ziyâde tedrîs-i ulûma ve
neşr-i ma’ârife hasr-ı evkât [112]ederek fevka’l-âde iştihâr etdi. Tefsîr-i Beyzâvî tedrîsine
muvâzabet etdiğinden dolayı kendisine “müfessir” unvânı verildi.
Ta’lîk-nüvîs olduğundan kitâblarını ekseriyetle kendisi yazardı. Kendisinin yazıp ele
geçen kitâblarından tıbba âid “Şerh-i Nefîsî” kitâbının sonunda imzâsı şöyle görüldü:

تيمح هيساما عباوت نم ه راز ةيرق نم یفنحلا ظعاولا دمحم نب ضوع نب رفعج اللهدابع فعض أ بتک نم
220 ةئامعست و نيعبرا و نامث ةنس ريقفلا هررح هيساما یف ةيئاطمروطلا ةسردملاب سردملا هيساقلا بولقلا نع
Allah’ın garip kullarından Hanefi mezhebine müntesib, vâiz ve Amasya’nın
(Allah bu beldeyi katı kalplilerden korusun) Zara köyünden Cafer b. Ivaz b.
Muhammed’in kitaplarındandır. Kendisi Amasya Torumtay Medresesi’nde müderristir.
Bu fakir kul da onu 948 yılında imlâ etmiştir.)

Kezâlik İmâm Fahreddîn Râzî’nin “Tecrübetü’l-Mürekkeb ve’l-Kalem” kitâbının
zahrında şu kayd ve imzâsı görüldü: “Ve fâte Âli Çelebi bin el-merhûm Muhyiddîn Çelebi el-
Vâ’iz fî-leyleti gurreti şa’ban min-şuhûri seneti seb’in ve tis’i mi’etin sâhibuhu ve mâlikuhu
Ca’fer bin İvaz el-müderris bi’l-medreseti et-Torumtaiyye”
Diğer bir kitâbında “min-kütübi ez’afi ibâdillâh el-müyesser Ca’fer bin İvaz el-müfessir”
ve diğer bir kitâbında “min-kütübi ez’afi ibâdillâhi’s-samed Ca’fer bin İvaz bin Mehmed el-
müderris bi’l-medreseti’t-Torumtaiyye 969” imzâları görüldü. [113]
Bu müddet zarfında iki def’a Amasya nâibi, bir def’a Sultân Bâyezîd evkâfı mütevellîsi
olup iktidâr u istikâmeti görüldü. 971’de yevmî elli akçe ile Yörgüç Paşa ve 973’de altmış akçe
ile Hüseyin Ağa medreselerine müderris ve 974’de Tokat kâdısı oldu.
978’de Sivas kâdısı ve evkâf-ı Rûmiyye, ya’nî Sivas vilâyeti evkâfı müfetdişi olup bütün
vilâyeti devr etdi. Ele geçen vakfiyelerden ba’zılarının bâlâsında şu imzâsı görüldü: “sebete
indî mâ-fîh ve ene el-fakîr ila’llahi’s-Samedî Ca’fer bin İvaz el-Mehmedî el-müfetdiş bi’l-
evkâfi’r-Rûmiyye.”
Bu türlü imzâlarından anlaşılır ki kendisine “Mehmed Kethüdâzâde” denirdi. 987’de ber-
vech-i tekâ’üd Mehmed Paşa müderrisi görüldü. Ba’dehû vefât etdi. Meşâhîr-i fuzalâdan kâmil,
şâir, edîb, ulûm-ı akliyye ve nakliyyede mâhir bir zât idi.
961’de Muzaffer Efendi, Amasya kâdısı olup geldikte takdîm etdiği kasîdesinden şu
beyitleri buraya nakl edildi: [114]

Hazretâ re’y-i cihân-ârâ ki arz-ı hâl eden
Ca’fer-i Sâdık-terîn ü abd-i bî-mikdârdır

220 “Allah’ın garip kullarından Hanefi mezhebine müntesib, vâiz ve Amasya’nın (Allah bu beldeyi katı
kalplilerden korusun) Zara köyünden Cafer b. Ivaz b. Muhammed’in kitaplarındandır. Kendisi Amasya
Torumtay Medresesi’nde müderristir. Bu fakir kul da onu 948 yılında imlâ etmiştir.” (Ed.)

506
511