Page 619 - 6-8

Amasya Tarihi Cilt: 8
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

müderrisi ve vakfı mütevvellîsi olup otuz yıl kadar tefsîr ve hadîs okutarak imrâr-ı evkât ve
1149 senesi zilhiccesinde azm-i cennât etdi.
Gâyet fâzıl, muhakkik, ulûm-ı Arabîyye ve akliyyede mâhir, muhaddis, müfessir, vâ’iz,
müttâkî, bahhâs bir zât-ı sütûde-simât olduğu Âkifzâde es-Seyyid Abdürrahîm Efendi “el-
Mecmû”unda kayd ediyor. Mazınneden bir zât olup cesed-i şerîfi kabre konurken arkası kıbleye
geldiğinden derhâl kendisi dönüp kıbleye teveccüh etdiği de mazbûttur.
Zemahşerî’nin Nevâbiğü’l-kelim risâlesini güzelce şerh edib “Şerh-i Celâl-i Adudi”ye,
“Şerh-i Akâ’id-i Taftâzânî”ye, “Tefsîr-i Beyzâvî”nin mevâki’-i müşkilesine ta’lîkât ve resâ’il
yazmış, “Mukaddimât-ı Erba’a”yı şerh etmiş olduğu ele geçen hayli kitâblarından anlaşıldı.
Mahdûmu es-Seyyid Mehmed Mekkî Efendi Halfet Gâzi vakfı mütevellîsi olup 1169’da vefât
etdi. Diğer mahdûmu es-Seyyid Abdullah Efendi İstanbul müderrislerindendir.

Hasan Efendi-İmâmzâde
[466] Amasyalıdır. Dârü’s-Selâm Mahallesi imâmı olup 1108’de vefât eden Hüseyin
Efendi’nin mahdûmudur. Pederinin hayâtında hıfz-ı Kur’ân edib Merzifonî Mustafa Efendi’den
tahsîl-i ulûm etdiği esnâda pederinin vefâtıyla mahalle-i mezkûre mescidine imâm ve ba’dehû
ikmâl-i tahsîl ederek ders-i âm oldu.
Yıllarca tedrîs ü imâmetle iştigâl edib 1138’de Çeri-başı câmii kürsî şeyhi ve bir yıl sonra
Müftü medresesi müderrisi olup 1150 senesi saferinin sekizinde vefât etdi. Meşâhîr-i ulemâdan
idi. Mahdûmu Hâfız Mustafa Efendi yerine imâm olup 1192’de vefât etdi. Bunun mahdûmu
Hüseyin Efendi imâm olduysa da nâ-ehl olduğundan 1200’de imâmeti ref’ edildi.

Hasan Efendi-Müftü el-Hâc
Köprülüdür. Ahmed oğlu olup Amasya müftüsü İkincizâde Sânî Abdullah Efendi’den
ikmâl-i tahsîl ederek Köprü’de ders-i âm ve 1112’de Taşanzâde Hasan Bey câmii kürsî şeyhi
ve ba’dehû Abdulkerîm Ağa müderrisi oldu.
Yıllarca tedrîs-i ulûma himmet, halka va’z ü nasihât ederek [467] iştihâr etdi. 1135’de
Köprü müftüsü Çelebi es-Seyyid el-Hâc Mustafa Efendi’nin fetevâdan cûyına binâ’en yerine
Köprü müftüsü oldu. 1141’de selefi i’âde edildiğinden ma’zûl oldu.
1144’de Çelebi es-Seyyid el-Hâc Mustafa Efendi’nin irtihâline binâ’en ikinci def’a Köprü
müftüsü oldu. Yedi yıl da bu def’asında makâm-ı fetvâda kalıp 1151 senesinde vefât etdi.
Meşâhîr-i fukahâdan, gâyet müteşerri’, vâ’iz, nâfizü’l-kelim bir zât-ı sütûde-simât idi.

Hasan Ağa-Kilârî el-Hâc
Amasyalıdır. Ya’kûb Paşa Mahallesi eşrâfından Hacı Sinan Ağazâde el-Hâc Mehmed
Ağa’nın mahdûmudur. Gençliğinde enderûn-ı hümâyûn mektebine girip kilâr-ı âmirede hüsn-i
terbiye gördü. Orada bi’t-tefeyyüz ser-çavuş ve 1131’de kilâr kethüdâsı oldu.
Bu esnâda Sadr-ı a’zam Dâmâd İbrâhim Paşa’yı bir husûstan dolayı gücendirdiğinden
1134’de Enderûn’dan ihrâc edilerek Amasya’ya gönderilip Hüseyin Ağa vakfı tevliyetiyle
[468] çerağ ve ba’dehû Fîrûz Ağa tevliyeti de ilâve edildi.
Beş yıl kadar iki vakfı hüsn-i idâre edib 1139’da muhâsebesi rü’yet edilerek berîü’z-
zimme olduğu anlaşılmağla bâ-izn-i âlî Hicâz’a gitdi. Avdette Amasya mukâta’âtı emîni olup
1142 vak’asında ibrâz-ı sadâkat ve hüsn-i hizmet eyledi.
1143 senesi rebîülâhirinde Dâmâd İbrâhim Paşa’nın katli ve Sultân Ahmed-i Sâlis’in hal’i
üzerine tahta cülûs eden Sultân Mahmûd Han’ın lalası Osmân Ağa’nın himmetiyle dergâh-ı âlî
kapıcıbaşılarından olup Amasya mübâya’acısı oldu.
1146 senesi şa’banında Amasya sancâğı mütesellimi, ba’dehû Tokat voyvodası ve
Amasya beytü’l-mâl emîni oldu. Ba’dehû Îrân muhârebâtı devâmında Sivas vilâyeti
mübâya’acısı olup 1151’de avdet etdi. 1152’de Amasya baş a’yânı olup 1153 senesi şa’banının
dokuzunda vefât etdi. Meşâhîr-i a’yândan işgüzâr, hânedân bir zât idi.

613
618