Page 614 - 6-8

Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR
Amasya Tarihi 6-8. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

Hasan Efendi-Kâdızâde el-Hâc
Amasyalıdır. Hacı Ahmed Efendinin mahdûmu olup, Allâme Hızır Efendi’den ikmâl-i
tahsîl ederek ders-i âm oldu. Hayli müddet tedrîs-i ulûm ile iştigâl etdi. 1095’de müderris
ba’dehû kâdı olup devr-i bilâd ederek 1120’de ma’zûlen vefât etdi. Âlim, hüsn-i hatta mâlik
idi.

Hasan Efendi-Cebecizâde el-Hâc
Amasyalıdır. Üçler Mahallesi’nden Ahmed bin Mahmûd bin Mehmed bin [449] Yûsuf’un
mahdûmu olduğu kendi hattıyla görüldü. Fâzıl-ı meşhûr Uzun Müderris Mehmed, Allâme Hızır
Efendilerden ikmâl-i tahsîl edib ders-i âm olarak yıllarca tedrîs-i ulûm etdi.
Ba’dehu İstanbul’a gidip tarîk-i ulemâya girmek azminde iken meşâyih-i Halvetiyyeden
meşhûr Atpazarlı es-Seyyid eş-Şeyh Osmân Fazlı Efendi sohbet-i aliyyesi feyziyle müşârün-
ileyhe inâbe etdi. Şeyh-i müşârün-ileyhin riyâzât-hânesinde tekmîl-i sülûk ederek hilâfet alıp
Amasya’ya avdet eyledi.
Vusûlünde Yörgüç Paşa câmii vâ’izi ve civârında Hızır Paşa tekkesi şeyhi olup va’z ü
tezkîre mülâzemet ve halkı irşâda muvâzebet ederek 1121 senesi rebîülâhirinin yirmi üçünde
dâr-ı kudse irtihâl etdi. Halfet Gâzi mezârlığında medfûndur.
Âlim, âbid, kâmil, zâhid, tefsîr ü hadîsde mâhir, fenn-i tasavvufta pîrdâşı olan “Rûhü’l-
Beyân” sâhibi İsmâ’îl Hakkı Efendi akrânından fâzıl, pek muhterem bir zât-ı sütûde-simât idi.
Tarîk-i Celvetiyyeyi Amasya’da ikinci def’a canlandıran bu zâttır. Mahdûmları eş-Şeyh
Mehmed, Abdullah [450] Efendilerdir. Eş-Şeyh Mehmed Efendi pederinin Hızır Paşa tekkesi
şeyhi ve Yörgüç Paşa vâ’izi olduğu hâlde 1149’da vefât etdi.

Hasan Efendi-Yeniçerizâde
Amasyalı Osmân bin Hasan Ağa bin Serdâr Hüseyin Ağa’nın mahdûmu olup Mehmed
Paşa müderrisi Çilîzâde Ömer, Sultâniyye müderrisi Çorumlu Ahmed Efendilerden ikmâl-i
tahsîl edib ders-i âm ve 1115’de Hızır Paşa müderrisi oldu. Yıllarca tedrîs-i ulûm edib
talebesine icâzet verdiğinden bir yıl sonra 1122’de vefât etdi. Ulemâdan idi. Mahdûmu Remzî
Ahmed Efendi yerine müderris-i Hızır Paşa olduysa da 1123’de ulemâdan İbrâhim Efendi’ye
kasr-ı yed edib İstanbul’a gitdi.

Hasan Efendi-Ser Mi’mâr-ı Hâssa
Vakfiyesinde tasrîh edildiği üzere Amasyalıdır. Amasya ümerâsından Dervîş Beyzâde
Hüseyin Bey’in mahdûmu olup Ankebût Ahmed Paşa’nın akrabâsından olduğu münâsebetle
mi’mârân-ı hâssa ocağında tefeyyüz ederek Kara İbrâhim Paşa’nın sadâreti evâ’ilinde Ahmed
Ağa’nın yerine ser-mi’mâr-ı hâssa oldu.
Fenn-i bedî’-i mi’mârîde mahâret u ihtisâsı olduğundan [451] hayli ebniyye-i mîriyye
inşâ’atında hizmet ve on yedi yıl kadar mevki’ini hüsn-i muhâfaza etdi. O zamânın en nâfizü’l-
kelim erkânından Hâce-i Sultânî Şeyhülislâm es-Seyyid Feyzullâh Efendi’ye kendisini
sevdirmiş olduğundan Fâtih civârında kâ’in medrese ve kütüb-hânesi binâsına me’mûr oldu.
El-yevm tarz-ı bedî’-i mi’mârîsi erbâb-ı takdîri hayrân eden medresesi ve kütüb-hânenin
inşâsı hitâmında ba’zı garaz-kârân tarafından isnâd edilen ba’zı nekâyıstan dolayı azl ile
mükâfat gördü. 1113’de ba’zı erbâb-ı himem tarafından sevk ü ta’rîf edilerek Atik Alî Paşa
evkâfı tevliyetiyle çerağ edildi.
Bu esnâda Tavuk pazarında kendi tarafından bir dârü’l-hadîs ve mekteb binâ ve inşâ
edilerek san’at-ı mi’mâriyyesini gösterdi. Vakfiyesini tanzîm etdirdi. 1117 senesi
rebîülevvelinde Amasya’da Pervâne Bey câmii ittisâlinde bir mekteb inşâ etdirip Bakkallar
çarşısında üç bâb dükkân ve bir menzil vakf etdi.
1123’de bâ-rütbe-i hâcegânî mevkûfâtcı, 1127’de defter [452] emîni olduğu hâlde
1129’da vefât etdiği muhâsebe defterinde görüldü. Amasyalı Rahtuvân Mehmed Paşa’ya

608
613