Page 303 - 6-8

Amasya Tarihi Cilt: 10
Amasya Tarihi 9-12. Cilt Hüseyin Hüsâmeddîn YASAR

1151’de Zanalızâde es-Seyyid el-Hâc Ahmed Paşa’nın harem kethüdâsı ve 1152
muharreminde evkâf-ı Süleymaniyye mütevellîsi olup sadâretinde hayli nüfûz u servet edindi.
1153’de dergâh-ı âlî kapıcıbaşılarından olup 1155’de paşanın sadâretten azlinde Amasya’ya
geldi. “Harem kethüdâsı” demekle meşhûr oldu.
1156 senesi muharreminde mutasarrıf Cevher Paşa tarafından sânîyen Amasya
mütesellimi olup zilka’desinin on beşinde Selim Paşa’nın mutasarrıflığında ma’zûlen İstanbul’a
gitdi. 1157 recebinde silâhdâr ağası olup sonra Murtazâ Paşa kethüdâsı oldu.
1160 senesi gurre-i muharreminde Murtazâ Paşa tarafından sâlisen [377] Amasya
mütesellimi olup geldi. Bu esnâda i’ânât-ı harbiyye için teşekkül eden meclis a’zâlarında ba’zı
yolsuzluklar olduğu anlaşıldığından bi’t-tahkîk cumâdelûlasının yirmisinde azl edildi. Bu da
paşadan ayrıldı.
1162’de yine İstanbul’a gidip 1163 şevvâlinde sânîyen silâhdâr ağası oldu. 1165 senesi
evâ’ilinde baş bâkî kulu oldu. 1168 senesi cumâdelâhiresinde ma’zûl olduğu hâlde sânîyen
Hicâz’a gidip orada 1169 senesi zilhiccesinde vefât etdi.
Meşâhîr-i a’yândan âkil, müdebbir, zî-nüfûz u servet bir hânedân idi. Amasya’da Sofular
Mahallesi’nde Abdullah Paşa Câmii önünde tarîk üzerinde âlî bir mekteb ve bir dershâne
yaptırdı. Bunun mesâlihine emlâkinden bir kısmını vakf ederek Amasya’da nâmını ibkâ eyledi.
Mahdûmları el-Hâc Hasan, Mehmed Ağalardır. Bunlara “Harem Kethüdâsı Oğulları” dendi.
Yakın zamânlara kadar evlâdı vardı. 101

Süleyman Efendi-Hâfız el-Hâc
Çorumlu Hasan’ın oğludur. Amasya müftüsü Çorumlu [378] es-Seyyid el-Hâc Hâfız
Mehmed Efendi’nin halka-i tedrîsinde ikmâl-i tahsîl edib ders-i âm oldu. Yıllarca tedrîs-i ulûma
hasr-ı evkât edib iştihâr ederek 1153’de binâsı hitâm bulan Fâtıma Hâtun Medresesi ilk müderrisi
oldu.
Gümüşlüzâde Câmi-i şerîfinde hadîs ü tefsîr tedrîsâtına mülâzemet ve halka va’z ü nasîhat
ederek 1170 senesi hilâlinde vefât etdi. Meşâhîr-i ulemâdan, sâlih, dîndâr, âbid, kanâ’atkâr bir
zât idi. Yerine eş-Şeyh İsmâ’îl Efendi müderris oldu.

Süleyman Ağa-Türedizâde, el-Hâc, Hâfız
Amasyalıdır. 1139’da vefât eden a’yân a’zâsından el-Hâc Mehmed Ağa bin el-Hâc
Hüseyin Ağa’nın mahdûmudur. Pederinin vefâtında yerine geçip a’yândan oldu. 1147’de Sivas
vilâyeti ta’dâd-ı ağnâm mültezimi olup nüfûz ve servet-i mevrûsesini tevsî’ etdi.
Ba’dehû Amasya mukâta’ât emîni, 1154’de Tokat voyvodası ve Amasya beytü’l-mâl
emîni, 1158’de Gümüş emîni olup nüfûz u i’tibârı fevka’l-âde arttı. 1163 senesi saferinde [379]
şehir kethüdâsı oldu. Kethüdâlığı beş yıldan ziyâde devâm edib bütün umûr-ı livâyı kabza-i
teshîrine aldı.
1168 senesi rebîülevvelinde Amasya mütesellimi Hacı Efendizâde el-Hâc Ahmed
Ağa’nın nüfûzu ağır bastığından kethüdâlıktan çekildi. 1169 zilhiccesinde sânîyen şehir
kethüdâsı olarak Fazlızâdelerin nüfûzundan hâsıl olan gerginliğe karşı durdu.
Çünkü vâlî Zaralızâde Mehmed Paşa’nın mukaddemen tahsîl etdiği emvâl-i mîriyyeyi
ikinci def’a tahsîl ü cibâyete kıyâm ve Fâzlızâdeleri me’mûr etmesinden dolayı halk arasında
galeyân hâsıl olmuşdu.
1171 senesi saferinde galeyân-ı efkârın netâyicinden olarak kethüdâlıktan isti’fâ edib
çekildi. 1172’de halkın arzû ve intihâbı üzere baş a’yân olup tahsîlât mes’elesi tahkîkâtında
Fazlızâdelerin nüfûzuna mâni’ olamadığından ba’zı ulemânın nefy edilmesi merâkına dokunup
hastalandı. 1173 senesi saferinde vefât etdi.

101 Mevâlîden Amasyalı Hâfız Ömer Fevzî Efendi harem kethüdâsı oğullarından idi.

296
302